สร้างจิตสำนึกความรักชาติผ่านละครญี่ปุ่น…ญี่ปุ่นมีละครแนวอิงประวัติศาสตร์ รวมถึงละครอื่นๆ ที่แฝงข้อคิดความรักชาติอยู่มากมาย จะมีวิธีนำเสนอออกมาในรูปแบบไหนนั้น ตามมาอ่านกันเลยค่ะ
ถ้าพูดถึงประเทศญี่ปุ่น สิ่งที่เรามองเห็นได้ชัดอีกอย่างหนึ่งคือ ความรักชาติของชาวญี่ปุ่นค่ะ ชวนให้อดสงสัยไม่ได้ค่ะว่า อะไรที่ทำให้พวกเขาเป็นปึกแผ่นได้ขนาดนั้น อาจจะมีปัจจัยหลายเรื่องที่ส่งเสริมให้คนญี่ปุ่นเกิดจิตสำนึกในการรักชาติ และดูเหมือนว่า “ละคร” ก็เป็นสิ่งหนึ่งที่ช่วยสร้างจิตสำนึกนี้ได้ด้วยเช่นกันค่ะ
ญี่ปุ่นมีละครแนวอิงประวัติศาสตร์ รวมถึงละครอื่นๆ ที่แฝงข้อคิดความรักชาติอยู่มากมาย จะมีวิธีนำเสนอออกมาในรูปแบบไหนนั้น ตามมาอ่านกันเลยค่ะ
1. สร้างจิตสำนึกผ่านละครอิงประวัติศาสตร์
ญี่ปุ่นได้ปลูกฝังความรักชาติให้กับคนญี่ปุ่น ผ่านการเล่าเรื่องราวประวัติศาสตร์ให้คนรุ่นหลังฟังค่ะ ถ้าจะมาเล่าแบบตัวต่อตัว หรือบังคับให้มาฟังคนพูดๆๆๆๆ ก็ดูจะน่าเบื่อสักหน่อย อีกทั้งยังเป็นเรื่องที่มีความยากอยู่ในตัว อาจจะงงชื่อคน ชื่อยุค ชื่อปี ที่เยอะแยะเต็มไปหมด ญี่ปุ่นก็เลยคิดหาหนทางหนึ่งที่จะนำเสนอเรื่องราวประวัติศาสตร์ในรูปแบบที่ น่าสนใจ เกิดความเข้าใจง่าย ใครๆ ก็อยากฟัง ด้วยการทำเป็นละครอิงประวัติศาสตร์โดยเฉพาะไปเลย ละครแนวนี้ก็จะมี 2 ประเภทใหญ่ๆ คือ “ละครไทกะ” กับ “จิไดเกคิ” ค่ะ แล้ว 2 อย่างนี้มีความแตกต่างกันอย่างไรน่ะเหรอคะ เดี๋ยวจะอธิบายให้ค่ะ
ละครไทกะ
จะเป็นละครที่มีเนื้อเรื่องอิงประวัติศาสตร์ ฉายเป็นประจำทุกปีทางช่อง NHK ทุกวันอาทิตย์ เวลา 2 ทุ่ม (เวลาครอบครัวพ่อ แม่ ลูก พร้อมมานั่งจ่ออยู่หน้าทีวี) มีความยาวประมาณ 50 ตอน ในแต่ละปีก็จะมีแค่ 1 เรื่องเท่านั้นค่ะ แต่จะมีความยาวมากกกกก ฉายตั้งแต่ต้นปียันท้ายปีเลยทีเดียว
และที่สำคัญสิ่งที่น่าสนใจของละครไทกะคือ “นักแสดง” ค่ะ นักแสดงที่จะมาเล่นละครไทกะได้ต้องมีฝีมือระดับชั้นยอด และต้องเป็นดาราที่มีชื่อเสียงค่ะ หรืออาจกล่าวได้ว่า ละครไทกะ เปรียบเหมือนเวทีอันทรงเกียรติของนักแสดงญี่ปุ่นเลยก็ว่าได้ ใครที่ได้มาเล่น ถือว่าไม่ธรรมดา และในแต่ละปี จะมีประเพณีส่งมอบตำแหน่งผู้รับบทนำในละครไทกะด้วยค่ะ เป็นอะไรที่ดูยิ่งใหญ่มากๆ พอนำนักแสดงที่เล่นดีและมีชื่อเสียงมารับบทนำ ก็สามารถเรียกความสนใจจากคนดูได้ คราวนี้เรื่องราวประวัติศาสตร์ก็ใกล้แค่เอื้อม คนเขียนบท ผู้จัดทำละครก็แทรกสาระน่ารู้ทางประวัติศาสตร์ และข้อคิดความรักชาติขึ้นมาได้
สำหรับละครไทกะของปี 2015 นี้ก็คือเรื่อง “Hana Moyu” ค่ะ ได้สาว “อิโนะอุเอะ มาโอะ” มารับบทนำ ถ้ายังนึกไม่ออกว่าดาราสาวคนนี้คือใครล่ะก็ ลองนึกถึงเรื่อง F4 หรือ Hana Yori Dango ค่ะ นางเอกของเรื่องนั้นแหละค่ะ หน้าตาน่ารักๆ ฝีมือการแสดงก็ไม่แพ้เป็นรองใคร!
