自由 [จิยู] อิสระ เสรี
รูปประกอบโดย WALK on CLOUD
เมื่อเราขึ้นรถไฟในญี่ปุ่น ตามขบวนชินคันเซน เราอาจเห็นบางตู้ที่ป้ายเขียนไว้ว่า
自由席
じゆうせき
[จิยูเซะคิ]
Non-reserved seat
“ที่นั่งแบบไม่ต้องจองล่วงหน้า”
เราก็จะรู้ว่าตู้มีที่นั่งนี้ไม่มีคนจอง นั่งได้ถ้าไม่มีคนนั่ง ซึ่งปรกติแล้วบนขบวนชินคันเซนคันนึงอาจจะมีจำกัดไว้สองสามตู้รถจากสิบกว่าตู้รถ
คำว่า 自由席 [จิยูเซะคิ] ประกอบไปด้วยคำว่า
自由
じゆう
[จิยู]อิสระ
席
せき
[เซะคิ]ที่นั่ง
Seat
คำว่า 自由 [จิยู] สามารถแปลได้ดั่งนี้
Freedom : อิสรภาพ
Liberty : เสรีภาพ
อิสรภาพ คือ ความไม่ขึ้นกับใคร
เสรีภาพ คือ ความมีอิสระที่จะคิดหรือทำอะไรได้โดยไม่มีอุปสรรคขัดขวาง
อิสรภาพนั้นแลดูเหมือนสถานะ
เสรีภาพมักเชื่อมโยงกับการกระทำ
เทพีเสรีภาพ ที่ตั้งอยู่ที่เกาะลิเบอร์ตีกรุงนิวยอร์ค มีชื่อภาษาอังกฤษว่า Statue of Liberty มีชื่อภาษาญี่ปุ่นว่า
自由の女神
じゆう の めがみ
[จิยู โนะ เมะกะมิ]เทพีเสรีภาพ
น่าแปลกใจว่าในคำว่า Statue of Liberty มีแต่เพียงคำว่า Statue ที่แปลได้ว่า “รูปปั้น”
มาดูคำว่า 女神 [เมะกะมิ] “เทพี” กันซึ่งมาจากคันจิคำว่า
女
おんな
[อนนะ]สตรี, ผู้หญิง
神
かみ
[คะมิ]เทพเจ้า
ส่วนคำว่า 自由 [จิยู] อิสรภาพ นั้นมาจากคันจิคำว่า
自ら
みずから
[มิสุคะระ]Oneself
โดยตัวเอง
ยกตัวอย่างการใช้คำนี้เช่น
自ら進んでやることは、楽しいことばかりです
[“มิสุคะระ” สุสุนเดะยะรุโคะโตะวะ, ทะโนะชี่ โคะโตะ บะคะริเดะสุ]ดำเนินการลงมือทำ”ด้วยตัวเอง” ล้วนเต็มไปด้วยแต่ความสนุก
ส่วนคันจิอีกตัว 由 อ่านว่า [โยะชิ] ความหมายคือ “หนทาง”
由
よし
[โยะชิ]Means, ways
หนทาง
ยกตัวอย่างการใช้คำนี้เช่น
彼がどこにいるのか知る由もない
[คะเระ กะ โดะโคะ นิ อิรุ โนะขะ ชิรุ “โยะชิ” โมะไน]ไม่มี”ทาง”ที่จะรู้เรื่องว่าเขาอยู่ที่ไหนกัน
หรือบางทีก็ค้นพบคันจิคำว่า 由 [โยชิ] เขียนลงท้ายประโยคที่มักพบในเอกสารสรุปการประชุม
ในเวบไซต์ภาษาญี่ปุ่นเขาอธิบายว่า 由 [โยะชิ] ใช้แทนได้ด้วยคำว่า との事 [โตะโนะโคะโตะ] ที่น่าจะพอแปลได้ว่า “เรื่อง”
システムリリースをIT戦略会議での承認を得たい由
[ชิสุเตะมุริรีสุ โอะ ไอที เซนเรียะคุไคกิ เดะ โนะ โชนิ โอะ เอะตะอิ “โยะชิ”]“เรื่อง”ขออนุมติลงระบบในที่ประชุมกลยุทธ์IT
ตัวอักษรคันจิคำว่า 由 [โยะชิ] ยังใช้ในคำประกอบคันจิคำอื่นๆอย่างเช่น
理由
りゆう
[ริยู]เหตุผล
โดยที่คันจิคำว่า 理 [ริ] มีความหมายว่า “ตรรกะ” หรือ “logic”
เพราะฉะนั้นแล้ว 理由 [ริยู] จะหมายถึง “เส้นทางของตรรกะ” หรือ “เหตุผล” ก็แลดูสมเหตุสมผลดี
กลับมาที่คำว่า
自由 [จิยู] แล้วจะแปลว่า “หนทางของตนเอง” และเป็น “อิสรภาพ” เป็น “เสรีภาพ”
ในภาษาไทยและภาษาอังกฤษ เราจะแยกคำว่า อิสรภาพ (freedom) กับ เสรีภาพ (liberty) ไว้เป็นคนละคำ
แต่ภาษาญี่ปุ่นใช้เป็นคำเดียวกันคือคำว่า 自由 [จิยู]
表現の自由
ひょうげん の じゆ
[เฮียวเกน โนะ จิยู]เสรีภาพในการแสดงออก
Freedom of expression
言論の自由
げんろん の じゆう
[เกนรน โนะ จิยู]เสรีภาพในการพูด
Freedom of speech
สุดท้ายแล้วคำว่า 自由 [จิยู] ที่แปลว่า “หนทางของตนเอง” “อิสรภาพ” “เสรีภาพ” น่าจะเป็นแก่นของความหมายคำนี้ครับ
รูปประกอบโดย WALK on CLOUD
เรื่องแนะนำ :
– 酔い[โยะอิ] เมาเหล้า หรือ เมารัก
– 雲 [คุโมะ] เมฆ และ ปรัชญาของเมฆ
– 悲しみ [คะนะชิมิ] ความเศร้าโศก
– ก่อนเป็นโอะกินะวะโดยสังเขป
– ‘ร้อนแทบตาย” ในภาษาญี่ปุ่น
#自由 [จิยู] อิสระ, เสรี