บันทึกความเอ็นดูในตัวแมวของคนญี่ปุ่นฉบับแรกในประวัติศาสตร์
รูปประกอบโดย WALK on CLOUD
แมวกับคน ความสัมพันธ์
ว่ากันว่าเป็นความสัมพันธ์ระหว่างคนและแมวเป็นแบบพึ่งพาอาศัยกัน (Mutualism) เมล็ดพืชที่มนุษย์เก็บไว้ในโกดัง ถูกหนูกินทำให้ได้รับความเสียหาย และด้วยความที่แมวช่วยกินหนูให้ทำให้มนุษย์นำแมวมาในโกดัง แมวได้หนูเป็นอาหาร ส่วนเมล็ดพืชของคนที่เก็บไว้ก็ไม่ได้รับความเสียหาย
แมวมาจากไหน
ว่ากันว่าแมวมีจุดเริ่มต้นที่ตะวันออกกลางเมื่อ 9,500 ปีก่อนตอนที่มีมนุษย์นำเอา Afican wild cat มาเลี้ยงในปศุสัตว์ แล้วเมื่อสี่พันปีห้าพันปีที่แล้วสมัยอิยิปต์โบราณ แมวถูกเลี้ยงดูโดยเหล่าชนชั้นสูง แมวนอกจากจะกระจายตัวไปทั่วไปทางยุโรป อีกเส้นทางหนึ่งสายแมวก็เดินทางผ่านไปทางตะวันออกกลาง อินเดีย และก็มาถึงยังประเทศจีน
แมวมาญี่ปุ่นเมื่อไร?
ในช่วงแรกของหน้าประวัติศาสตร์ คำอธิบายที่ผู้คนเชื่อกันมากที่สุดคือเมื่อ 1,200 – 1,300 ปีก่อนหน้าในยุคสมัยนารา แมวนั้นติดมากับเรือของกลุ่มผู้เผยแพร่ศาสนาพุทธที่เดินทางมาจากจีน ปรกติแล้วแมวถูกเลี้ยงไว้ในวัดไว้เพื่อป้องกันไม่ให้หนูเข้ามากัดกินคัมภีร์คำสอน ด้วยเหตุนี้แมวจึงถูกนำขึ้นมาโดยสารบนเรือด้วย
แต่ความเชื่อว่าแมวเดินทางมาพร้อมกับเหล่าผู้เผยแพร่ศาสนานี้ก็ถูกลบล้างไป เมื่อมีการค้นพบโครงกระดูกของแมวจากโบราณสถานคาราคามิ จึงเป็นหลักฐานแสดงให้เห็นว่า มีแมว อยู่บนเกาะญี่ปุ่นมาแล้วกว่า 2100 ปีก่อนหน้าในยุคสมัยยะโยะอิ
แต่ในประวัติศาสตร์ก็คงไม่ได้บอกชัดเจนว่า มนุษย์กับแมว นั้นพัฒนาความสัมพันธ์ไปเป็น ทาสกับทูนหัว ตั้งแต่เมื่อไร จนเมื่อมีบทบันทึกที่เป็นลายลักษณ์อักษรที่แสดงถึงความรักและเอ็นดูในตัวแมวจากตัวมนุษย์
ตั้งแต่ยุคสมัยเฮอัน แมวถือว่าเป็นสัตว์ที่ได้รับความเอ็นดูและถูกเลี้ยงโดยหมู่คนชั้นสูง มีการค้นพบบทบันทึกคันเปียวเกียวคิ (寛平御記) ที่กล่าวถึงแมวดำที่เลี้ยงโดยจักรพรรดิอุดะ (宇多天皇) แมวดำตัวนี้จักรพรรดิอุดะได้รับมาจากผู้เป็นพ่อ จักรพรรดิโคโค (光孝天皇)
ซึ่งในบันทึกนี้จักรพรรดิอุดะ (ครองราชย์ช่วงปีค.ศ. 887 – 897) ได้กล่าวบรรยายถึงแมวดำที่ตัวเองเลี้ยงไว้อย่างละเอียดว่า
(หน่วยถึงเปลี่ยนเป็นมาตราวัดปัจจุบัน) “ส่วนสูงวัดถึง 18 cm ตัวยาว 45 cm ฟุบตัวลงเหมือนเมล็ดคิบิสีดำ (ข้าวฟ่างโปรโซ) แต่เมื่อเหยียดตัวดูยาวราวกับคันธนู”
นอกเหนือจากนี้แล้วยังมีบทบันทึกที่บรรยายถึงน้องแมวสีดำไว้ดังนี้
+++
うちの猫は類まれな毛色。よその猫はみんな浅黒い色なのに、うちの猫は墨のような漆黒の毛色で美しい。まるで韓盧のようだ)※韓盧とは、韓の国の名犬のこと
