บริจาคเงินให้วัดหรือศาลเจ้าในญี่ปุ่น… แล้วเงินนั้นไปไหน

บริจาคเงินให้วัดหรือศาลเจ้าในญี่ปุ่น… แล้วเงินนั้นไปไหน

บทความโดย : ทีมงาน www.marumura.com

ในทุกครั้งที่เดินผ่าน “ซองเงิน” ที่วางอยู่หน้าวัด หรือเห็นกล่องไม้ที่มีช่องหยอดเหรียญอยู่หน้าศาลเจ้าในญี่ปุ่น หลายคนอาจเคยสงสัยว่า…

เงินที่เราบริจาคไป ถูกใช้ทำอะไร?
และใครเป็นคนดูแลจัดการ?

บริจาคเงินให้วัดหรือศาลเจ้าในญี่ปุ่น… แล้วเงินนั้นไปไหน

รูปแบบการบริจาคในญี่ปุ่น

วัดและศาลเจ้าในญี่ปุ่นมีระบบบริจาคที่เรียบง่ายแต่แฝงความเป็นระเบียบแบบญี่ปุ่นเอาไว้อย่างแนบเนียน

ศาลเจ้า (神社 / Jinja): นิยมให้ผู้คนหยอดเหรียญลงในกล่องบริจาค (saisenbako) แล้วขอพรตามธรรมเนียม โดยทั่วไปมักหยอดเหรียญ 5 เยน เพราะคำว่า “โกเอน (ご縁)” พ้องเสียงกับคำว่า “โชคชะตา/บุพเพสันนิวาส”

วัด (寺 / Tera): การบริจาคอาจเกิดขึ้นในหลายรูปแบบ เช่น บริจาคค่าเข้า ชำระค่าทำบุญ (เช่น พิมพ์พระ, ใบไม้ทองคำ, การตั้งแผ่นจาร) หรือแม้แต่การขอพระเครื่อง ก็ถือว่าเป็นการบริจาค

เงินบริจาคถูกนำไปใช้ทำอะไร?

วัดและศาลเจ้าในญี่ปุ่นดำเนินการในฐานะ “องค์กรทางศาสนา” ซึ่งมีสถานะเป็นนิติบุคคลภายใต้กฎหมายญี่ปุ่น โดยทั่วไปงบประมาณจะถูกใช้ในเรื่องต่อไปนี้:

1. บำรุงรักษาสถานที่

เช่น การซ่อมอาคารไม้เก่าแก่ ต้องใช้ช่างผู้เชี่ยวชาญเฉพาะด้าน งานซ่อมบำรุงเหล่านี้มีค่าใช้จ่ายสูงมาก

2. ค่าใช้จ่ายประจำวัน

เช่น ค่าน้ำค่าไฟ เงินเดือนเจ้าหน้าที่ พระ หรือเจ้าสำนัก ตลอดจนค่าดูแลความสะอาดและภูมิทัศน์

3. กิจกรรมทางศาสนาและวัฒนธรรม

เช่น พิธีกรรม เทศกาล งานแสดงศิลปะ การตีพิมพ์ตำราและเอกสาร

4. กิจกรรมเพื่อสังคม

วัดบางแห่งจัดทำทุนการศึกษา มอบอาหารแก่ผู้ยากไร้ หรือให้ที่พักชั่วคราวแก่คนไร้บ้านในฤดูหนาว

การบริหารจัดการเงิน

มีระบบบัญชี: วัดหรือศาลเจ้าขนาดใหญ่มีเจ้าหน้าที่บัญชีโดยเฉพาะ มีการจัดทำ “รายงานประจำปี (決算報告書)” และตรวจสอบโดยคณะกรรมการหรือองค์กรท้องถิ่น

รายได้ที่ต้องเสียภาษี: รายได้จากการขายของที่ระลึก หรือเปิดกิจกรรมเชิงพาณิชย์จะถูกจัดเก็บภาษีตามกฎหมาย

ผู้ดูแลสูงสุด:
ศาลเจ้า – กุจิ (宮司) เป็นผู้ดูแล
วัด – เจ้าอาวาสหรือจูโชกุ (住職) มีบทบาทบริหารทั้งด้านศาสนาและการเงิน

ตัวอย่าง “โปร่งใส” และ “ปัญหา”

วัดที่เปิดเผยอย่างโปร่งใส…

Todaiji (東大寺), จังหวัดนารา
วัดใหญ่กลางเมืองเก่าที่มีชื่อเสียงในฐานะที่ตั้งของพระพุทธรูปทองสัมฤทธิ์ขนาดใหญ่ วัดนี้มีการเผยแพร่ “รายงานกิจกรรมทางการเงิน” ทุกปีบนเว็บไซต์ และมีคณะกรรมการท้องถิ่นร่วมตรวจสอบ พร้อมจัดทำเอกสารแจกผู้เข้าชมแบบโปร่งใส

Meiji Jingu (明治神宮), โตเกียว
ศาลเจ้าที่มีผู้มาเยือนมากที่สุดในช่วงปีใหม่ มีการเปิดเผยจำนวนเงินบริจาคประจำปี และมีระบบจัดการกองทุนซ่อมแซมที่ให้ผู้สนใจร่วมบริจาคอย่างชัดเจนผ่านเว็บไซต์

เคสที่มีปัญหาเกี่ยวกับเงินบริจาค…

กรณีวัด Tenryuji (天龍寺), เกียวโต (2010)
เกิดกรณีที่อดีตพระรูปหนึ่งถูกตรวจสอบพบว่าใช้เงินบริจาคกว่า 30 ล้านเยนในกิจกรรมส่วนตัว เช่น การซื้อของฟุ่มเฟือยและการเดินทาง โดยไม่มีการบันทึกในบัญชีวัด ส่งผลให้ต้องลาออกและถูกฟ้องร้องในภายหลัง

กรณีศาลเจ้าเล็กในเมืองนางาโนะ (2022)
ชาวบ้านร้องเรียนว่าเงินบริจาคหายไปจากกล่องซ้ำ ๆ เจ้าหน้าที่จึงติดกล้องวงจรปิด พบว่าเป็นคนในท้องถิ่นเองที่มาหยิบเงินออกไป เหตุการณ์นี้นำไปสู่การเพิ่มมาตรการรักษาความปลอดภัยและเปลี่ยนกล่องรับบริจาคใหม่ให้แข็งแรงขึ้น

สุดท้าย… ยังควรมีการบริจาคอยู่ไหม

คำตอบก็น่าจะเป็น “ควร” เพราะนอกจากจะเป็นการแสดงศรัทธาแล้ว ยังเป็นการช่วยรักษามรดกทางวัฒนธรรมที่สืบทอดมาหลายร้อยปี หากอยากมั่นใจว่าเงินจะถูกใช้เพื่อวัตถุประสงค์ที่เหมาะสม แนะนำให้เลือกวัดหรือศาลเจ้าที่มีระบบบัญชีและการเปิดเผยข้อมูลอย่างโปร่งใส

เพราะเงินบริจาคไม่ใช่แค่การให้ แต่มันคือการมีส่วนร่วมในการรักษาจิตวิญญาณของญี่ปุ่นให้อยู่ต่อไป…