ผ้าจากต้น ‘วิสทีเรีย’ ที่สุดแห่งประวัติศาสตร์ผ้าของญี่ปุ่น!
หลังจากช่วงเวลาสีชมพูพาสเทลของดอกซากุระผ่านพ้นไป ประเทศญี่ปุ่นก็จะเข้าสู่สีสันอันแสนสดใสของฤดูใบไม้ผลิอย่างเต็มรูปแบบ แน่นอนว่าในช่วงนี้จะมีความสวยของดอกไม้สารพัดสารเพให้เราได้เสพเป็นอาหารตากันอย่างจุใจ และหนึ่งในไฮไลท์ก็ต้องยกให้กับดอกฟูจิ หรือดอกวิสทีเรีย ซึ่งมีจุดเช็คอินยอดฮิตเป็นอุโมงค์ดอกไม้ให้ชมกันได้จุกๆ อยู่หลายจุดเลยละ และนอกจากดอกจะสวยฉ่ำชื่นตาแล้วนะ เจ้าต้นวิสทีเรียน่ะ ยังแปรสภาพมาเป็นผืนผ้าได้อีกด้วย!
Fuji-fu หรือ Fuji-ori คือชื่อเรียกผ้าซึ่งถักทอมาจากเส้นใยของต้นวิสทีเรียหรือต้นฟูจิในภาษาญี่ปุ่น โดยเจ้า Fuji-ori นั้นนับเป็นผ้าที่น่าจะมีความเก่าแก่ที่สุดในประวัติศาสตร์ของประเทศนี้ โดยสามารถสืบย้อนหลังไปได้ถึงยุค Jomon ซึ่งเป็นยุคก่อนประวัติศาสตร์ของแดนอาทิตย์อุทัยที่อยู่ในช่วงราวๆ 14,000 – 300 ปี ก่อนคริสต์ศักราช เชื่อกันว่าต้นวิสทีเรียนั้นเป็นต้นไม้ที่มีพลังชีวิตสูงมาก ดังนั้น เมื่อมันถูกนำมาถักทอเป็นเสื้อผ้า ก็น่าจะทำให้ผู้ที่สวมใส่ได้รับพลังจากต้นวิสทีเรียติดตัวมาบ้างไม่มากก็น้อย มีข้อสันนิษฐานกันว่าผู้คนในยุคโบราณนั้นมักจะสวมใส่ผ้าที่ทำจากใยของต้นวิสทีเรียไปพร้อมกับการสวดขอพรให้มีชีวิตที่ยืนยาวและเต็มไปด้วยความเจริญรุ่งเรือง อีกทั้งยังเชื่อกันว่าพลังของต้นวิสทีเรียนั้นจะช่วยปกป้องคุ้มครองชีวิตของตนเองให้ปลอดภัยได้อีกด้วย
ว่ากันว่าในยุคโบราณ ผ้าจากเส้นใยของต้นวิสทีเรียเป็นที่นิยมใชกันไปทั่วประเทศญี่ปุ่น จะยกเว้นแค่เพียงในฮอกไกโดและโอกินาว่า ก่อนที่ความนิยมของการใช้ผ้าชนิดนี้จะเริ่มลดลงในช่วงกลางยุคเอโดะหรือราวศตวรรษที่ 18 พร้อมกับการเข้ามาของผ้าฝ้าย แต่การถักทอผืนผ้าจากวิสทีเรียก็ยังคงมีการสืบทอดกันต่อไปในชุมชนเก่าแก่ซึ่งอยู่บนภูเขาอันหนาวเย็น ซึ่งเป็นสภาพพื้นที่ที่ไม่สามารถปลูกฝ้ายได้ ก่อนที่การเปลี่ยนแปลงของยุคสมัยและความเจริญก้าวหน้าในด้านเทคโนโลยีจะค่อยๆ คืบคลานแผ่วงกว้างออกไป จนในทุกวันนี้คงเหลือเพียงแค่หมู่บ้าน Kamiseya ซึ่งเป็นหมู่บ้านเล็กๆ ทางตอนเหนือของเกียวโตเพียงแห่งเดียวในประเทศญี่ปุ่นเท่านั้น ที่ยังคงรักษาและทำการสืบทอดภูมิปัญญาการทอผ้าชนิดนี้ให้เห็นกันอยู่