และนี่ก็เป็นภาพจากงานส่งมอบตำแหน่งนักแสดงนำของละครไทกะที่ทำเป็นประจำจนกลาย เป็นธรรมเนียมประจำปีไปแล้วค่ะ ภาพนี้ก็จะเป็นภาพสาวมาโอะรับของขวัญจาก “จุนอิจิ โอคาดะ” นักร้องบอยแบนด์วง V6 ที่รับบทนำในละครไทกะ เรื่อง “Gunshi Kanbee” เมื่อปีที่แล้ว (2014) พร้อมกล่าวคำให้กำลังใจในการทำงานละครชิ้นใหม่ให้กับสาวมาโอะด้วยค่ะ
จิไดเกคิ
อันนี้จะเป็นชื่อประเภทของละคร และภาพยนตร์ค่ะ ที่มีเนื้อหาเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ (ไม่ได้เฉพาะเจาะจงแค่ละครเท่านั้น) ละครแนวนี้มักจะเน้นเรื่องราวเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์ เรื่องราวของบุคคลสำคัญ วีรบุรุษ วีรสตรีของญี่ปุ่น ประมาณนี้ค่ะ
นี่ก็เป็นวิธีการเสริมสร้างจิตสำนึกความรักชาติ พร้อมความรู้ทางประวัติศาสตร์แบบตรงๆ ไปเลย บอกให้คนรู้ว่า “นี่คือละครอิงประวัติศาสตร์” นะจ๊ะ ถ้าอยากรู้ และสนใจก็เชิญเปิดชมได้เลยจ๊ะ คุณจะได้รู้เรื่องประวัติศาสตร์แบบจัดเต็ม!
2. ส่งความรักชาติผ่านละครเฉพาะกิจ
ญี่ปุ่นเองก็จะมีละครเฉพาะกิจหรือละครเนื่องในวาระพิเศษค่ะ ซึ่งละครพวกนี้นอกจากจะต้องทุ่มทุนสร้างให้เห็นถึงความยิ่งใหญ่อลังการของ ฉากและการคัดเลือกนักแสดงแล้ว ยังต้องมีเนื้อหาที่ให้ข้อคิดที่ดีแก่สังคมด้วยค่ะ ส่วนใหญ่แล้วละครพวกนี้มักจะสร้างขึ้นในโอกาสหรือวาระพิเศษของช่องโทรทัศน์ ญี่ปุ่น ก็มีหลายแนวค่ะ ทั้งแนวชีวิตดราม่า แนวสืบสวนสอบสวน บู๊แอคชั่น และอีกแนวหนึ่งก็คือ ละครที่ก่อให้เกิดความสามัคคีในชาติ และเห็นถึงความสำคัญของประเทศค่ะ
อย่างเช่นเรื่อง “Kurobe no Taiyo” ละครญี่ปุ่นภาคพิเศษที่ถ่ายทำฉลองครบรอบ 50 ปีของสถานีโทรทัศน์ Fuji TV เรื่องราวในเรื่องสร้างมาจากเหตุการณ์จริงของทีมวิศวกรที่ร่วมกันก่อสร้าง เขื่อนคุโรเบะในสมัยสิ้นสงครามโลกครั้งที่2 นอกจากเราจะได้เห็นเบื้องหลังการก่อสร้างเขื่อนที่ยากลำบากของคนญี่ปุ่นใน สมัยก่อนแล้ว เรายังได้เห็นจิตสำนึกบางอย่างที่อยู่ในสายเลือดของคนญี่ปุ่นค่ะ แม้ว่าการไปสร้างเขื่อนนี้จะไม่ใช่การไปต่อสู้ทำสงครามกับใคร แต่กลับมีความอันตรายพอๆ กับการทำสงครามเลยค่ะ เพราะด้วยเทคโนโลยีที่ยังไม่ทันสมัยมากนัก บวกกับอุปสรรคการทำงาน จึงมีความเสี่ยงและอันตรายมาก พวกที่ไปสร้างเขื่อนนี้รู้ดีว่า ถ้าไปอาจจะไม่ได้กลับมา แต่พวกเขาก็ยินดีที่จะเป็นส่วนหนึ่งในการกอบกู้ชาติ โดยการสร้างสิ่งอำนวยสะดวก ประกาศความยิ่งใหญ่ให้คนทั้งโลกได้เห็นค่ะ
