ถ้าจะพูดถึงฤดูร้อนของประเทศญี่ปุ่นก็ต้องนึกถึง ทะเล สระว่ายน้ำ น้ำแข็งใส ทุ่งดอกทานตะวัน แตงโม และอื่นๆ อีกมากมาย แต่สิ่งหนึ่งที่ขาดไม่ได้ก็คือ ดอกไม้ไฟ มือที่ถือดอกไม้ไฟเล่นกันอย่างสนุกสนาน และเพลิดเพลินกับการแสดงดอกไม้ไฟ ฤดูร้อนของประเทศญี่ปุ่นที่ไหนๆ ก็ต้องมีล่ะ 😉
เรียบเรียงโดย : ทีมงานโรงเรียนสอนภาษาญี่ปุ่น Jat
สวัสดีค่ะเพื่อนๆ ทุกคน กลับมาพบกันอีกครั้ง กับเกร็ดความรู้ดีๆ เกี่ยวกับภาษาญี่ปุ่น ที่พร้อมเสิร์ฟถึงหน้าจอให้กับเพื่อนๆ ทุกคนถึงที่เลยค่ะ
ถ้าจะพูดถึงฤดูร้อนของประเทศญี่ปุ่นก็ต้องนึกถึง ทะเล สระว่ายน้ำ น้ำแข็งใส ทุ่งดอกทานตะวัน แตงโม และอื่นๆ อีกมากมาย แต่สิ่งหนึ่งที่ขาดไม่ได้ก็คือ ดอกไม้ไฟ มือที่ถือดอกไม้ไฟเล่นกันอย่างสนุกสนาน และเพลิดเพลินกับการแสดงดอกไม้ไฟ ฤดูร้อนของประเทศญี่ปุ่นที่ไหนๆ ก็ต้องมีกันใช่ไหมค่ะ วันนี้จึงอยากจะพาเพื่อนๆ ไปทำความรู้จักกับ “ดอกไม้ไฟ” กันค่ะ ไปติดตามชมได้เลยค่ะ
ประวัติความเป็นมา
แหล่งกำเนิดของดอกไม้ไฟมี 2 ทฤษฎี คือ ทฤษฎีเกี่ยวกับ 「爆竹 Bakuchiku ประทัดไฟ」และทฤษฎีเกี่ยวกับ 「火薬 kayaku ดินปืน」 แต่ก็ดูเหมือนว่าจะมีต้นกำเนิดมาจากประเทศจีน จากนั้นก็ถูกส่งไปยังประเทศอิตาลี และได้รับการพัฒนาไปยังประเทศโปแลนด์และประเทศอังกฤษในแถบทวีปยุโรป ที่ประเทศญี่ปุ่นเริ่มมีการผลิตดอกไม้ไฟขึ้น ซึ่งหลังจากศตวรรษที่16 ได้นำปืนเข้ามาจากต่างประเทศ นอกจากนี้บุคคลที่ชมการแสดงดอกไม้ไฟเป็นครั้งแรกของประเทศญี่ปุ่นก็คือ 「徳川家康」 โทคุงาว่า อิเอะยาสุ เป็นโชกุนที่ 1 ในยุคเอโดะ)
จุดกำเนิดดอกไม้ไฟของญี่ปุ่น
ประวัติความเป็นมาของดอกไม้ไฟในประเทศญี่ปุ่น เริ่มต้นเมื่อปี 1543 เริ่มมีการสืบทอดเรื่องปืนและดินปืนมายัง 「種子島 Tanega shima เกาะทะเนะกะ」 พอช่วงปี 1613 คนอังกฤษก็แสดงดอกไม้ไฟให้ 「徳川家康」 โทคุงาว่า อิเอะยาสุ ได้เห็นถึงความสวยงาม ซึ่งแสดงให้เห็นถึงจุดเริ่มต้นของประวัติศาสตร์ดอกไม้ไฟในญี่ปุ่น ดอกไม้ไฟสมัยนั้นจะใช้ทฤษฎีที่นำต้นไผ่มาตัดออกแล้วนำเอาผงสีดำของดินปืนมาอัดใส่ในกระบอกไม้ไผ่ให้แน่นและจุดไฟที่ปลายกระบอกด้านบนจนเกิดเป็น 「火の粉 Hi no ko ประกายไฟ」 พุ่งออกมา เจ้าสิ่งนี้เค้าเรียกว่า 「立火 Tatebi พลุไฟที่มีลักษณะเหมือนน้ำพุ」 หลังจากอิเอะยาสุชมการแสดงดอกไม้ไฟนั้น ดอกไม้ไฟจึงมีกันอย่างแพร่หลายมากขึ้น
