遺影 iei
中西三男 Nakanishi Mitsuo
ภาพถ่ายงานศพที่ยังมีลมหายใจ
หากว่าภาพถ่ายของคู่บ่าวสาว ที่ตั้งอยู่ภายในงานแต่งงาน คือส่วนหนึ่งของการได้เป็นสักขีพยานในความรักต่อกัน ภาพถ่ายที่ตั้งอยู่ที่หน้างานศพนั้น ก็คือสักขีพยานส่วนหนึ่งที่สำคัญ ของการจากลา และหากได้รับโอกาสเพียงโอกาสเดียว สำหรับการเลือกภาพถ่ายที่จะเอาไว้ใช้ตั้งอยู่หน้างานศพของตัวเองนั้น คุณจะยังเลือกหรือไม่
เรื่องนี้เป็นเรื่องเรียบง่ายเรื่องหนึ่ง ที่ผู้เขียนเพิ่งจะได้เห็นข่าวนี้ ผ่านโซเชียลมีเดียได้ไม่นาน แต่อาจเพราะเรื่องมันเรียบง่าย มันจึงกลับน่าสนใจเป็นพิเศษอย่างไรบอกไม่ถูก เรื่องที่ผู้เขียนจะเล่าให้ฟัง เป็นเรื่องของผู้ชายที่มีชื่อว่า Nakanishi Mitsuo คุณมัตสึโอะ เป็นช่างภาพ ที่เปิดร้านถ่ายภาพ อยู่ในเมือง โอโตโย ส่วนหนึ่งของจังหวัดโคจิ และเป็นเมืองที่มีประชากรผู้สูงอายุมากกว่า 50% (มากกว่า 65 ปี) จากจำนวนประชากรทั้งหมดของเมือง
ที่ผมสนใจสารคดีเชิงข่าวชิ้นนี้ เพราะถูกถ่ายทำอย่างต่อเนื่อง ติดต่อกันหลายปี เพื่อที่จะนำมาร้อยเรียงเรื่องราว ของคุณมัตสึโอะ กับคุณยายคิคุเอะเข้าด้วยกัน ก่อนที่จะทยอยถ่ายทอด อัพเดตกันในหลายปีที่ผ่านมา
คุณมัตสึโอะ ถึงแม้จะมีอาชีพเป็นช่างภาพ และมีสตูดิโอถ่ายภาพเป็นของตนเอง แต่ก็ยังรู้สึกเศร้าเสียใจทุกครั้ง ที่คิดถึงการจากไปของคุณพ่อของเขา ที่เสียในขณะที่ไม่มีภาพถ่ายที่ดีสำหรับตั้งอยู่ที่หน้างานศพเลย แม้ซักรูปเดียว โดยรูปที่นำไปตั้งตอนงานศพก็คือรูปเก่าที่หันเอียงข้างอีกต่างหาก นั่นจึงเป็นแรงพลักดันทำให้คุณมัตสึโอะ เริ่มต้นโปรเจคใหญ่ ออกเดินทางถ่ายภาพ(ตั้งหน้าศพ) ให้กับเหล่าผู้คน ผู้สูงอายุที่อาศัยอยู่ในเมือง โอโตโย ทั้งหมดทุกคน ด้วยสองมือ และรถคู่ใจ 1 คันขนเอาอุปกรณ์ เพื่อนำไปถ่ายภาพที่ดีที่สุด สำหรับตั้งหน้างานศพ ของเหล่าผู้สูงอายุเหล่านั้นด้วย
และด้วยความที่เมือง โอโตโย ไม่ใช่เมืองหลัก เมืองการค้า เมืองท่องเที่ยว หรือเมืองใหญ่ ที่สำคัญแต่อย่างใด ทำให้กิจการต่างๆ และความเจริญเติบโตของเมืองโอโตโยเมืองนี้ ไม่เพียงพอต่อความต้องการเติบโตของคนหนุ่มสาวรุ่นใหม่ได้ เหล่าคนหนุ่มสาวจึงเลือกที่จะออกเดินทางไปทำงานในเมืองใหญ่แทน ทิ้งให้เหล่าพ่อแม่ ผู้สูงอายุ อยู่กันเพียงลำพัง ซึ่งคนเหล่านี้ ต่างก็อาศัยพึ่งพากันเอง คุณมัตสึโอะที่ออกเดินทางถ่ายภาพให้กับผู้สูงอายุ จึงมักจะต้องคอยสอบถาม พูดคุยเรื่องความเป็นอยู่ ทั้งด้านร่างกาย และจิตใจอยู่เป็นประจำ คำถามที่ติดปากคุณมัตสึโอะเสมอๆ เมื่อเจอหน้าผู้สูงอายุ คือคำถามที่ว่า “ตอนนี้คุณมีความสุขไหม?”
