วิชายุทธ วิถีเซน by Lordofwar Nick
มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (45) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สามสิบห้า เรื่องของประโยชน์ของการตีประสาน
สวัสดีครับท่านผู้อ่าน เข้าสู่เดือนธันวาคมกันแล้วนะครับ ช่วงนี้ (เขียน ณ เดือนพฤศจิกายน) ผมก็ค่อนข้างโอเคกับตัวเองมากขึ้นในเรื่องของการเรียนรู้ BJJ และปรัชญาชีวิต คือค่อนข้างโล่งใจและมั่นใจว่าตัวเองยัง “มีทางไปต่อ” ได้ ยังไม่ตัน ก็ไปเล่นให้ได้บ่อยๆ ทุกวันที่มีให้เล่นและที่ไหว เรื่องร่างกายก็ถ้าไม่นับการบาดเจ็บจากอุบัติเหตุ ก็พอไปได้อยู่ สำคัญคือต้องนอนให้เพียงพอ ซึ่งก็ไม่เป็นปัญหาอะไร ซ้อมมากลับบ้านเหนื่อยก็อาบน้ำนอน ตื่นมาก็ไปทำงาน เลิกงานก็ไปซ้อม
บางคนจะนึกในใจว่า มันจะไปซ้อมอะไรขนาดนั้น?
เดี๋ยววันนี้ผมขึ้นเนื้อหาของสัปดาห์นี้เสร็จ จะมาบอกให้ฟังว่าทำไมนะครับ
ว่าแล้วก็เข้าเนื้อหากันเลยดีกวา
คำแปลข้อความต้นฉบับ
水の巻
คัมภีร์แห่งอาโป
三五 一 打あひの利の事
สามสิบห้า เรื่องของประโยชน์ของการตีประสาน
`此の `打あひの利 `と云事にて兵法太刀にての勝利を弁ふる所也 `こまかに書しるすに非ず `能稽古有りて勝所を知るべきもの也 `大形兵法の実の道をあらはす太刀也
`口伝
ด้วยสิ่งที่เรียกว่า “ประโยชน์ของการตีประสาน” จักรู้ซึ้งถึงชัยชนะด้วยทะจิพิชัยสงคราม มิใช่ (สิ่งที่จะ) เขียนบันทึกไว้อย่างยิบย่อย เมื่อมีการฝึกเรียนบ่อยๆ แล้วสมควรจะรู้ซึ่งที่ชนะ เป็นทะจิที่สำแดงซึ่งวิถีที่แท้แห่งภาพใหญ่พิชัยสงคราม
ถ่ายทอดด้วยปาก
การตีความและอภิปราย
ถ้าพูดถึงคำในภาษาญี่ปุ่นว่า “ประสานกัน” (ไอ 合い) ในชีวิตผมเคยเรียนวิชาที่มีคำว่า “ไอ” นี้ มาสองอย่าง
อย่างแรกคือ วิชาดาบ “อิไอ” (居合)แปลทีละตัวคือ “นั่งอยู่” กับ “ประสาน”
อย่างที่สองคือ วิชา “ไอคิโด” ซึ่งแก่นของมันคือ “ไอคิ” (合気)แปลทีละตัวคือ “ประสาน” กับ “ปราณ”
ในการที่จะอธิบายคำว่า “ตีประสาน” (อุจิไอ 打あひ=打ち合い) ในคัมภีร์ห้าห่วงของมูซาชินั้น ผมขออนุญาต “ตีความและอภิปราย” ตามประสบการณ์ของตนเองละกันนะครับ
ทำไมต้อง “ประสาน”? การที่เราต้อง “ประสาน” นี้ก็เพื่อประโยชน์สองอย่าง
อย่างแรก คือการอาศัยประโยชน์ของ “ลงมือทีหลังถึงก่อน” คนเราเมื่อทำท่าจะรุกแต่ยังไม่สุดกระบวนท่าย่อมเปิดช่องว่าง มักเงื้อจะฟันแล้วอย่าปล่อยให้ศัตรูได้ฟันจนสุด ชิงฟันซะก่อน “ตีหัวเข้าบ้าน” นี่คือประโยชน์อย่างที่หนึ่ง
อย่างที่สอง คือการอาศัยประโยชน์จาก “การอ่าน” เมื่อส่วนของร่างกาย (เช่นมือ) มาแตะกันแล้ว อย่างในไอคิโดก็มีการสอนให้แบบ เวลามือเรามือเขาแตะกัน พยายามอ่านว่าร่างกายส่วนไหนเขาเป็นอย่างไร กล้ามเนื้อตรงไหนกำลังแข็งขืน ข้อต่อเหยียดจนสุดแรง หรือยังงอข้อต่อขืนอยู่ จริงๆ แล้วไม่ใช่แค่ไอคิโด ในวิชาสายอ่อนอื่นๆ ก็อาจเจอประสบการณ์คล้ายๆ กันได้ เช่นอย่างในยูโดหรือยูยิตสู เมื่อเราดึงเขามาข้างหน้า เขาก็มักจะพยายามแข็งขืนเอนไปข้างหลัง ซึ่งอาจฉวยจังหวะนั้น “เสริมแรง” ผลักอีกฝ่ายไปข้างหลังจนล้มได้
จริงๆ สิ่งที่ผมพูดมา เป็นแค่อะไรที่เล็กน้อยมากเมื่อเทียบกับรายละเอียดปลีกย่อยอะไรอีกเยอะ ที่แบบว่า ต้องมาเจอกับตัวเอง (คือต้องไปเรียนไอคิโด หรือยูโด หรือบีเจเจ) จะซาบซึ้งกว่า ใครเขารีวิวอาหารร้านนี้ว่าอร่อยแค่ไหน ดูรูปที่เขาลงเป็นร้อยรูป ก็ไม่สู้ไปนั่งกินเอง หรอกนะครับ
