駄目! [ดะเมะ] ไม่ได้!
รูปประกอบโดย WALK on CLOUD
คำศัพท์พื้นฐานหนึ่งคำที่เราอาจจะเคยได้ยินคนญี่ปุ่นเอ่ยปากคือคำว่า…
駄目
だめ
[ดะเมะ]
ไม่ได้
โดยที่คันจิแต่ละตัวมีความหมายดังนี้
駄 [ดะ] มีความหมายว่า
“สัมภาระที่ขนโดยม้า”
“การเอาสัมภาระวางกองเป็นชั้นๆ”
“วางข้างบน”
คันจิตัวนี้มีรากคันจิเป็นตัวอักษร 馬 [อุมะ] ที่แปลว่า “ม้า”
目 [เมะ] แปลว่า “ตา(ที่ใช้มองดู)”
ทีนี้ทำไมคำว่า 駄目 [ดะเมะ] ถึงมีความหมายว่า “ไม่ได้” ? ทำไมถึงเป็นเช่นนั้น
จริงๆ แล้วที่มาของคำว่า 駄目 [ดะเมะ] มาจากกีฬาโกะหรือหมากล้อม
หมากล้อมเป็นเกมกีฬาที่ต่อสู้ระหว่างคนถือหมากสีขาวกับสีดำ เรื่องรายละเอียดกติกาผมไม่ได้ทำความเข้าใจนัก แต่พอทราบคร่าวๆว่าต่างฝ่ายจะพยายามวางหมากสร้างพื้นที่ล้อมรอบให้ได้มากที่สุด ซึ่งจุดวางที่เป็นจุดตัดของตารางสี่เหลี่ยมเขาเรียกเป็นภาษาญี่ปุ่นว่า 目 [เมะ] ที่แปลว่า “ตา” นี่เอง
ซึ่งการวางตาม “ตา” มีทั้งการวางที่มีความหมาย (สร้างพื้นที่เพื่อจะล้อม) กับการวางตรง”ตา”ที่ไม่มีความหมาย ตัวอย่างเช่นวางหมากตรงกลางทั้งๆ ที่มีหมากของอีกฝั่งล้อมครบสี่ด้านบนล่างซ้ายขวาแล้ว
ซึ่งการวางหมากตรง “ตาที่ไม่มึความหมาย” เขาเรียกกันว่า 駄目 [ดะเมะ] ครับ
[ดะเมะ] 駄目 ใช้ได้ในความหมายดังนี้(1) สภาพที่ไม่ดี ยกตัวอย่างเช่น
駄目なやつ
[ดะเมะ นะ ยะซึ]
เจ้าคนนี้ไม่ไหว
(2) ไม่มีผลอะไร
何回頼んでも駄目だ
[นันไค ทะนนเดะโมะ ดะเมะดะ]
จะขอร้องกี่ครั้งก็ไม่เป็นผล
(3) เป็นสิ่งที่ห้ามทำ
สถานการณ์ : พระเอกในการ์ตูนกำลังรู้สึกท้อแท้และต้องการจะหนีไปจากสถานการณ์ข้างหน้า แต่นางเอกของเรื่องตะโกนเรียกเตือนสติพระเอกว่า
逃げちゃ駄目!
[นิเกะจะ ดะเมะ!]
หนีไปไม่ได้นะ!
หรือว่าสถานการณ์ที่แม่เห็นลูกเล็กทำท่าจะไปหยิบของเล่นในชั้นวางของในห้าง แต่แม่จะไม่ซื้อให้
駄目!
[ดะเมะ]
ไม่ได้! ไม่เอา!
คำว่า 駄目[ดะเมะ] นี้ในหลายๆ ครั้งอาจจะเขียนเป็นคะตะคะนะว่า ダメ [ดะเมะ] หรือฮิระงะนะ だめ [ดะเมะ] ก็ได้ เหตุผลที่ไม่ใช้คันจิเพราะว่า เขียนไม่ยากเท่า และเสียงอ่านว่า “ดะเมะ” น่าจะมีอยู่แค่คำเดียว ได้ยินแล้วรู้เลยหมายถึงคำไหน
ในการ์ตูน ก็มีหลายๆฉากที่ตราตรึงใจเมื่อตัวละครในเรื่องเอ่ยกล่าวว่า だめだ [ ดะเมะดะ] “ไม่ได้”
มีฉากนึงในการ์ตูนเรื่องโจโจ้ ที่นักการเมืองในอียิปต์ร้องของชีวิตกับดิโอ แต่ดิโอกล่าวด้วยน้ำเสียงเยือกเย็นว่า
だめだ
[ ดะเมะดะ]
“ไม่ได้” (ข้าไว้ชีวิตเจ้าไม่ได้)
ท้ายที่สุดขอจบบทความนี้ด้วยวาทะของ อินะโมะริ อดีตประธานเคียวเซร่าที่กล่าวว่า
もうダメだというときが仕事のはじまり
[โมดะเมะ ดะโตะอิอุ โตะคิ กะ ชิโกะโตะ โนะฮะจิมะริ]
เมื่อคิดว่าไม่ไหวแล้ว นั่นก็คือจุดเริ่มต้นของงาน
ซึ่งตีความสรุปสั้นๆ ว่า การจะทำงานให้สำเร็จนั้น เทียบกับความสามารถ ความปรารถนาอันแรงกล้านั้นสำคัญกว่า ต้องจิกกัดไม่ปล่อยงานนั้น
“เมื่อคิดว่าไม่ไหวแล้ว นั่นก็คือจุดเริ่มต้นของงาน”
รูปประกอบโดย WALK on CLOUD
เรื่องแนะนำ :
– ลักษณะเฉพาะของมังงะญี่ปุ่น
– 土砂崩れ [โดะฉะคุสุเระ] แผ่นดินถล่ม landslide
– 年収[เนนชู] รายได้ต่อปี
– 感動[คันโด] ตื่นเต้น, ประทับใจ
– ปัญหาของ My number ญี่ปุ่น : มองเห็นประวัติการใช้เงินบำนาญผู้อื่น
#駄目! [ดะเมะ] ไม่ได้!