ทังโกะโนะเซ็คคุ ดั่งปลาคาร์ฟว่ายทวนน้ำกลายเป็นมังกร
ภาพประกอบโดย WALK on CLOUD
หลายต่อหลายคน น่าจะเคยได้ยินคำว่า “ทะนะบะตะ” กัน อาจจะรู้บ้างไม่รู้บ้างว่าคืออะไร
ทะนะบะตะ (Tanabata) เป็นวันหนึ่งในปฏิทินโบราณของจีนและญี่ปุ่น ตรงกับวันที่ 7 เดือน 7 ของทุกปี
ปฏิทินโบราณที่ว่านี้เรียกกันว่า [เซ็คคุ] 節句 ซึ่งในสัปดาห์ก่อนๆ ผมเคยเขียนถึงเซ็คคุของวันเหล่านี้ไว้แล้ว อันได้แก่
วันที่ 7 เดือน 1 [จินจิซึ โนะ เซ็คคุ] 人日の節句 เซ็คคุของวันของคน
วันที่ 3 เดือน 3 [โจชิ โนะ เซ็คคุ] 上巳の節句 เซ็คคุของวันของงูวันแรก
วันที่ 5 เดือน 5 [ทันโกะ โนะ เซ็คคุ] 端午の節句 เซ็คคุของวันของม้าวันแรก
คราวนี้ วันที่ 7 เดือน 7 มีชื่อเป็นทางการว่า
七夕の節句
{しちせき の せっく}
[ชิจิเซะคิ โนะ เซ็คคุ]
หากดูตามตัวอักษรตรงๆแล้ว 七夕 จะแปลได้ว่า “เจ็ดคืน”
[ชิจิเซะคิ โนะ เซ็คคุ] 七夕の節句 จึงหมายความว่า เซ็คคุของเจ็ดคืน หรือ เซ็คคุของคืนวันที่เจ็ด (เดือนเจ็ด) นั่นเอง七夕 ยังอ่านว่า [ทะนะบะตะ]{たなばた} ได้อีกด้วย ชึ่งเป็นชื่อเรียกที่เราคุ้นเคยกันดี อาจจะเพราะว่าออกเสียงได้ง่าย
“ทะนะบะตะ”นั้นยังมีชื่อเรียกอีกชื่อว่า
星祭り
[โฮะชิ มะซึริ]
เทศกาลดวงดาว, เทศกาลดวงดารา
พอพูดถึง “ทะนะบะตะ” แล้วทุกคนคงเคยได้ยินถึงเรื่องเล่าตำนานที่เกี่ยวข้อง
ตำนานมาจากเรื่องเล่าของประเทศจีน มีเด็กหนุ่มผู้ยากจนแต่ขยันขันแข็งที่ชื่อว่า “เคนกิว” (牽牛) แล้วมีสาวงามที่ชื่อว่า “โอะริฮิเมะ“ (織姫) ปรากฎตัวขึ้นมาอยู่อาศัยกับเขา ”เคนกิว“มีทรัพย์สินติดตัวเพียงแค่วัวเฒ่า1ตัวกับจอบ1เล่ม แต่สำหรับเขาแล้วชีวิตเรียบง่ายแบบนี้เหมือนกับฝันที่เป็นจริง
”เคนกิว“กับ”โอริฮิเมะ“รักกันอยู่ด้วยกันมาหลายปี จนกระทั่งวันหนึ่ง ”โอะริฮิเมะ“ถูกเรียกตัวกลับไปยังสวรรค์ ความจริงเปิดเผยว่า“โอะริฮิเมะ”เป็นหลานสาวของจักรพรรดิสวรรค์
“เคนกิว”ต้องพบกับความโศกเศร้า ครั้นจะไปตามหา“โอะริฮิเมะ”ที่สวรรค์ ก็ไม่รู้ว่าจะไปได้ไง
วัวเฒ่าที่ร่วมทุกข์สุขมากับจึงบอกว่า
“หากท่านใช้หนังของข้าพเจ้าห่มตัว
น่าจะสามารถใช้มันสะบัดแทนปีก
เพื่อโบยบินไปยังสวรรค์ได้
ได้โปรดปลิดชีวิตของข้าพเจ้าเถิด
เพื่อท่านจะสามารถเดินทาง
ไปพบกับโอะริฮิเมะที่สวรรค์ได้“
เคนกิวได้ยินคำพูดของวัวเฒ่าก็รู้สึกช็อค ทำอะไรไม่ถูกแต่ท้ายที่สุดก็กัดฟันทำตามข้อเสนอของวัวเฒ่า
เคนกิวเดินทางไปถึงสวรรค์และได้พบกับโอะริฮิเมะอีกครั้ง แต่ทว่าจักพรรดินีของจักรพรรดิสวรรค์ต้องการแยกสองคนให้ออกจากกัน จึงลากเส้นหนึ่งเส้นคั่นกลางสวรรค์ ซึ่งเส้นนี้ก็กลายเป็นแม่น้ำแห่งสวรรค์ [อะมะ โนะ คะวะ] 天の川 หรือทางช้างเผือกในภาษาไทย ทำให้ทั้งสองคนต้องแยกจากกัน
ทั้งสองคนได้รับอนุญาตให้สามารถพบกันได้ทุกปีในวันที่ 7 เดือน 7 เท่านั้น วันนั้นจะมีเหล่านกสาลิกากว่าสิบล้านตัวบินว่อนบนแม่น้ำสวรรค์ก่อร่างสร้างตัวเป็นสะพานให้เคนกิวกับโอะริฮิเมะได้เดินข้ามมาพบกัน
