หวีไม้ทำมือ ภูมิปัญญาเก่าแก่ของชาวญี่ปุ่น
ผมสีเข้มเป็นประกายเงางาม ถือเป็นหนึ่งในอุดมคติด้านความงามของหญิงสาวญี่ปุ่นที่มานานหลายร้อยปี ถึงขนาดมีสุภาษิตโบราณของญี่ปุ่นกล่าวไว้ว่า ผมที่สวยทำให้ผู้หญิงคนไหนๆ ก็กลายเป็นคนสวยได้ เลยทีเดียว และสิ่งที่ช่วยบำรุงรักษาเส้นผม นอกจากผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดแล้วนั่นก็คือ หวี ค่ะ
นักโบราณคดีได้ค้นพบหวีที่มีอายุ 7000 ปี พร้อมกับหวีไม้ไผ่ในสุสานสมัยนั้น ซึ่งบ่งบอกว่าการดูแลเส้นผมนั้นมีความสำคัญกับชาวญี่ปุ่นมาอย่างช้านาน
และด้วยความเชื่อที่ว่า เส้นผมทุกเส้นล้วนมีพลังแห่งจิตวิญญาณ การแปรงผมหรือการหวีผมจึงถือเป็นหนึ่งเรื่องที่สำคัญไม่แพ้กัน รวมไปถึงการสร้างแปรงหรือหวีสำหรับเส้นผมก็ถือเป็นงานศิลปะอีกอย่างหนึ่งของชาวญี่ปุ่นอีกด้วย
วัตถุดิบสำคัญในการทำหวีนั้นมาจาก Tsuge ซึ่งเป็นไม้ชนิดหนึ่งในตระกูล Boxwood ที่มีถิ่นกำเนิดใน Ibusuki เมืองที่อยู่ปลายสุดของเกาะคิวชูของญี่ปุ่น ตามธรรมเนียมแล้วครอบครัวในภูมิภาคนี้จะปลูกต้น Boxwood ทุกครั้งที่มีผู้หญิงกำเนิดขึ้นมาในบ้าน โดยต้นไม้จะเจริญเติบโตขึ้นพร้อมกันหญิงสาวผู้นั้น เมื่อพวกเธอแต่งงาน พวกเขาก็จะสร้างหวีและเฟอร์นิเจอร์สำหรับบ้านใหม่ของเธอจากต้นไม้ต้นเดียวกัน และในทุกๆ 20 ปี หวีไม้จากทั่วประเทศญี่ปุ่นจถูกส่งไปยังศาลเจ้าอิเสะ เพื่อถูกเผาตามพิธีกรรม โดยเป็นเครื่องบูชาให้กับ Amaterasu เทพธิดาแห่งดวงอาทิตย์และเพื่อเป็นการขอบคุณสำหรับการดูแลของเทพธิดานั่นเอง
หวีไม้ Tsuge นี้จะถูกแกะสลักจากไม้ชิ้นเดียวจนกลายเป็นหวีที่เราเห็น ซึ่งในอดีตซามูไรจะใช้หวีชนิดนี้ในการจัดแต่งผมทรงท้อปน็อตอันเป็นเอกลักษณ์ รวมไปถึงซูโม่และเกอิชาที่มีการทำทรงผมอันเป็นจุดเด่นอีกด้วย
นอกจากการนำไปทำหวีแล้ว Tsuge boxwood ยังถูกนำไปใช้ทำเครื่องใช้สำคัญๆ หลายอย่าง เช่น ตราประทับของจักรพรรดิ เครื่องดนตรี และหมากรุกญี่ปุ่น แต่สำหรับปัจจุบันแล้วมักจะใช้ Tsuge boxwood ในการทำหวีไม้ที่มีความหรูหราและสวยงามเพื่อจำหน่ายให้กับผู้ที่ชื่นชอบจากทั่วโลก
แม้ว่า Boxwood เป็นไม้หายากและปัจจุบันมักนำเข้าเนื่องจากมีราคาสูง แต่ในคิวชูเองก็ยังมีการใช้วัตถุดิบจากท้องถิ่นสำหรับการผลิตหวีไม้แบบดั้งเดิมอยู่โดยครอบครัว the Ando Comb Atelier ผู้ผลิตหวีที่ยังคงสืบสานภูมิปัญญาการทำหวีไม้ด้วยมือด้วยกรรมวิธีดั้งเดิมจากรุ่นสู่รุ่น ซึ่งต้องใช้ทักษะและเทคนิคที่ชำนาญเพื่อทำให้ซี่ของหวีมีความตรงและเรียบอย่างสมบูรณ์แบบ
ไม้ที่พร้อมจะนำมาทำหวีจะต้องมีอายุประมาณ 30 ปีขึ้นไป หรือมีเส้นผ่านศูนย์กลาง 22 เซนติเมตร จากนั้นไม้เหล่านี้จะถูกนำมาตัดเป็นเสี้ยวและรมควัน เพื่อให้แน่ใจว่าไม้นั้นมีความแห้งและแข็งทนทานมากพอที่จะใช้งานได้ยาวนานโดยไม่แตกหัก ก่อนที่จะมาทำเป็นหวีตามขั้นตอนต่อไป
และด้วยความที่ Boxwood นั้นมีความมันตามธรรมชาติ ดังนั้นหวีไม้ที่ทำจาก Boxwood จึงมีความทนทานต่อการแตกหักและแทบจะไม่เกิดไฟฟ้าสถิตกับเส้นผมหรือทำให้เส้นผมขาดเลย
การแปรงผมด้วยหวีไม้ Tsuge จะช่วยกระตุ้นหนังศีรษะและทำให้น้ำมันตามธรรมชาติกระจายอย่างทั่วถึง ให้ความรู้สึกผ่อนคลาย นอกจากนี้ยังมีการแนะนำให้นำหวีไปแช่น้ำมันคามิเลียข้ามคืนในทุกๆ สามเดือนเพื่อเป็นการเพิ่มประสิทธิภาพและบำรุงรักษาเส้นผมให้มีความเงางามมากยิ่งขึ้น
เรื่องแนะนำ :
– ผลิตภัณฑ์ความงามที่ยั่งยืนและดีที่สุดประจำปี 2021 จาก Sustainable Cosme Award Japan
– 5 ช่อง YouTube ทำอาหารญี่ปุ่นชวนหิว
– เช็กลิสต์หนังสือออกใหม่ เตรียมพร้อมเดินงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ ครั้งที่ 50
– ท่องอดีตไปกับ Ohya Shobo ร้านหนังสือประวัติศาสตร์
– เอาใจคนรักการเขียนกับ 7 แบรนด์สมุดคุณภาพจากญี่ปุ่น
ข้อมูลและภาพประกอบจาก
https://anything-from-japan.com
#หวีไม้ทำมือ ภูมิปัญญาเก่าแก่ของชาวญี่ปุ่น