เรื่องนี้พอดูแล้วเกิดความรู้สึกแบบหึกเหิมค่ะ ขนาดไม่ใช่คนญี่ปุ่นยังรู้สึกว่า โห้…คนสมัยก่อนนี้เขามีความเพียรพยายามสุดๆ ทำทุกอย่างเพื่อส่วนรวม เพื่อชาติบ้านเมืองก่อนที่จะมาทำเพื่อตัวเอง หลายคนอาจสงสัยว่าทำไมเขาต้องทำถึงขนาดนั้น พอได้ดูละครมันจะเห็นอีกแนวคิดหนึ่งค่ะว่า เพราะพวกเขาเชื่อว่า ถ้าส่วนรวมมีความสุข ส่วนตนก็จะมีความสุขตาม เราจะมีชีวิตอย่างสุขสบายไม่ได้ ถ้าคนในประเทศยังเดือดร้อนอยู่
3. จิตสำนึกความรักชาติมีอยู่ในละครญี่ปุ่นแทบทุกเรื่อง
พวกแนวคิดรักชาติบ้านเกิดเมืองนอนของตัวเองเนี่ย ไม่ได้มีเฉพาะในละครอิงประวัติศาสตร์แบบเฉพาะเจาะจง หรือละครเฉพาะกิจเท่านั้น ละครทั่วๆ ไปก็มีค่ะ เช่น เรื่อง “Change” นายกมือใหม่ หัวใจประชาชนค่ะละครญี่ปุ่นที่คาดว่าอยู่ในใจของแฟนละครญี่ปุ่นหลายคน
ละครเรื่องนี้ได้แฝงข้อคิดต่างๆ ไว้มากมาย รวมถึงแนวคิดที่ก่อให้เกิดความรัก ความสามัคคี สร้างชาติให้เป็นปึกแผ่น มีคำพูดมากมายของนายกมือใหม่คนนี้ที่กินใจ ทำให้คนดูได้กลับมารักประเทศ เลิกทะเลาะเบาะแว้งกัน
หรือจะเป็นเรื่องอื่นๆ ที่แฝงแนวคิดความรักชาติญี่ปุ่นไปอย่างแนบเนียน อย่างเรื่อง “Legal High” ค่ะ ละครแนวทนายความ มีแก่นเรื่องหลักคือ อุดมการณ์การทำงานของอาชีพทนายความ ในแต่ละคดีที่ว่าความนั้นได้สอดแทรกข้อคิดน่าสนใจไว้หลายเรื่องเลยค่ะ อย่างเช่น ตอนที่ 9 ของเรื่องนี้ เป็นตอนที่ชาวบ้านในหมู่บ้านแห่งหนึ่งรวมพลังฟ้องร้องพวกเจ้าของโรงงาน อุตสาหกรรมที่จะมาก่อมลพิษให้หมู่บ้าน แต่พวกโรงงานอุตสาหกรรมกลับเอาเงินค่าสินไหมมาแลกเปลี่ยน เพื่อให้ชาวบ้านถอนการฟ้องร้อง ชาวบ้านกำลังจะพ่ายแพ้ต่อพวกนายทุนที่จะมาทำลายหมู่บ้านอันสวยงามของพวกเขา “โคมิคาโดะ เซนเซย์” ทนายความฝีปากกล้าของเรื่องนี้ เลยลุกขึ้นมาสั่งสอนคนในหมู่บ้านนี้อย่างดุเดือดเลยค่ะ เนื้อความโดยรวมก็ประมาณว่าอยากให้ลุกขึ้นสู้ เจ็บปวดแค่ไหนก็ต้องยอมรับความจริง นั่งดูมาเรื่อยๆ และก็เจอกับประโยคนี้ค่ะ
จากการเป็นผู้แพ้สงคราม จนกลายเป็นประเทศที่เจริญก้าวหน้าอย่างทุกวันนี้…
แน่นอนว่า จิตวิญญาณที่ต่อสู้นี้ จะต้องยังหลงเหลืออยู่แน่ๆ”
ฉากนี้เล่นเอาคนดูถึงกับน้ำตาไหลเลยค่ะ นอกจากคำพูดที่ชวนให้เกิดความฮึกเหิมขึ้นมาแล้ว น้ำเสียงของคนที่รับบทเป็นโคมิคาโดะ เซนเซย์ก็ยังมีพลังด้วยค่ะ แม้จะไม่ใช่ละครพีเรียด เป็นละครในยุคปัจจุบัน แต่ก็แฝงเรื่องราวในอดีตให้คนญี่ปุ่นหันมาตระหนักถึงอีกครั้งค่ะ หัวใจนักสู้ ความสามัคคีของคนญี่ปุ่นที่จะไม่มีวันหายไปไหน
และนี่ก็เป็นอีกหนึ่งมุมมองของละครญี่ปุ่น ที่นอกจากจะให้ความบันเทิงแล้ว ยังสอดแทรกเรื่องความรักชาติให้คนในชาติได้ซึมซับเข้าไปด้วย อีกทั้งเรื่องราวเหล่านี้ยังแฝงไปในสื่อชนิดอื่นด้วย ทั้งภาพยนตร์ นวนิยาย หรือแม้กระทั่งมังงะ ถือได้ว่าเป็นสื่อบันเทิงที่ทำคุณประโยชน์ให้กับสังคมได้เป็นอย่างดีเลยค่ะ