วิชายุทธ วิถีเซน by Lordofwar Nick
มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (44) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สามสิบสี่ เรื่องของตำแหน่งของหลายศัตรู
สวัสดีครับ เมื่อตอนกลางเดือนตุลาคมผมได้แอบส่องเพจของ marumura แล้วตกใจมากว่าคอลัมน์ของผมในตอนที่ 38 (สิ่งที่เรียกว่าการกระทบถูกของกาย) ดันมียอดไลค์พุ่งถึง 60 ไลค์ แถมมีคนเอาไปแชร์ด้วย ที่ตกใจยิ่งกว่านั้นคือหนึ่งในคนที่เอาไปแชร์ดั๊นเป็นสำนักไอคิโดเชียงใหม่ (เร็นชินคังโดโจ) ด้วยเนี่ย!! จะว่าดีใจไหมก็ ดีใจนะครับ แต่ก็แปลกใจเพราะว่าปกติเขียนซีรี่ส์นี้มาไม่เคยได้ยอดไลค์ขนาดนี้(ฮา) แต่ก็เขินอายเหมือนกัน
ที่เขินอายก็เพราะ ถึงผมจะตั้งใจเอาความรู้ตรงนี้มาถ่ายทอด แต่โดยฐานะและความสามารถของผมแล้วต้องบอกว่า ห่างไกลจากคำว่าอาจารย์มาก และถึงเป็นนักเรียนก็ไม่ใช่นักเรียนชั้นหัวกะทิด้วย (ฮา) ออกแนวจะเป็นเด็กหลังห้องด้วยซ้ำ (ฮา) แต่ก็นั่นแหละครับก็ต้องศึกษากันต่อไป เรียนไปซ่อมร่างไปนี่แหละ 555
ว่าแล้วก็ มาศึกษากันต่อเถอะครับ
คำแปลข้อความต้นฉบับ
水の巻
คัมภีรแห่งอาโป
三四 一 多敵の位の事
สามสิบสี่ เรื่องของตำแหน่งของหลายศัตรู
`多敵の位 `と云ふは `一身にして大勢と戦ふ時の事也 `我刀脇差をぬきて左右へひろく太刀を横にすてて構る也 `敵は四方よりかかる共一方へおひまはす心也 `敵かかる位前後を見分て先へ進む者に早くゆき合ひ大きに目を付て敵打出すくらゐを得て右の太刀も左の太刀も一度にふりちがへて行く太刀にて前の敵を切り戻る太刀にて脇に進む敵を切る心なり `太刀を振り違へて待事悪し `早く両脇の位に構へ敵の出たる所を強く切込みおつくづして其儘又敵の出たる方へかかりふりくづす心也 `いかにもして敵をひとへにうをつなぎにおいなす心にしかけて敵のかさなると見えば其儘間をすかさず強くはらひこむべし `敵あひこむ所ひたと追まはしぬればはかのゆきがたし
ที่เรียกว่า “ตำแหน่งของหลายศัตรู” นั้น หมายถึงเวลาที่ตัวคนเดียวสู้กับคนหมู่มาก ชักดาบ วาชิซากิของตน ตั้งทะจิขวางออกไปกว้างๆ ทางซ้ายทางขวา ศัตรูนั้นแม้เข้ามาจากสี่่ทิศ แต่มีจิตไล่ล้อมมาทิศทางเดียว ให้ตั้งจิตดูแยกแยะตำแหน่งที่ศัตรูเข้ามาหน้าหลัง ให้้เข้าประสานกับผู้ที่เคลื่อนมาข้างหน้าโดยไว จับตาดูให้ใหญ่ เอาให้ได้ตำแหน่งที่ศัตรูจะตีออก แม้ทะจิข้างขวา แม้ทะจิข้างซ้าย ด้วยทะจิที่แกว่งพลาดทีหนึ่ง ฟันศัตรูที่อยู่ข้างหน้า ด้วยทะจิที่กลับมา ฟันศัครูที่เข้ามาที่สีข้าง การคอยทะจิที่แกว่งพลาดนั้นไม่ดี ตัั้งท่าที่่ตำแหน่งสีข้างทั้งสองโดยไว ณ ที่ศัตรููออกมา ฟันเข้าโดยแรง ไล่ให้ทลาย อีกทั้งตั้งจิตเข้าไปแกว่งทลายไปทางที่ศัตรูออกมาทั้งอย่างนั้น จะอย่างไรก็ตาม ให้ตั้งจิตเอาไว้ว่าจะไล่ต้อนศัตรูให้เป็นแถวพวงปลาอยู่ชั้นเดียว หากเห็นศัตรูซ้อนกันก็ให้อยู่อย่างนั้นอย่าให้เปิดช่องห่างได้ ให้กวาดเข้าโดยแรง ณ ที่ศัตรูรวมอยู่กันหากไม่ต้อนล้อมให้กระชับจะไปต่อข้างหน้าได้ยาก
`又 `敵の出るかた出るかた `と思へば待心有りてはかゆきがたし `敵の拍子をうけてくづるる所を知り勝事也 `折々相手を余り多くよせ追込付て其心を得れば一人の敵も十二十の敵も心やすき事也 `能稽古して吟味有るべき也