แมวที่บ้านมีสีขนหายาก แมวชาวบ้านตัวอื่นมีสีดำอ่อนๆ แต่แมวที่บ้านนั้นสีดำเข้มยังกับน้ำหมึกซึ่งมันสวยงามเอามากๆ ราวกับสุนัขคันโระ (韓盧 : สุนัขที่มีชื่อของรัฐหาน)
伏せているときは足もしっぽも見えず、まるで黒い宝玉のようだ。歩くときはひっそりとして音もたてず、雲の上の黒龍のようだ
เวลาที่มันฟุบลงไปบนพื้น มองไม่เห็นทั้งขาและหาง ราวกับหินอัญมณีสีดำ เวลาที่มันย่างกรายก็เงียบไม่มีเสียง ราวกับมังกรดำที่อยู่บนเมฆ
また、ほかの猫よりも素早くネズミを捕まえることができる
และอีกอย่าง เทียบกับแมวตัวอื่นแล้ว แมวตัวนี้จับหนูได้เร็วกว่า
+++
เราจะเห็นได้ว่าจักรพรรดิอุดะนั้นเอ็นดูแมวตัวนี้เอามากๆ ในช่วงระยะเวลาห้าปีหลังจากที่ได้รับแมวมาจากจักรพรรดิโคโค อาหารที่แมวตัวนี้ได้กินทุกวันคือ เนยได้มาจากการต้มนมวัวจนแข็งตัว ซึ่งนมวัวถือได้ว่าเป็นของล้ำค่าในสมัยน้ัน เราจะเห็นได้ว่ายุคสมัยนั้นคนเราก็ยังรู้สึกเอ็นดูต่อแมว
แม้นแต่จักรพรรดิอุดะก็รู้ตัวเองดีว่า ตัวเองนั้นให้ความสำคัญกับน้องแมวดำขนาดไหน แต่ทว่าจักรพรรดิอุดะก็มีข้ออ้างหาเหตุผลมาบอกว่า
“ที่ฉันเองต้องให้ความรักเอาใจใส่กับแมวตัวนี้ ใช่ว่ามันมีอะไรยอดเยี่ยมตรงไหน แต่เพราะว่าได้รับพระราชทานมาจากจักรพรรดิองค์ก่อน” (จักรพรรดิอุดะ ได้รับแมว ช่วงก่อนครึ่งครองราชย์มาจาก จักรพรรดิโคโคในปี ค.ศ. 887)
+++
สุดท้ายขอจบด้วยบทรำพึงของจักรพรรดิอุดะที่พูดคุยกับน้องแมวสีดำ
(猫にこう言ってみた「お前は陰陽の気と四肢七穴を備えているのだから(つまり心と体を持つのだから)、私の心がわかるよね?」すると猫は、ため息をつき、私の顔をじっと見上げていた。胸いっぱいの様子だけど、口でものを言うことはできなかったのだ)
แล้วก็บอกกับแมวว่าอย่างนี้ “เพราะว่าแกมีจิตของหยินหยางและรยางค์สี่รูทั้งเจ็ด* (ซึ่งหมายถึงมีหัวใจและร่างกาย), แกเข้าใจหัวอกของฉันใช่ไหม” แล้วเจ้าแมวก็ถอนหายใจ แหงนหน้ามามองฉัน แลดูท่าทีเหมือนรู้อยู่เต็มอก แต่ไม่สามารถกล่าวออกมาเป็นคำพูดได้
* รูทั้งเจ็ดที่ว่านี้หมายถึง สองรูของหู สองรูของตา สองรูของจมูก หนึ่งรูปของปาก
+++
แม้นเวลาจะผ่านมาหลายร้อยปีก็ตาม ความสัมพันธ์ระหว่างคนกับแมวอาจจะไม่แตกต่างไปจากปัจจุบันเท่าไร เฉกเช่นเดียวกับเจ้าแมวดำกับจักรพรรดิอุดะ
รูปประกอบโดย WALK on CLOUD
เรื่องแนะนำ :
– แสง 光 [ฮิคาริ] ของทุกคน
– Anime song ดาบพิฆาตอสูร : ดอกบัวสีแดงคุเระไน 紅蓮華 [กุเรนเกะ]
– คำว่า “ยักษา” ใน ‘อินุยาฉะ”
– 鬼 [โอะนิ] ยักษ์ อสูร และ ตัวตนที่แท้จริงในมุมมองของญี่ปุ่น
– 病 [ยะไม่] โรคภัย
เครดิต
– https://intojapanwaraku.com
– https://www.wargo.jp
– https://www.irisplaza.co.jp
– https://www.sube-nichi.com
#บันทึกความเอ็นดูในตัวแมวของคนญี่ปุ่นฉบับแรกในประวัติศาสตร์