วิวัฒนาการของดอกไม้ไฟ
ปี 1659 ในช่วงสมัยเอโดะมีผู้ชายคนหนึ่งที่ออกมาทำงานจากถิ่นกำเนิดมาถึงเอโดะ (ซึ่งคือโตเกียวในปัจจุบันนี้) โดยเค้าผู้นี้มีความสามารถด้านเกี่ยวกับดินปืนมีนามว่า 「鍵屋弥兵衛 Kagiya Yahee คากิยะ ยาเฮ」 เริ่มสร้าง 「商売 Shoobai ธุรกิจ」 เปิดร้านเล็กๆ ขาย 「玩具花火 Omocha hanabi ของเล่นพวกดอกไม้ไฟ」 อยู่ย่าน 「日本橋 Nihonbashi นิฮงบาชิ」 การทำดอกไม้ไฟของเค้านั้นจะเอาดินปืนมาปั้นเป็นก้อนกลมๆ เล็กๆ อัดใส่หลอดให้แน่น เมื่อจุดไฟแล้ว 「炎 Honoo เปลวไฟ」 จะพุ่งขึ้นมาควรรีบกระโดดออกมาจากสิ่งนั้นทันที ดอกไม้ไฟแบบนี้เป็นของเล่นที่หลายคนนิยมเล่นและขายดีมาก จึงเป็นจุดเริ่มของการมีร้านดอกไม้ไฟ คากิยะได้สืบทอดรุ่นต่อรุ่นกันมาถึง 13 รุ่นจนถึงยุคปัจจุบันนี้
ปี 1733 มีการจัดการแสดงดอกไม้ไฟ 「隅田川の川開き Sumida-gawa no kawa biraki เทศกาลแม่น้ำสุมิดะ」 ปีก่อนหน้านี้ของสมัยเอโดะนั้น มีเชื้ออหิวาตกโรคระบาดไปทั่วจึงทำให้มีคนตายที่ถูกทิ้งตามข้างทางและถูกโยนทิ้งลงในแม่น้ำอย่างน่าเวทนา 「八代将軍吉宗 Hachi-dai shoogun Yoshimune โชกุนที่ 8 โยชิมูเนะ」 จึงจัดเทศกาลแม่น้ำ 「川施餓鬼 Kawa-segaki เพื่อปลอบโยนวิญญาณคนตายในแม่น้ำและภาวนาให้โรคระบาดนั้นหายไป」 หลังจากนั้นจึงมีการจัดการแสดงดอกไม้ไฟในเทศกาลแม่น้ำของทุกๆ ปี ปัจจุบันนั้นจะมีการจัดขึ้นเป็นเทศกาลประจำปีโดยมีชื่อว่า (両国川開き花火 Ryoogoku Kawabiraki Hanabi) จัดขึ้นที่โตเกียว ณ แม่น้ำสุมิดะ
ดอกไม้ไฟสมัยนั้นส่วนมากเป็นแบบน้ำพุและอุปกรณ์ดอกไม้ไฟยังไม่มีแบบยิงขึ้นฟ้า แต่ปี 1804 คากิยะช่างทำดอกไม้ไฟได้ศึกษาวิจัยเกี่ยวกับการทำดอกไม้ไฟชนิดที่ยิงขึ้นฟ้าได้
ดอกไม้ไฟในยุคปัจจุบัน
ผู้เชี่ยวชาญด้านดอกไม้ไฟในยุคปัจจุบันได้สืบทอดเทคนิคแบบดั้งเดิม โดยจำลองวิธีการจุดดอกไม้ไฟด้วยคอมพิวเตอร์ที่ผสมผสานเทคโนโลยีการผลิตแบบใหม่ที่มีความทันสมัย ซึ่งวิจัยว่าจะสามารถสร้างความเพลิดเพลินให้กับผู้ชมให้มากยิ่งๆ ขึ้นไป ดอกไม้ไฟที่ญี่ปุ่นก็จะได้รับความนิยมจากต่างประเทศสูงขึ้น และหลังจากนี้ “ดอกไม้ไฟที่ญี่ปุ่น” จะไม่ใช่เป็นเพียงแต่คนญี่ปุ่นเท่านั้น แต่มันจะเป็นที่รักแก่คนทั่วโลก