อนึ่ง หากนึกว่า “ทางที่ศัตรูออกมาออกมา” มีจิตคอยละก็ จะไปต่อข้างหน้าได้ยาก รู้ขณะที่จะรับจังหวะของศัตรูแล้วทลาย จึงจะชนะ บางครั้งคราวคู่ต่อสู้มีมากเหลือไล่ต้อนติด หากได้ซึ่งจิตดังกล่าว แม้ศัตรูหนึ่งคน แม้ศัตรูสิบยี่สิบคน ก็ยังจิตสงบ สมควรฝึกเรียนคิดพินิจให้ดี
การตีความและอภิปราย
ผมอ่านแล้วก็รู้สึกได้ว่า การรับมือกับคนหลายคนนี่ เป็นเรื่องของ กลยุทธ์จริงๆ แก่นของการรับมือกับคนหลายคนนั้น อยู่ที่การ “ทำมากให้เป็นน้อย” คือต้องวางตำแหน่งให้เกิดสภาพที่ว่า มีหลายคนแต่ก็เหมือนเรารับมือได้ทีละคน เพื่อให้เห็นภาพลองดูรูปนี้ก่อนนะครับ
ที่มา vice.com
รูปแรก แย่ แน่นอน เพราะถูกล้อม และระยะของศัตรูแต่ละคนกับตัวเรา ไม่ต่างกันอย่างมีนัยยะสำคัญ แบบนี้ อย่าว่าแต่หลายคนเลยครับ แค่จู่โจมเข้ามาพร้อมกันสองคนโดยที่สองคนมีระยะมาหาตัวเราพอๆ กัน แบบนี้รับมือไม่ได้แน่
รูปที่สอง แย่น้อยหน่อย เพราะยังจัดระยะได้ มีคนที่ใกล้สุดหนึ่งคน แต่ยังไม่ดีพอ
ที่ดีกว่านั้นก็คือ การหาทางต้อนให้ศัตรูเรียงกันเป็นแถวเดียว (เป็นชั้นเดียว) แล้วไล่ตีเรียงแถว
เพราะว่าในรูปที่สองนี้จะเห็นว่า ศัตรูยืนซ้อนกัน ซึ่งถ้ายืนซ้อนกัน ก็ต้องกดดัน ต้องต้อนว่าอย่าให้กระจายตัวออก เพราะถ้ากระจายตัวออก เราจะถูกล้อม
จำไว้ว่า ถ้าตัวคนเดียว เจอหลายคน แล้วเป็นที่โล่ง โอกาสตายมีสูง ต้องหาที่ ตั้งหลัก จัดตัวเองจัดสถานที่ให้เกิดสภาพที่ศัตรูต้องเข้ามาหาเราทีละคนๆ ให้ได้ถึงจะมีโอกาสรอด
ที่มา survivalfitnessplan.com
รูปนี้ดูแล้ว ถ้าไม่มีรถขวาง น่ากลัวมากครับ เพราะศัตรูสองคนทำมุมทำระยะกับตัวเราเป็นตัว V เลยนะครับ จำไว้ว่า ถ้าเจอสองรุมหนึ่ง แล้วปล่อยให้ศัตรูสองคนทำระยะทำมุมกับตัวเราเป็นตัว V ได้เมื่อไหร่ เราตายครับ แต่ในเคสนี้ การที่มีรถสองคันขวาง ทำให้เกิดซอยแคบที่จะบีบให้ศัตรูเข้ามา “ทีละคน” ได้ เป็นช่องที่พอจะ “ตีแล้วเผ่น” ได้
สิ่งสำคัญอีกอย่างก็คือ อันนี้ผมพูดตามความเห็นผมนะ ในเวลาเผชิญกับเรื่องแบบนี้จริงๆ ต้องคำนวณเลยว่า สู้ หรือ เผ่น ทางไหนที่จะไม่ทำให้เรา “หมดแรง” ซะก่อน ถ้าหนีไม่พ้นแล้วหมดแรงซะก่อน ตายของจริงครับ
และสำคัญในสำคัญคือจิตต้องนิ่ง เพราะยิ่งลนลาน ยิ่งหมดแรงไว ซึ่งข้อนี้ต้องฝึก ถ้าเล่น BJJ แล้วจะเข้าใจข้อนี้ได้ง่ายมาก การฝึกสติไม่ให้ลนลานโดยเฉพาะตอนโดนทับนี่ สำคัญมากๆ ครับ
พูดเรื่องนี้แล้ว ผมนึกขึ้นมาได้ว่า บ่อยครั้งตามกระทู้ในเน็ตจะชอบพูดทำนองว่า วิชาสายทุ่มสายปล้ำอย่างบีเจเจหรือยูโดน่ะ สู้คนทีละหลายคนไม่ได้หรอก มัวแต่ไปจับทุ่มกดนอนโดนกระทืบตายพอดี มวยไทยดีกว่าสองสามคนเข้ามาเตะคว่ำได้ บลาๆ….
