วันเด็กญี่ปุ่นที่เป็นทั้งวันเด็กผู้ชายและเด็กผู้หญิง
ภาพประกอบโดย WALK on CLOUD
วันเด็กของญี่ปุ่นตรงกับวันที่ 5 พฤษภาคม ซึ่งถือว่าเป็นวันนักขัตฤกษ์ ที่ผู้คนได้หยุดกันเป็นหนึ่งวันในช่วงโกลเด้นวีค
พูดถึงวันเด็กของญี่ปุ่นเราจะนึกถึงภาพตามบ้านต่างๆ เอาธงปลาคาร์ฟแขวนไว้กับเสาหน้าบ้าน
ผมเคยได้รับการบอกเล่าว่าปลาคาร์ฟเหล่านี้เป็นหนึ่งในสัญลักษณ์เพื่อการเฉลิมฉลองสำหรับเด็กผู้ชาย มันทำให้ผมนึงไปเองว่าวันเด็กนี้เป็นเพียงเฉพาะวันเด็กของผู้ชาย เพราะญี่ปุ่นก็มีวันเด็กผู้หญิงอีกวันคือวันที่ 3 มีนาคม ซึ่งไม่ถือว่าเป็นวันหยุด
พอมาถึงตรงนี้ต้องลองไปไล่หาดูว่า ความจริงนั้นเป็นเช่นไร
วันเด็ก こどもの日 [โคะโดะโมะ โนะ ฮิ] ถูกกำหนดขึ้นมาทางกฎหมายในช่วงหลังสงครามโลกเพื่อต้องการจะเพิ่มวันหยุด โดยมีจุดมุ่งหมายที่จะ “ให้ความสำคัญต่อบุคลิกภาพของเด็ก เพื่อความสุขของเด็ก และเป็นการขอบคุณคนเป็นแม่“ เราจะเห็นได้ว่าเป็นวันหยุดนักขัตฤกษ์เพื่อเด็กทุกๆคน ไม่ได้เจาะจงว่าเป็นเด็กชายหรือเด็กหญิง
การที่วันเด็กแล้วคนมีภาพจำว่าเป็นวันเด็กผู้ชายก็เพราะว่ามีการชักธงปลาคาร์ฟขึ้นเสา มีการประดับบ้านด้วยชุดเกราะหรือหมวกคะบูโตะ ที่เป็นเครื่องแต่งกายของผู้ชาย นั่นก็เพราะว่าวันเด็กซึ่งเป็นวันที่ 5 พฤษภาคมนั้นตรงกับวันในปฏิทินโบราณที่มีชื่อเรียกวันนั้นว่า [ทังโกะ โนะ เซ็คคุ] 端午の節句
สำหรับช่วงวัน [ทังโกะ โนะ เซ็คคุ] 端午の節句 มีเอกสารในยุคสมัยจีนโบราณ (Shina 支那[ชินะ]) ของยุคราชวงศ์เหลียงและรชวงศ์สุยที่ระบุไว้ว่ามีการดื่มยาที่ทำจากใบว่านน้ำเพื่อเป็นการขับไล่สิ่งชั่วร้าย และมีการดื่มเหล้าสาเกที่ผสมใบว่านน้ำสับ
ที่ประเทศญี่ปุ่นสมัยยุคนารา ผู้คนสวมเครื่องประดับบนศีรษะที่ทำจากใบว่านน้ำแล้วมาชุมนุมที่วังเพื่อรอรับพระราชทานเครื่องประดับ Kusudama (薬玉) ที่ทำมาจากดอกไม้และสมุนไพรจากองค์จักรพรรดิ
พอยุคคามาคุระเป็นต้นมา ก็มีสมมติฐานว่าวัน [ทังโกะ โนะ เซ็คคุ] 端午の節句 กลายเป็นวันฉลองให้เด็กผู้ชาย เพราะ
”ใบว่านน้ำ“ มีรูปทรงคล้าย ”ดาบ“
และ
คำว่าว่านน้ำในภาษาญี่ปุ่น 菖蒲[โชบุ] ออกเสียงเหมือนกับคำว่า 尚武[โชบุ] ที่เป็นคำศัพท์ที่มีความหมายถึงการสรรเสริญทางทหาร (warlike spirit)
ด้วยเหตุนี้จึงเป็นการเชื่อมโยงจาก
“ว่านน้ำ” -> “ดาบ”, “การทหาร” -> “ความเป็นชาย”
เลยเป็นจุดเริ่มต้นของการเฉลิมฉลองให้กับเด็กผู้ชาย จึงมีการประดับด้วย ชุดเกราะ หมวกคะบุโตะ และ ดาบ มีการประดับ “ตุ๊กตาเดือนห้า” โดยโมเดลมาจาก “คินทาโร่” และ “มุซะชิโบ เบงเค” มีการชักธงปลาคาร์ฟไว้หน้าบ้าน และมีการกินขนม “คะชิวะโมะจิ” กับ “จิมะคิ” เฉลิมฉลอง
วันที่ 5 เดือน 5 ถูกกำหนดให้เป็นวัน [ทังโกะ โนะ เซ็คคุ] 端午の節句 ด้วยเหตุผลหลายๆอย่าง สำหรับปฏิทินจีนโบราณแล้วกำหนดให้ “วันแห่งม้า” (午の日[อุมะ โนะ ฮิ]) วันแรกของเดือนห้าเป็นวัน [ทังโกะ โนะ เซ็คคุ] 端午の節句