การจัดแสดงดอกไม้ไฟที่ยิ่งใหญ่ทั่วประเทศ
ปัจจุบันการจัดแสดงดอกไม้ไฟของที่ญี่ปุ่นส่วนมากจะอยู่ช่วงกลางเดือนสิงหาคม โดยถูกจัด 450 ที่ขึ้นไปในทั่วประเทศ มีการจัดแสดงดอกไม้ไฟหลายๆ อย่าง ทั้งงานขนาดเล็กจะจุด 1,000 ชุด และงานที่มีขนาดใหญ่นั้นในระหว่าง 1 ชั่วโมงจะสามารถจุดได้ประมาณ 20,000 ชุด
การจัดแสดงดอกไม้ไฟที่มีชื่อเสียงของโตเกียวก็คือที่แม่น้ำสุมิดะ ซึ่งในแต่ละปีจะมีผู้คนหลั่งไหลมาจากทั่วสารทิศกว่า 1 ล้านคนเพื่อมาชมงานนี้โดยเฉพาะ ซึ่งในเขตอาซะกุสะเป็นแถบบริเวณที่ใกล้แม่น้ำสุมิดะที่มักจะมีชาวต่างชาตินิยมมาเที่ยวชมงานเป็นอย่างมาก
ดอกไม้ไฟชนิดแบบต่างๆ
ดอกไม้ไฟชนิดที่ยิงขึ้นฟ้ามีให้เห็นหลากหลายชนิดมาก จะขอแนะนำลักษณะดอกไม้ไฟแบบทั่วไป ดังนี้
|
菊 (Kiku) แบบดอกเบญจมาศ
|
牡丹 (Botan) แบบดอกโบตั๋น
|
|
รูปแบบของดอกไม้ไฟชนิดนี้ จะมีเส้นแสงกระจายอยู่รอบๆ วงกลม แสดงให้เห็นถึงภาพของดอกเบญจมาศ
|
รูปแบบของดอกไม้ไฟชนิดนี้ จะมีจุดไฟเป็นวงกลมกระจายอยู่ (โดยจะไม่เหลือเส้นแสงให้เห็น) แสดงให้เห็นถึงภาพของดอกโบตั๋น
|
 |
 |
|
スターマイン (Starmine)
|
ナイヤガラ (Niagara)
|
|
รูปแบบของดอกไม้ไฟชนิดนี้ใน 1 ชุด จะยิงดอกไม้ไฟหลายแบบอย่างต่อเนื่องในเวลาสั้นๆ แสดงให้เห็นถึงภาพคล้ายกลุ่มดาว
|
รูปแบบของดอกไม้ไฟชนิดนี้ จะทำโดยการอัดดินปืนลงท่อในลักษณะเป็นแถวๆ เมื่อจุดไฟก็จะสร้างประกายไฟน้ำตกได้
|
 |
 |
วิธีทำดอกไม้ไฟ
ดอกไม้ไฟนั้นจะทำในรูปทรงกลมที่ทำด้วยกระดาษซึ่งเรียกว่า 「尺玉 Shakudama」 โดยผสมดินปืนกับโลหะจัดเรียงเข้าด้วยกันในปริมาณมาก สิ่งสำคัญคือการผสมดินปืนกับโลหะ ซึ่งสีที่ปรากฎออกมา จะสวยงามได้นั้นขึ้นอยู่กับอัตราการผสมดินปืนกับโลหะ ว่าใส่มากหรือใส่น้อยแค่ไหน ส่วนรูปร่างของดอกไม้ไฟก็จะขึ้นอยู่กับการเรียงดินปืนและโลหะที่บรรจุอยู่ในตัวกระบอก
เสียงเชียร์