“ฉันหวังว่า คุณจะมีความสุขให้มากๆเข้าไว้นะ เพราะตอนนี้ไม่มีอะไรจะดีไปกว่านี้แล้วล่ะ”.. โดยหนึ่งในผู้สูงอายุ ที่คุณมัตสึโอะมักจะต้องไปเยี่ยมไปหา อย่างสม่ำ เสมอก็คือคุณยายคิคุเอะ
คุณยายคิคุเอะ เป็นคุณยายที่ได้รับการช่วยเหลือจากคุณมัตสึโอะ มาอย่างยาวนาน คุณยายคิคุเอะอาศัยอยู่ตัวคนเดียว หลังจากที่สามีเสียไปเมื่อ 10 ปีก่อน ในช่วงอายุ 96 ปี คุณยายจะใช้ชีวิตเงียบๆ ไปกับสวนผักเล็กๆ ที่ตั้งอยู่ข้างบ้านของเธอ หลังจากการถ่ายทำรายการ ในช่วงเวลาที่ต้องอยู่เพียงลำพัง ไม่มีใครรู้ได้ว่าคุณยายนั้น คิดอะไรอยู่ ในวัย 96 ปีที่ต้องอยู่คนเดียวมันจะโดดเดี่ยวแค่ไหนกันนะ จากนั้นไม่นาน ทางรายก็ก็ได้ทราบข่าวว่าลูกชายคนที่ 4 ของคุณยายคิคุเอะ ก็มาเสียชีวิตอีก เพราะอุบัติเหตุ ภาพที่คุณยายนั่งนิ่ง อยู่ข้างโลงศพของลูกชายของเธอนั้น ดูช่างเจ็บปวด ก่อนที่จะวางดอกไม้สีขาวไว้กับศพของลูกชาย คุณยายก็ร้องให้ออกมาจนสุดเสียง
หลังจากเสร็จงานศพของลูกชายคุณยาย คุณมัตสึโอะ แวะมาเยี่ยมที่บ้าน ซึ่งการอาศัยอยู่คนเดียวของคุณยายคิคุเอะต้องใช้พลังใจเป็นอย่างมาก คุณมัตสึโอะ กล่าวกับคุณยายก่อนที่จะกลับว่า ขอให้คุณยายมีกำลังใจเพิ่มขึ้น ขอให้พยายามที่จะมีชีวิตอยู่แม้อีกวันเดียวก็ยังดี คุณมัตสึโอะ ถ่ายรูปคุณยายคิคุเอะ เอาไว้แทบทุกปี และทุกครั้งที่เอารูปไปให้ คุณยายจะยิ้มอย่างมีความสุขเสมอ ทั้งสองคน จะชวนกันคุยเรื่องภาพถ่ายเก่าๆ ซึ่งนั่นเป็นความตั้งใจของคุณมัตสึโอะ ที่ต้องการไปพูดคุยกับคุณยายเพื่อไม่ให้คุณยายคิคุเอะนั้น จมอยู่กับความเงียบเหงาจนเกินไป
หลังจากนั้นไม่กีปี คุณยายคิคุเอะ ก็ถูกนำตัวส่งเข้าไปอยู่ในบ้านพักคนชรา เนื่องจากมีอายุมาก และเป็นโรคความจำเสื่อม (อัลไซเมอร์) ความทรงจำส่วนใหญ่เลือนหายไป แท้จริงแล้ว มันอาจจะเป็นเรื่องที่ดีก็ได้ ถ้าคุณยายเลือกที่จะหลงลืม ความเจ็บปวดในอดีตไปแทน … “คุณมัตสึโอะมาเยี่ยมค่ะ คุณยายจำได้หรือไม่” ผู้ดูแล ถามคุณยายคิคุเอะ ในวันที่ คุณมัตสึโอะมาเยี่ยม คุณยายมองหน้าใช้ความคิดเล็กน้อย “จำได้ๆ .. ฉันจำเธอได้”