เรื่องของการรับมือคู่ต่อสู้หลายคนไม่ใช่เรื่องของเทคนิควิชา การออกอาวุธนะครับ มันเป็นเรื่องของกลยุทธ์ (การวางตำแหน่งระหว่างเรากับศัตรู รวมถึงการใช้สถานที่ให้เป็นประโยชน์) ซะมากกว่า (ซึ่งการเรียนมวยยืนแบบมวยไทยมันก็จะต้องฝึกการจับระยะ อ่านระยะระหว่างตัวเรากับคู่ต่อสู้ ซึ่งเอามาประยุกต์ใช้ได้) แต่จริงๆ แล้วถ้าหาคว้าไม้ในมือแถวๆ นั้นได้ ก็ไม่ต้องใช้มวยไทยหรือยูโดอะไรทั้งนั้นแล้วครับ เอาไม้หวดได้ผลเร็วกว่าเยอะ ฉะนั้นสาระอีกอย่างที่จะพูดถึงคราวนี้ก็คือ ยิ่งสถานการณ์ลำบากเท่าไหร่ (โดนรุม) ยิ่งไม่ต้องคิดถือวิธีการหรือเครื่องมือครับ ซึ่งก็ตรงกับข้อที่ว่า “ใช้ทุกอย่างที่มี” ดังที่ได้เคยเขียนถึงไปแล้ว
และถ้าเอาจริงๆ ผมมองว่าหลักการรับมือกับคนหลายคน ยังใช้ได้แม้กับการรับมือกับคนๆ เดียว ลองจินตนาการถึงการยืนประจันหน้ากับคนที่ตัวโตกว่า สูงกว่า แขนขายาวกว่า ดูสิครับ หากเรายืนแบบหันหน้ากันตรงๆ ตัวต่อตัว จะมือซ้ายหรือขวา ตีนซ้ายหรือขวาของเขา ก็ถึงตัวเราได้พร้อมกันหมด อย่างนี้ไม่ดี มันจึงต้องมีสิ่งที่เรียกฟุตเวิร์ค การเปลี่ยนตำแหน่งตัวเองให้เข้าด้านข้างของศัตรูได้ ซึ่งจะจำกัดอาวุธที่จะออกแล้วโดนถึงตัวเราได้ และยิ่งถ้าในวิชาปล้ำทุ่มแบบยูโด มวยปล้ำ หรือบีเจเจ มันมีกระทั่งการหาทางอ้อมไป “เข้าข้างหลัง” คู่ต่อสู้ คือหนีออกจากมือตีนเลย นี่ก็เป็นกลยุทธ์เหมือนกัน แต่เป็นกลยุทธ์ที่เขาสอนแทรกในตัวเทคนิควิชา
นี่เป็นเครื่องแสดงว่า กลยุทธ์หนึ่งๆ นั้น มันมีที่ประยุกต์ใช้ได้หมดไม่ว่าจะสู้ตัวต่อตัวหรือโดนรุม อยู่ที่เราจะสังเกตแล้วเรียนรู้ฝึกให้ชำนาญได้ถึงขนาดไหน “สมควรฝึกเรียนคิดพินิจให้ดี” (能稽古して吟味有るべき也 โยคุ เคย์โคะ ชิเตะ กิมมิ อารุเบคิ นาริ)
เดือนหน้าก็จะสิ้นปี 2565 แล้วครับ อ้อ แล้วก็จะจบ “คัมภีร์แห่งอาโป” แล้วด้วยนะครับ อย่าลืมติดตามกันไปเรื่อยๆ นะครับ เจอกันเดือนหน้า สวัสดีครับ
เรื่องแนะนำ :
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (43) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สามสิบสาม สิ่งที่เรียกว่าการพาดรับ
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (42) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สามสิบสอง สิ่งที่เรียกว่าตวาดโวย
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (41) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สามสิบเอ็ด สิ่งที่เรียกว่าแทงหัวใจ
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (40) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สามสิบ สิ่งที่เรียกว่าการแทงใบหน้า
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (39) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): ยี่สิบเก้า การรับทั้งสาม
#มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (44) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สามสิบสี่ เรื่องของตำแหน่งของหลายศัตรู