เรื่องเล่านี้มีอยู่หลายๆเวอร์ชั่น แต่เนื้อหาก็ใกล้เคียงกัน
ยกตัวอย่างเช่น เคนกิว เป็นเด็กหนุ่มคนขยันที่คอยเลี้ยงวัว ได้พบรักกับ โอะริฮิเมะ ที่ขยันทำงานทอผ้า ทั้งคู่ได้รับคำอวยพรจากจักรพรรดิสวรรค์ให้อยู่ครองคู่กัน แต่ด้วยความที่สองคนรักกันมากจนละเลยหน้าที่การงานของตนเอง เคนกิวไม่ออกไปดูแลวัว โอะริฮิเมะไม่ทอผ้า ทำให้ผู้คนเดือดร้อนจากการละเลยหน้าที่ของสองคน เลยเจอจักรพรรดิสวรรค์สาปส่งให้ถูกคั้นด้วยแม่น้ำสวรรค์ ให้ทั้งคู่กลับไปทำหน้าที่ของตนเองให้ดีแล้วอนุญาตให้มาเจอกันในวันที่ 7 เดือน 7
บางเวอร์ชั่น ก็มีเคนกิวแอบไปเห็นโอะริฮิเมะ อาบน้ำอยู่ที่แม่น้ำ ด้วยความหลงใหลในความงาม จึงไปลักขโมย เสื้อผ้าของโอะริฮิเมะ เพื่อที่นางจะได้หนีไปไหนไม่ได้ จับมาทำเป็นภรรยาสะงั้น
เรื่องเล่ามีหลายๆเวอร์ชั่นนี้ คงแล้วแต่จริตของผู้เล่าและผู้รับฟังว่าจะเสพเรื่องไหน สุดท้ายแล้วทั้งคู่ต้องอยู่คนละฝั่งของแม่น้ำสวรรค์ จะได้มาพบกันแค่ปีละครั้งในวันที่ 7 เดือน 7 ที่เป็นเทศกาลทะนะบะตะ
เรื่องราวของเคนกิวกับโอะริฮิเมะ ก็ถูกนำไปเชื่อมโยงกับดวงดาวบนฟ้า คือ ดาวโฉะคุโจะเซ และ ดาวเคนกิวเซ
ดาวโฉะคุโจะเซ (織女星) หรือที่รู้จักกันในภาษาอังกฤษว่าดาว Vega
จะข้ามแม่น้ำแห่งสวรรค์ เพื่อไปพบกับ
ดาวเคนกิวเซ (牽牛星) หรือที่รู้จักกันในภาษาอังกฤษว่าดาว Altair
ดาวโฉะคุโจะเซ (織女星) คำว่า 織女[โฉะคุโจะ] นั้นหมายถึง ผู้หญิงทอผ้า ซึ่งก็หมายถึง โอะริฮิเมะ
ส่วนคำว่า 牽牛[เคนกิว] นั้นแปลตรงๆว่า “เลี้ยงวัว” ณ ที่นี้หมายถึง เคนกิว นี่เอง
ด้วยเหตุนี้กระมังที่ทะนะบะตะมีความเกี่ยวข้องกับดวงดาวจึงทำให้ได้ชื่อว่า ”เทศกาลแห่งดวงดาว“ เป็นอีกชื่อหนึ่ง
ในวันทะนะบะตะนี้ปรกติญี่ปุ่นเขาทำอะไรกันละ
คนญี่ปุ่นจะเขียนขอพรบนป้ายกระดาษและแขวนไว้บนต้นไม้ไผ่ประดับ เป็นประเพณีที่เริ่มต้นมาตั้งแต่สมัยเอะโดะ ซึ่งมีสืบทอดมาถึงปัจจุบันครับ
และนี่คือเรื่องราวของ “ชิจิเซะคิโนะเซ็คคุ” หรือที่รู้จักกันดีในชื่อที่ว่า “ทะนะบะตะ” ครับ
ภาพประกอบ WALK on CLOUD
เรื่องแนะนำ :
– ทังโกะโนะเซ็คคุ ดั่งปลาคาร์ฟว่ายทวนน้ำกลายเป็นมังกร
– ฮินะมะซึริ กับ เซ็คคุของลูกพีช
– เซ็คคุ…วันของมนุษย์
– วันเด็กญี่ปุ่นที่เป็นทั้งวันเด็กผู้ชายและเด็กผู้หญิง
– วันแมกไม้ใบเขียวที่เปลี่ยนไปตามยุคสมัย (Greenery Day)
อ้างอิง
– https://www.e-matsuya.co.jp/sekku/tanabata.html
– https://www.orienthotel.jp/tosayama/info/staff/3039.html
– https://www.meg-snow.com/fun/academy/trivia/trivia_029.html
– https://vs-kindberg.at/fofexuwulopufaz4329</
#เทศกาลดวงดารา วันที่ 7 เดือน 7 ทะนะบะตะ