อัลบั้มของศิลปินฝรั่งดัง ๆ นั้น พอเอาเข้ามาขายในญี่ปุ่นแล้ว เวลาระบุชื่อเพลงหรือชื่ออัลบั้ม จะมีการแปลชื่อให้เป็นภาษาญี่ปุ่นด้วย! วันนี้เลยจะขอมายกตัวอย่างชื่อเพลงและอัลบั้มเหล่านี้ให้คุณผู้อ่านได้รู้จักกันครับ คุณจะได้ความรู้สึกว่า “ญี่ปุ่นนี่มันญี่ปุ่นจริง ๆ” และสุดท้ายนี้ผมจะวิเคราะห์ถึงเหตุผลว่าทำไมต้องมีตั้งชื่อเป็นภาษาญี่ปุ่นกันด้วย
เล่าโดย : วสุ มารุมุระ
แม้ผมจะเป็นคนเกิดยุค 80 ใช้ชีวิตช่วงวัย 90 แต่ฟังเพลงฮิตเก่าสมัย 70 มาบ้าง…
สิ่งหนึ่งที่ผมสังเกตได้คือ อัลบั้มของศิลปินฝรั่งดัง ๆ นั้น พอเอาเข้ามาขายในญี่ปุ่นแล้ว เวลาระบุชื่อเพลงหรือชื่ออัลบั้ม จะมีการแปลชื่อให้เป็นภาษาญี่ปุ่นด้วย!
บางชื่อก็แปลจากภาษาอังกฤษออกมาตรง ๆ
แต่บางชื่อก็แปลออกมาแบบว่า…มองเผิน ๆ ไม่เหมือนร่องรอยเดิมเลย
วันนี้เลยจะขอมายกตัวอย่างชื่อเพลงและอัลบั้มเหล่านี้ให้คุณผู้อ่านได้รู้จักกันครับ คุณจะได้ความรู้สึกว่า “ญี่ปุ่นนี่มันญี่ปุ่นจริง ๆ” และสุดท้ายนี้ผมจะวิเคราะห์ถึงเหตุผลว่าทำไมต้องมีตั้งชื่อเป็นภาษาญี่ปุ่นกันด้วย
1. อัลบั้ม Atom heart mother ของวง Pink Floyd
ภาษาญี่ปุ่นใช้ศัพท์คำว่า…
原子心母 [เกนชิชินโบะ] ซึ่งแปลออกมาตรง ๆ คือ
“Atom heart mother”
“คุณแม่หัวใจอะตอม”
หากเราแยกเป็นคำ ๆ จะได้คำว่า
原子 [เกนชิ] = “อะตอม”
心 [โคะโคะโระ] = “หัวใจ”
母 [ฮะฮะ] = “แม่”
ต้องขอเท้าความของชื่ออัลบั้มภาษาอังกฤษสักนิด
ทางเจ้าของอัลบั้มวง Pink Floyd นั้น ไปอ่านเจอข่าวการผ่าตัดฝังเครื่อง Pacemaker ให้กับผู้ป่วยหญิงรายหนึ่ง โดยความที่เครื่อง Pacemaker นั้นเป็นเครื่องที่พิเศษหน่อย ใช้ถ่านเป็นธาตุยูเรเนียมกว่าถ่านจะหมดอายุก็ใช้เวลา 10 ปี ทางวงเลยได้แรงบันดาลใจจากตรงนั้นเอามาตั้งชื่ออัลบั้มเพลงของตัวเองว่า “Atom heart mother”
พอเอาเข้ามาขายในญี่ปุ่นก็เลยแปลกันตรง ๆ เลย
原子心母 [เกนชิชินโบะ] = “Atom heart mother”
ชื่ออัลบั้มภาษาอังกฤษก็งงแล้วเห็นกันตรง ๆ ภาษาญี่ปุ่นก็แปลไปเลยตรง ๆ เข้าใจง่ายดี…
ไม่สิ…….งงเท่ากัน!
อ่านชื่อภาษาอังกฤษ คนญี่ปุ่นที่ไม่สันทัดอังกฤษคงไม่เข้าใจความหมายเลย แต่ชื่อภาษาญี่ปุ่นอ่านออก เข้าใจว่าแปลว่าอะไรแล้ว แต่ก็ต้อง “งง” กับชื่อของมัน
2. เพลง Stairway to heaven ของวง Led Zeppelin
ภาษาญี่ปุ่นใช้คำว่า….
天国への階段 [เทนโกะคุ เอะโนะ ไคดัน]
天国 [เทนโกะคุ] = “สรวงสวรรค์”
への [เอะโนะ] เป็นคำเชื่อมที่แปลว่า “ไปยัง”
階段 [ไคดัน] = “บันได”
อันนี้ก็แปลกันตรง ๆ เข้าใจง่ายดีครับ
3. อัลบั้ม The dark side of the moon ของวง Pink Floyd
ภาษาญี่ปุ่นใช้คำว่า….
狂気 [เคียวคิ] = Insanity = “ความบ้าคลั่ง”
ทำไมชื่อต่างกันขนาดนี้?…ไม่หรอกครับ!