ขั้นตอนการทำผ้าจากวิสทีเรียนั้น ชาวบ้านจะเริ่มจากการออกไปตัดกิ่งต้นวิสทีเรียป่าซึ่งมีลักษณะคล้ายเถาวัลย์กันในช่วงราวๆ เดือนพฤษภาคม – กรกฎาคมของทุกปี จากนั้นจึงนำมาทุบด้วยค้อนไม้ให้แตกเพื่อลอกเปลือกไม้สีเข้มด้านนอกออกจนเหลือแต่เยื่อไม้สีขาวอมเขียว แล้วจึงนำเยื่อไม้ที่ได้ไปต้มกับขี้เถ้าไม้ต่ออีก 4 ชั่วโมง จากนั้นจึงนำไปล้างให้สะอาดในลำธาร พร้อมกับการนำเครื่องมือซึ่งทำจากไม้ไผ่ที่เรียกว่า Kobashi มาขูดเพื่อกำจัดสิ่งแปลกปลอมออกไปจนหมด เมื่อเหลือแค่เพียงเส้นใยเปลือกไม้ล้วนๆ แล้ว กระบวนการต่อไปก็คือการนำเส้นใยจากวิสทีเรียไปล้างในน้ำซึ่งผสมรำข้าวเพื่อให้เส้นใยนุ่มขึ้น ก่อนจะนำไปตากจนแห้ง เส้นใยที่แห้งสนิทแล้วจะถูกนำมาฟั่นเป็นด้ายเส้นยาวไม่มีปม จากนั้นจึงจะนำเส้นด้ายนั้นไปแช่ในน้ำร้อนเพื่อให้นิ่มขึ้น ก่อนจะถูกนำไปพันเป็นม้วนเพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการทอเป็นผืนผ้าต่อไป
ว่ากันว่าผ้าทอจากต้นวิสทีเรียนั้นมีคุณสมบัติในการสะท้อนความร้อน ดูดซับความชื้น และระบายอากาศได้เป็นอย่างดี ทุกวันนี้ ผืนผ้าจากต้นวิสทีเรียได้รับการยกย่องให้เป็นหนึ่งในมรดกทางวัฒนธรรมของญี่ปุ่นไปเรียบร้อยแล้ว ปัจจุบันมีการนำเส้นใยจากวิสทีเรียมาทอผสมกับเส้นใยไหม หรือเส้นใยโลหะสีเงินและทอง เพื่อเพิ่มความน่าสนใจรวมถึงทำให้ผ้าใยวิสทีเรียสวยงามขึ้น ผ้าที่ได้มักจะถูกนำไปทำเป็นโอบิหรือกิโมโนหลากหลายสไตล์ มีตั้งแต่ราคาจับต้องได้จนถึงราคาระดับลักชัวรี่
หากคุณสนใจ ทุกวันนี้ทางบริษัท Yushisha ในเกียวโต เค้ามีการเปิดให้เข้าร่วมทัวร์และเวิร์คช็อปการทอผ้า Fuji-fu ได้ด้วยนะ ดูรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ https://www.the-kansai-guide.com/en/directory/item/12285/ หลังการเวิร์คช็อป คุณจะได้ของใช้เล็กๆ น้อยๆ จากผ้าใยวิสทีเรียกลับมาเป็นที่ระลึกด้วยนะ ใครชอบงานแฮนด์เมดที่มาพร้อมสตอรี่ ชี้เป้าให้เลยว่างานนี้ไม่ควรพลาด!
เรื่องแนะนำ :
– ถ้ามีฉันอยู่ … ฟูจิต้องเป็นที่หนึ่ง!!
– ‘Yoko Sakura’ – เมื่อสงครามพรากเธอจากไป .. ดอกไม้จะนำเธอกลับมา
– (ถึง) ไม่อยากรู้…แต่อยากเล่า ‘เบญจมาศ’
– อัพเดทความสวยกับการรีวิวเครื่องสำอางแบบ asmr จาก h_m_cosme
– 5 ของหวานธีมซากุระที่น่าลองในโตเกียว
อ้างอิงข้อมูลและรูปภาพจาก:
https://www.tokyoweekender.com/art_and_culture/japanese-culture/wisteria-in-japan/
https://materialdistrict.com/material/fujifu-wisteria-fabric/
https://yushisha.com/
http://www.fujiori.jp/fuji_en.html
#ผ้าจากต้น ‘วิสทีเรีย’ ที่สุดแห่งประวัติศาสตร์ผ้าของญี่ปุ่น!