เวลายิงดอกไม้ไฟนั้น เสียงเชียร์ 「た～まや～！か～ぎや～！ ทะ~มะยะ~! คะ~เกียะ~!」 ผู้ชมดอกไม้ไฟในปัจจุบันก็ยังส่งเสียงร้องเชียร์แบบนี้อยู่ แต่คนญี่ปุ่นหลายคนก็อาจจะไม่รู้ว่าคำนี้มาจากชื่อร้านที่ทำดอกไม้ไฟที่มีอยู่จริง 2 ร้านคือ 「玉屋 ร้านทายามะ และ 鍵屋 ร้านคากิยะ」 เมื่อสมัยก่อน 2 ร้านนี้ มีการแข่งขันแสดงดอกไม้ไฟขึ้น เวลาผู้ชมจะให้กำลังใจ จะส่งเสียงเชียร์ว่า 「ทะ~มะยะ~! คะ~เกียะ~!」 จึงกลายเป็นที่นิยมหลังจากนั้นมา
ดอกไม้ไฟแบบใช้มือถือเล่น
ไม่เพียงแต่จะสร้างความเพลิดเพลินในการชมการแสดงดอกไม้ไฟในช่วงฤดูร้อนเท่านั้น เวลาไปค่ายหรือจะไปทะเลแต่ละคนก็จะเพลิดเพลินกับการเล่นดอกไม้ไฟแบบใช้มือถือเล่น บรรดาร้านค้าสะดวกซื้อ ซุปเปอร์มาร์เก็ต หรือพวกร้านขายของเด็กเล่นก็จะนำมาขายกัน ทำให้แสดงให้เห็นว่าขณะนี้กำลังเข้าสู่ฤดูร้อนแล้ว
การแสดงดอกไม้ไฟไม่ว่าจะเป็นของประเทศไทยหรือของประเทศญี่ปุ่นและประเทศอื่นๆ ก็ล้วนแต่สร้างความเพลิดเพลินให้กับผู้ชม อีกทั้งยังสร้างสีสรรค์ในงานพิธีนั้นๆ ได้อย่างงดงาม แต่ในความสนุกสนานนั้นก็ควรระมัดระวังในการจุดเล่นดอกไม้ไฟกันด้วยนะคะ เพื่อความปลอดภัยอย่าประมาทกันค่ะ ^ ^
วันนี้ได้นำคลิปวิดีโอที่ถ่ายภาพบรรยากาศการแสดงดอกไม้ไฟที่โตเกียวของเมื่อเดือนสิงหาคมที่ผ่านมา ให้ทุกท่านได้รับชมความสวยงามด้วยกันค่ะ
เรียบเรียงโดย : ทีมงานโรงเรียนสอนภาษาญี่ปุ่น เจ.เอ.ที. (JAT)
เอื้อเฟื้อโดย :
โรงเรียนสอนภาษาญี่ปุ่นแจ๊ท Jat (JAT Japanese language school)
http://www.jatschool.com
ขอบคุณข้อมูลและรูปภาพ :
http://www.misaki.rdy.jp/illust/child/hoiku/hanabi/sozai/203.jpg
http://ammo.jp/monthly/0508/05.html
http://www.nijitora.com/site_data/cabinet/00009030_photo1.jpg
http://hanabi.enjoytokyo.jp/column/
http://www.hosoya-hanabi.co.jp/index.html
http://hanabi.walkerplus.com/
http://ameblo.jp/xingcha-maycha/image-11327203563-12131735702.html
http://www.topics.or.jp/localNews/news/2013/07/2013_13745398849733.html
https://amanaimages.com/info/infoRM.aspx?SearchKey=02022347608&GroupCD=0&no=
http://labellavitaet.blog40.fc2.com/blog-entry-1460.html
http://www.sumida-gg.or.jp/arekore/SUMIDA005/S005-03.htm
http://acafe.asiasoft.co.th/PreviewContent.aspx?contID=31510
http://www.skyscanner.co.th/news/