…นี่แหละคือเหตุผลที่ว่า ทำไมผมต้องไปซ้อมบ่อยๆ โอเคครับบีเจเจน่ะหนึ่งสัปดาห์เขาก็อาจจะสอนแค่กระบวนท่านั้นๆ ท่าหนึ่ง แต่ว่าไฮไลท์ของการเรียนรู้คือการสแปริ่งครับ การเรียนรู้เรื่องการอ่านแรง เบนแนวแรง การจัดท่าทาง การเคลื่อนไหว “ประสาน” กันปฏิกิริยาของอีกฝ่าย เรื่องแบบนี้ดูวิดีโอ ดุยูทูปไป หรือจะดริลแค่ไหน มันก็ไม่รู้กับตัวดีเท่าการฝึกด้วยสแปริ่งหรอกครับ พูดง่ายๆ คือ มันเป็นความรู้ที่หาไม่ได้จากการแค่ดูหรืออ่าน มันต้องลองเองถึงจะรู้ว่าอะไรดีไม่ดี…
และผมคิดว่า สมัยโบราณเรื่องพวกนี้คงเป็นเคล็ด “ลับ” เสียจนไม่ยอมกระทั่งจะเขียนใส่กระดาษ สงสัยกลัวโดนลอกเลียนไป ก็เลยต้อง “ถ่ายทอดด้วยปาก” (คุเด็น 口伝) บอกแค่ให้ลูกศิษย์ท่องจำไว้เท่านั้น
ถ้าจะถามว่าเป็นวิชาลับขนาดไหน? ให้ผมเดา มันก็อาจจะเป็นเคล็ดเล็กๆ ที่แบบว่า ถ้ารู้แล้วอาจสามารถ “สร้างความแตกต่าง” ได้เลยทีเดียว ขนาดทุกวันนี้ในบีเจเจ บางทีผมยังเจอกับตัวเลยว่า แค่เคล็ดบางอย่าง เล็กๆ น้อยๆ เช่นการจัดตำแหน่ง หรือทิศทางการเคลื่อนไหว บางทีมันแบบ ทำเรื่องที่เคยยาก ให้กลายเป็นง่ายได้แบบ ว้าว เลยนะ
เพียงแต่ว่า ในยุค “ทุนนิยม” นี้ เคล็ดวิชาพวกนี้ เราต้อง “จ่ายเงิน” ซื้อครับ เช่นพวกวิดีโอสอนอะไรพวกนี้ตามในเวบ และก็ขายแพงซะด้วย (ฮา) แต่ก็นั่นแหละครับ ความรู้ที่ได้จากการดูหรืออ่านหรือฟัง เป็นได้อย่างมากก็แค่ “ไกด์” นำทางเราไปหาความรู้ที่เราต้อง “ไปประสบด้วยตัวเอง” เท่านั้นนะครับ
ว่าแล้วก็ อยากเชิญชวนท่านผู้อ่านที่อ่านซีรี่ส์นี้ของผมว่า ไปหาที่เรียน ไอคิโด/ยูโด/บีเจเจ กันเถอะครับ อะไรได้ที่สะดวกระยะทาง สะดวกเวลาและการเงิน และเข้ากับร่างกาย เข้ากับจริตของเรา ละกันนะครับ
วันนี้ส่งท้ายด้วยภาพชอกโกแลตร้อนจากร้าน KAN VELA ดีกว่าครับ เห็นว่าเป็นคราฟท์ชอกโกแลตที่แบบ ตั้งแต่ว่าปลูกโกโก้เองยันทำชอกโกแลตเองเลย (ว้าว) อยู่ตรงแยกหลังกองบิน วิ่งผ่านหน้าทางไปยิมมาเป็นปีๆ เพิ่งได้มาลองวันนี้นี่เอง เมียเลี้ยงด้วยนะ 555
พบกันใหม่สัปดาห์หน้านะครับผม
เรื่องแนะนำ :
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (44) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สามสิบสี่ เรื่องของตำแหน่งของหลายศัตรู
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (43) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สามสิบสาม สิ่งที่เรียกว่าการพาดรับ
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (42) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สามสิบสอง สิ่งที่เรียกว่าตวาดโวย
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (41) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สามสิบเอ็ด สิ่งที่เรียกว่าแทงหัวใจ
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (40) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สามสิบ สิ่งที่เรียกว่าการแทงใบหน้า
#มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (45) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สามสิบห้า เรื่องของประโยชน์ของการตีประสาน