แต่เนื่องด้วยเสียงตัวอักษรเลขห้า 五 ยังอ่านออกเสียงว่า “อุ” ได้อีกด้วยซึ่งเหมือนกับเสียงของคำว่าม้า 午[อุมะ] ผู้คนก็เลยกำหนดให้ วันที่ 5 เดือน 5 เป็นวัน [ทังโกะ โนะ เซ็คคุ] 端午の節句
ซึ่งวันเซ็คคุอื่นๆนั้นมีดังนี้
วันที่ 1 เดือน 7 นะนะคุซะ โนะ เซ็คคุ [七草の節句] แปลตรงตัวว่า “เซ็คคุของผักเจ็ดชนิด” (ในอดีตเซ็คคุนี้เคยตรงกับวันที่ 1 เดือน 1)
วันที่ 3 เดือน 3 โมะโมะ โนะ เซ็คคุ [桃の節句] แปลตรงตัวว่า “เซ็คคุของผลลูกพีช“ สังเกตได้ว่าวันเด็กผู้หญิงจะตรงกับวันนี้
วันที่ 5 เดือน 5 ทันโกะ โนะ เซ็คคุ [端午の節句] แปลตรงตัวว่า “เซ็คคุของม้าตัวแรก” โดยตัวอักษร 端[ฮะชิ] มีความหมายว่า “ขอบ” “ริม” จึงมีความหมายอีกอย่างว่า “อันดับแรก”
วันที่ 7 เดือน 7 ทะนะบะตะ โนะ เซ็คคุ [七夕の節句] ใครหลายคนเคยได้ยินถึงเทศกาล “ทะนะบะตะ” ก็คือวันนี้นี่เอง
วันที่ 9 เดือน 9 โจโย โนะ เซ็คคุ [重陽の節句] เป็นวันที่เลข 9 ที่ถือว่าเป็นเลข ”หยาง“ ของ ”หยินหยาง“ นั้นซ้อนกัน (วันที่ 9 เดือน 9)
ย้อนกลับมาด้วยเหตุที่วันที่ 5 เดือน 5 ทันโกะ โนะ เซ็คคุ [端午の節句] ถือกันว่าเป็นวันที่เฉลิมฉลองให้กับเด็กผู้ชาย และ ประจวบเหมาะที่ในช่วงหลังยุคสงครามโลกครั้งที่สองมีการจัดตั้งวันเด็ก และมีตัวเลือกวันเด็กได้แก่วัน
วันที่ 3 เดือน 3 โมะโมะ โนะ เซ็คคุ [桃の節句]
วันที่ 1 เดือน 4
วันที่ 5 เดือน 5
วันที่ 15 เดือน 11 (ที่ตรงกับวันเทศกาลครบรอบเด็กอายุ 7, 5, 3 ขวบ)
สุดท้ายแล้ว วันที่ 5 เดือน 5 ได้รับการรับเลือกให้เป็นวันเด็กเพราะว่า อยากจะเลือกวันที่อยู่ในช่วงจากฤดูใบไม้ผลิสู่ฤดูร้อน และด้วยความที่เป็นวันที่ 5 เดือน 5 เป็นทังโกะ โนะ เซ็คคุ [端午の節句] ก็จะได้กินอาหารอย่าง “คะชิวะโมะจิ” “จิมะคิ” “คุซะโมะจิ” “โซเมง” เฉลิมฉลองในวันเทศกาลไปพร้อมๆกัน
แต่อย่างที่กล่าวข้างต้นไว้ว่า รัฐบาลญี่ปุ่นต้องการจะเฉลิมฉลองวันนี้ให้ทั้งเด็กชายและเด็กหญิงและคนเป็นแม่ แต่ด้วยการโหวตเลือกให้เป็นวันที่ 5 เดือน 5 เพราะว่าจะได้ตรงกับวัน ทันโกะ โนะ เซ็คคุ [端午の節句] ที่มีของให้กินจากเทศกาล
วันเด็กเลยได้มาตรงกับ “ของกิน” ของเทศกาลเด็กผู้ชายนั่นเอง และประจวบเหมาะกับช่วงฤดูกาลจากใบไม้ผลิสู่ฤดูร้อน
ก็พอจะเข้าใจได้แล้วว่าทำไมวันเด็กจึงมาตรงกับกับวันเทศกาลเด็กผู้ชายครับ
ภาพประกอบ WALK on CLOUD
เรื่องแนะนำ :
– วันแมกไม้ใบเขียวที่เปลี่ยนไปตามยุคสมัย (Greenery Day)
– กว่าจะมาเป็นวันหยุดวันภูเขาของญี่ปุ่น
– ร้านค้ารายย่อยขอเงินสดในญี่ปุ่น
– วันแห่งทะเลของญี่ปุ่น
– ความพยายามผลิตเมล็ดกาแฟในญี่ปุ่น
อ้างอิง
https://www.tougyoku.com/gogatsu-ningyou/gogatsu-ningyou-column/kodomonohi/onnanoko/
https://en.m.wikipedia.org/wiki/Kusudama
https://ja.wikipedia.org/wiki/節句#概要
https://www.jalan.net/news/article/535583/
#วันเด็กญี่ปุ่นที่เป็นทั้งวันเด็กผู้ชายและเด็กผู้หญิง