ความจริงแล้วความหมายที่ต้องการจะสื่อจริง ๆ เหมือนกันครับ
ชื่ออัลบั้มภาษาอังกฤษ The dark side of the moon นี้ต้องการจะสื่อถึงด้านมืดของมนุษย์และปัจจัยต่าง ๆ ที่ทำให้มนุษย์ “บ้าคลั่ง”
ซึ่งทางวง Pink Floyd เลือกที่จะใช้ชื่อ The dark side of the moon “ด้านมืดของดวงจันทร์” เพื่อที่จะสื่อถึงอีกด้านหนึ่งของมนุษย์เป็นการ “เปรียบเปรย”
เมื่ออัลบั้มถูกนำเข้ามาขายในญี่ปุ่นแล้ว ชื่ออัลบั้มได้ถูกแปลออกมาให้ตรงตาม “Concept” ที่ทางวงได้ตั้งใจไว้เลยออกมาเป็นภาษาญี่ปุ่นตรง ๆ ว่า 狂気 [เคียวคิ] = “ความบ้าคลั่ง”
4. เพลง All you need is love – The Beatles (1969)
ภาษาญี่ปุ่นใช้คำว่า….
愛こそはすべて [ไอโคะโซะ วะ สุเบะเตะ] แปลเป็นไทยตรงจะได้ว่า “รักนั่นแหละคือทุกสิ่ง”
愛 [ไอ] “ความรัก”
こそ [โคะโซะ] เป็นคำที่ใช้เน้นย้ำพอแปลเป็นไทยได้ว่า “นั่นแหละ”
すべて [สุเบะเตะ] “ทุกสิ่ง”
น่าสนใจนะครับว่า All you need is love = “สิ่งที่จำเป็นสำหรับคุณคือความรัก”
愛こそはすべて [ไอโคะโซะ วะ สุเบะเตะ] = “รักนั่นแหละคือทุกสิ่ง”
+++
ทำไมต้องตั้งชื่อเป็นภาษาญี่ปุ่นด้วย?
ทั้งหมดนี้เป็นการวิเคราะห์ของผม นายวสุนะครับ
ด้วยความที่ว่าคนญี่ปุ่นไม่ค่อยสันทัดภาษาอังกฤษครับ เลยต้องมีการแปลชื่อเป็นภาษาญี่ปุ่น “บ้าง” คือว่าไม่ได้มีชื่อภาษาญี่ปุ่นทุกเพลงทุกอัลบั้มนะครับ ความจริงมีค่อนข้างน้อยมีเป็นพิเศษจริง ๆ อยู่เพียงไม่กี่เพลงหรืออัลบั้ม แต่เท่าที่สังเกตดูคือ เพลงหรืออัลบั้มที่เป็น “อมตะ” นั้นมักจะมีชื่อภาษาญี่ปุ่นด้วย
นั้นเป็นเพราะว่า เป็นเครื่องมือทางการตลาด เมื่อคนเห็นชื่อเพลงหรืออัลบั้มที่เป็นภาษาญี่ปุ่นที่เข้าใจความหมายได้เลย คงอยากลองฟังหรือง่ายต่อการจดจำ บอกปากต่อปาก
สมัยนั้นในยุค 60 -70 กว่าที่คนจะรู้จักเพลงใหม่ ๆ น่าจะได้ยินจากการบอกเล่าของเพื่อน หรือฟังทางวิทยุ ไปเห็นชื่อเพลงที่ระบุไว้บน “แผ่นเสียง” (ดักแก่เลยตรงนี้)
แต่แนวโน้มยุค 80 เป็นต้นมาก็ไม่เห็นชื่อเพลง หรืออัลบั้มที่แปลเป็นภาษาญี่ปุ่น ตรงนี้ผมก็ยังไม่สามารถไปไล่ดูได้ทั้งหมดว่าแนวโน้มเป็นแบบนั้นหรือไม่
แล้วการแปลชื่อเป็นภาษาญี่ปุ่นนั้นมันโอเคเหรอ?
ผมเชื่อว่าตามธรรมชาติของคนญี่ปุ่นแล้ว ทางบริษัทเจ้าของลิขสิทธิ์นำเข้า คงขออนุญาตกับทางศิลปิน ค่ายดนตรี ขอแปลเป็นภาษาญี่ปุ่นนะครับ
+++++
การที่เห็นชื่อเพลงหรืออัลบั้มที่เป็น “อมตะ” เหล่านี้ในภาษาญี่ปุ่น ก็รู้สึกแปลก ๆ ดี จั๊กจี้หัวใจ (ผมรู้สึกไปเองคนเดียวหรือเปล่า) แต่พอเห็นชื่อภาษาญี่ปุ่นที่โดดเด่นมาจากชื่อเพลงที่เป็นภาษาอังกฤษ มันก็สะดุดตาเราแล้วครับ
เป็นกลยุทธ์สร้างความแตกต่างอย่างหนึ่งทำอย่างไรให้คนจดจำเรา จดจำดนตรีของเรา ชื่อเพลงและอัลบั้มของเรา
เหมือนอย่างเช่น
原子心母 [เกนชิชินโบะ]
“Atom heart mother”
“คุณแม่หัวใจอะตอม”
คิดว่าไงครับทุกท่าน?
เล่าโดย : วสุ มารุมุระ
ทักทายพูดคุยกับ Wasu ได้ที่ >>> Facebook Wasu’s thought on Japan
เรื่องแนะนำ :
– โทริชิม่า : ข้อคิดการทำงานน่าสนใจจากบ.ก.ผู้อยู่เบื้องหลัง ด็อกเตอร์สลัมป์ และ ดราก้อนบอล
– คำว่า “มนุษย์” ที่มีความหมายลึกซึ้งในภาษาญี่ปุ่น
– เจ๊ะ เจ๊ะ เจ๊ะ คำอุทานสุดฮิปของอามะจัง ที่สร้างปรากฎการณ์ให้กับสังคม
– เคล็ดลับวาดการ์ตูนให้คนติดตาม ของผู้วาด “โจโจ้ล่าข้ามศตวรรษ”
– เที่ยวโตเกียวไปกับสถาปัตยกรรมของ Kengo Kuma