Facebook กับวัฒนธรรมญี่ปุ่น : วัฒนธรรมความเป็นส่วนตัวของคนญี่ปุ่นไม่ค่อยจะเข้ากันกับนโยบายของ Facebook…ที่สนับสนุนให้ผู้ใช้บอกชื่อจริง นามสกุลจริงของตัวเอง จึงทำให้คนญี่ปุ่นไม่นิยมใช้ Facebook เป็นสื่อสังคมอันดับต้นๆ ของตัวเอง
เป็นที่ทราบกันดีว่า แต่ไหนแต่ไรมาประเทศญี่ปุ่นเป็นประเทศที่ให้ความสำคัญกับความเป็นส่วนตัวมากเป็นอันดับต้นๆ ประเทศหนึ่งของโลก โดยสังเกตได้จากการใช้ชีวิตในแต่ละวันของคนญี่ปุ่น ยกตัวอย่างเช่น เมื่ออยู่บนรถไฟ ทุกคนก็จะมีหน้าที่ปิดเสียงมือถือของตนอย่างเคร่งครัด โดยห้ามมิให้เสียดังรบกวนผู้อื่นเป็นอันขาด และในชั่วโมงที่เร่งด่วนที่สุด เมื่อคนจำนวนมากหลั่งไหลมาจากทุกที่เพื่อเข้าสู่เมืองแห่งการทำงาน ทุกคนจะมีระเบียบวินัยเคร่งครัดและดูแลพื้นที่ส่วนตัวซึ่งเล็กมากของตัวเองเป็นอย่างดีเมื่ออยู่ในที่สาธารณะ
สาเหตุหนึ่งที่คนญี่ปุ่นให้ความสำคัญเป็นอย่างมากกับเรื่องความเป็นส่วนตัว…ก็มาจากจำนวนประชากรญี่ปุ่นที่มีอยู่เป็นจำนวนมาก เมื่อต้องมาอยู่ร่วมกัน ทุกคนจึงจำเป็นต้องมีระเบียบวินัย ต้องเคารพซึ่งกันและกัน และเคารพในพื้นที่ความเป็นส่วนตัวของผู้อื่น โดยต้องเคารพอย่างเคร่งครัดเพื่อการอยู่ร่วมกันอย่างมีความสุขและสันติในพื้นที่บนเกาะญี่ปุ่นที่มีพื้นที่ไม่มากนักเมื่อเปรียบเทียบกับจำนวนประชากรที่มีมากมายมหาศาล สาเหตุนี้เองจึงทำให้คนญี่ปุ่นมีวัฒนธรรมที่ให้คุณค่าความเป็นส่วนตัวสูงมากมาตั้งแต่ในอดีตจนถึงในปัจจุบัน
แต่เมื่อเวลาเปลี่ยนไป เทคโนโลยีและการพัฒนาก็ย่อมมาพร้อมกับความเปลี่ยนแปลง…
Facebook ที่เริ่มก่อตั้งในปี 2004 ทําให้ชีวิตผู้คนทั่วโลกเปลี่ยนแปลงไปมากมาย ความเป็นส่วนตัวของคนทั่วโลกมีน้อยลง Facebook เข้ามามีบทบาทสําคัญเป็นอย่างมากและกําลังแผ่อิทธิพลไปทั่วโลก Facebook โด่งดังในหลายๆ ประเทศทั่วโลกและจำนวนผู้ใช้ก็เพิ่มมากขึ้นทุกวันในแต่ละประเทศ ยกตัวอย่างเช่น Facebook ได้รับความนิยมอย่างสูงในประเทศอินเดีย อินโดนีเซีย ไทย และส่วนอื่นๆ ของเอเชีย แต่ถ้าสังเกตให้ดี ประเทศญี่ปุ่นแม้กระทั่งในช่วงเดือนมกราคมปี 2011 ก่อนที่จะเกิดเหตุการณ์สีนามิ จะเห็นได้ว่า Facebook ในประเทศญี่ปุ่นถือว่าไม่ประสบความสำเร็จเท่าที่ควรเลย เมื่อดูจากจำนวนคนญี่ปุ่นที่ใช้ Facebook มีจำนวนเพียงประมาณ 6 ล้านคนเท่านั้น