กว่า 80 หมู่บ้าน ที่คุณมัตสึโอะ เดินทางวนเวียนไปถ่ายรูปให้ มีทั้งคนที่เข้าใจ และคนที่ไม่เข้าใจในเรื่องราวเหล่านี้เช่นกัน บางคนรู้สึกว่า การถ่ายรูปตั้งหน้าศพก่อนที่จะเสียชีวิตจริงๆ นั้น เป็นลางร้าย ส่วนบางคนก็เลือกที่จะไม่ถ่ายรูปเก็บไว้ เพราะไม่อยากจะเป็นภาระให้กับลูกหลาน หลังจากที่ตัวเองเสียชีวิตไปแล้ว (คนญี่ปุ่น จะต้องทำพิธีกรรมหลายอย่าง รวมถึงการนำรูปที่วางหน้าศพ กลับไปกราบไหว้ และทำพิธีที่บ้านของลูกหลานอีกด้วย)
จนถึงวันนี้ คุณมัตสึโอะ ถ่ายรูปผู้คน สำหรับตั้งหน้าศพไปแล้ว กว่า 700 คน การได้เคยพูดคุย การได้รู้จักกันซักครั้งก่อนตาย เป็นเรื่องที่ดีเสมอ ในภาพทุกภาพที่คุณมัตสึโอะ ถ่าย ภาพผู้คนเหล่านั้นจะถูกบันทึกเอาไว้เฉพาะตอนที่พวกเขายิ้ม และมีความสุข โดยมีความเชื่อว่า หากว่าคนที่จากไปแล้วยังยิ้มได้ คนที่ยังต้องสู้อยู่บนโลกใบนี้ จะยิ้มไม่ได้เลยหรืออย่างไร
– ติดตามคุณมัตสึโอะ เจ้าของภาพถ่ายงานศพที่ยังมีลมหายใจนี้ได้จากที่นี่ค่ะ
– ภาพถ่ายประกอบเรื่องทั้งหมด
www.youtube.com
ทักทายพูดคุยกับทีมงานเจแปนโบรชัวร์ได้ที่ www.facebook.com/JapanBrochure/
เรื่องแนะนำ :
– งานแสดงไฟ Otozuregawa Uta Akari ในฤดูหนาวนี้ที่จังหวัดยามากุจิ
– Arita Porcelain Food Bowl ชามกระเบื้องเคลือบอาริตะ สำหรับสัตว์เลี้ยงแสนรักของคุณ
– สมูทตี้มะเขือเทศ ผลิตภัณฑ์ทางการเกษตร ที่ช่วยลดขยะของเกษตรกรชาวนีงาตะ
– Butter Fly Pea Cafe AOIYO คาเฟ่ดอกอัญชันเปิดแล้วในระยะเวลาจำกัดที่โอกินาว่า
– เกษตรกรผู้ส่งต่อแสงแดดยามเช้าของโอกินาวา ไปยังโต๊ะอาหารทั่วประเทศญี่ปุ่น
#ภาพถ่ายงานศพที่ยังมีลมหายใจ