เหตุผลก็เป็นเพราะวัฒนธรรมความเป็นส่วนตัวของคนญี่ปุ่นที่ไม่เข้ากันกับนโยบายของ Facebook…ที่สนับสนุนให้ผู้ใช้บอกชื่อจริง นามสกุลจริงของตัวเอง จึงทำให้คนญี่ปุ่นไม่นิยมใช้ Facebook เป็นสื่อสังคมอันดับต้นๆ ของตัวเอง แต่เลือกที่จะใช้ Mixi, Gree สื่อสังคมที่มีลักษณะการใช้งานเหมือนกับ Facebook และ Mobage-Town ที่เป็นแหล่งเล่นเกมออนไลน์สัญชาติญี่ปุ่นแท้ๆ ที่เข้าใจวัฒนธรรมความเป็นส่วนตัวของคนญี่ปุ่นเป็นอย่างดี โดยอนุญาตให้ใช้นามแฝงเพื่อโพสต์รูปหรือแบ่งปันข้อความได้ ด้วยสาเหตุนี้ จึงทำให้ในต้นปี 2011 มีจำนวนผู้ใช้ Mixi จำนวนถึง 21.7 ล้านคน, Gree 22.5 ล้านคน และ Mobage-Town มีผู้ใช้ 21.7 ล้านคน เปรียบเทียบกับ Facebook ที่มีผู้ใช้เพียง 6 ล้านคนเท่านั้น
แต่เมื่อเกิดเหตุการณ์สึนามิในเดือนมีนาคม 2011 ที่ประเทศญี่ปุ่น… มีผู้ให้ข้อคิดเห็นว่า เว็บไซต์อย่าง Facebook ได้ช่วยเหลือผู้คนมากมายในเหตุการณ์ภัยพิบัติครั้งนี้ ทั้งก่อนเกิดเหตุและหลังเกิดเหตุได้เป็นอย่างมาก Facebook ช่วยให้พ่อแม่ลูกพบหน้ากันและเปิดให้คนทั่วไปแจ้งข้อมูลผ่าน Facebook ซึ่งเป็นข้อมูลที่เชื่อถือได้จึงทำให้เกิดประโยชน์กับผู้ประสบภัยที่ทำให้ได้รับการช่วยเหลืออย่างทันท่วงที และสิ่งนี้เองจึงเป็นข้อดีของการที่ผู้คนเปิดเผยชื่อจริงและตัวตนจริงๆ ของตนเอง และคนญี่ปุ่นเองก็เริ่มที่จะเข้าใจในความหมายของการใช้ Facebook เพิ่มขึ้นจนแซงหน้าผู้นำอย่าง twitter ด้วยจำนวนผู้ใช้ที่เพิ่มขึ้นเป็น 13.5 ล้านคน จาก 6 ล้านคนในปีที่ผ่านมา และในอนาคตหากจำนวนผู้ใช้ Facebook เพิ่มขึ้นอีกเท่าตัว เราก็อาจจะได้เห็นการเปลี่ยนแปลงที่ยิ่งใหญ่ในวัฒนธรรมญี่ปุ่นครั้งหนึ่งที่ผู้คนจะลดความเป็นส่วนตัวลงและเปิดเผยตัวตนกันมากขึ้นทั้งในโลกออนไลน์และโลกแห่งชีวิตจริง วิธีการใช้ในการติดต่อสื่อสารกับคนญี่ปุ่นจะเปลี่ยนแปลงไป วิธีการรับข่าวสารของคนญี่ปุ่นก็จะเปลี่ยนแปลงไป วิธีการที่คนญี่ปุ่นทำธุรกิจก็จะยิ่งเปลี่ยนแปลงไปเป็นอย่างมาก แต่ในทุกๆ ความเปลี่ยนแปลงก็อาจจะเป็นไปในแบบค่อยเป็นค่อยไป เพราะประเทศญี่ปุ่นยังคงเป็นประเทศหนึ่งในโลกที่ยังคงรักษาวัฒนธรรมดั้งเดิมของตัวเองได้เป็นอย่างดี…
ขอบคุณข้อมูลและรูปภาพ :
http://mixi.jp/
http://en.wikipedia.org/wiki/Mixi
http://www.blognone.com/node/30993
http://www.nytimes.com/2011/01/10/
http://technology10facebook.htmlpagewanted%3D1%26_r%3D1/
http://mba-magazine.blogspot.com/2010/02/blog-post_3105.html
http://www.time.com/time/nation/article/0,8599,2076195,00.html
http://www.vincos.it/wp-content/uploads/2009/06/wmsn_animated_1024.gif
http://mondoalbino.files.wordpress.com/2010/04/rush_hour_at_shinjuku_02.jpg
http://japantrip09.files.wordpress.com/2009/03/shibuya-crossing.jpg
http://www.tofugu.com/wp-content/uploads/2008/01/mixi_all.jpg
