ทดสอบความคิด…. ญี่ปุ่นกับทักษะการ [กะ] ซึ่งเป็นมากกว่าการวัดแค่เรื่องความรู้ของเรา แต่มันคือการวัด “กึ๋น” ในเวลาที่เราคิดด้วย ลองอ่าน แล้ว “กะ” กันดูนะ
เก้าโมงเช้ากับกิจกรรมเทรนนิ่ง พนักงานญี่ปุ่น…
[quote arrow=”yes”] ไหนคุณลองกะมาหน่อยสิ ว่าประเทศญี่ปุ่น น่าจะมีปั๊มน้ำมันประมาณกี่แห่ง?[/quote]
หลังจากนั้น เนื่องจากบริษัทที่ผู้เขียนทำงานอยู่เป็นบริษัท IT คำถามถัดจากข้อแรก เขานำแอพพลิเคชั่นตัวนึงมาให้เราดู แล้วอธิบายว่า พอใส่เลขลงไปเช่น 1,234,567 มันก็จะแปลงตัวเลขเป็นคำอ่านญี่ปุ่น อย่างกรณีนี้ ก็จะเป็น “hyaku ni ju san man yon sen go hyaku roku ju nana” หรือถ้าสมมติเป็นโปรแกรมไทยก็จะเป็น หนึ่งล้าน สองแสน สามหมื่น สี่พัน ห้าร้อย หกสิบ เจ็ด
[quote arrow=”yes”] คิดว่าโปรแกรมแอพพลิเคชั่น ตัวนี้น่าจะต้องเขียนโปรแกรมประมาณกี่บรรทัด?[/quote]
*ในโลกแห่งโปรแกรมคอมพิวเตอร์ การเขียนหนึ่งคำสั่งที่เราจะบอกให้คอมพิวเตอร์ทำงานตามที่เราต้องการ คือประมาณการเขียนโปรแกรมหนึ่งบรรทัด เช่น ถ้าเราบอกคอมพิวเตอร์ว่า ถ้าเจอเลข 4 ให้เปลี่ยนมันเป็น yon (ถ้าเจอเลข 4 ให้เปลี่ยนมันเป็น สี่) เป็นต้น
คำถามสองคำถามด้านบน เป็นมากกว่าการวัดเรื่องความรู้ของเรา แต่มันคือวัด “กึ๋น” ในเวลาที่เราคิดด้วย
มีไม่กี่คนบนโลกหรอก ที่เคยเปิด google เซิร์สว่าประเทศญี่ปุ่นมีปั๊มน้ำมันกี่แห่ง แต่วิธีการต่อกรกับคำถามนี้ ไม่ใช่เรื่องรู้หรือไม่รู้ แต่คือการจินตนาการ
[quote arrow=”yes”] คนทั้งญี่ปุ่นรู้ว่า ประเทศเขามีประชากรประมาณ 120 ล้าน หนึ่งครอบครัว สี่คนควรจะมีรถหนึ่งคัน ในส่วนนี้ญี่ปุ่นควรจะมีรถยนต์ส่วนตัว 30 ล้าน แต่ควรคิดว่ามีรถบัส รถแท็กซี่อีก อันนี้ก็ตีไปอีกซักเท่าตัว (เพราะเชื่อว่าเวลาคนนึงใช้รถตอนวันจันทร์ถึงศุกร์ ก็น่าจะมีอีกสักคนใช้พวกรถบัส รถแท็กซี่) ดังนั้นในญี่ปุ่นตอนนี้น่าจะมีรถประมาณ 60 ล้านคัน[/quote] [quote arrow=”yes”] ในหนึ่งเดือน รถส่วนใหญ่จะเติมน้ำมันสองครั้ง ดังนั้นปั๊มน้ำมันในญี่ปุ่นจะต้องรองรับการเติมน้ำมันต่อเดือนได้ 120 ล้านครั้ง หรือก็คือ วันละ 4 ล้านครั้ง
ในหนึ่งวัน ปั๊มๆ นึงเท่าที่ดู ก็ควรจะมีลูกค้าสักร้อยถึงสองร้อยคัน (ประมาณว่าตอนช่วงกลางวัน สี่-ห้านาที ก็ควรมีรถเข้ามาใช้บริการคันนึง แต่พอตอนกลางคืนคงไม่เยอะขนาดนั้น เลยปัดว่า หนึ่งชั่วโมง มีสิบสองคัน ซักสิบสองชั่วโมงก็คือ 144 คัน) ดังนั้นปั๊มในประเทศญี่ปุ่นควรจะอยู่ที่ 4,000,000 ÷ 100 หรือ 200
[/quote]
ดังนั้น จำนวนปั๊มน้ำมันที่ญี่ปุ่นควรจะอยู่ที่ สองหมื่นถึงสี่หมื่น ซึ่งหลังจากผมคิดในใจเสร็จแบบนี้ พอเราไปหาในกูเกิล ปัจจุบันญี่ปุ่นมีปั๋มน้ำมันอยู่ประมาณ 33,500! ซึ่งถือว่าเราประเมินได้ใกล้เคียงมาก ทั้งๆ ที่เรามีข้อมูลแค่คนญี่ปุ่นมีประชากร ร้อยยี่สิบล้าน ที่เหลือคือ “การอนุมาน” (แบบให้ดูใกล้และสมจริงที่สุด)
กลับมาที่คำถามที่สอง แน่นอนเราก็ต้องกะๆ เอาว่า แอพพลิเคชั่นที่ว่า น่าจะมีส่วนที่ไว้คำนวณ ส่วนที่ไว้เก็บค่า ส่วนที่ไว้แสดงหน้าจอ ซึ่งพอเรากะๆ ดู เราก็ควรจะได้ตัวเลขที่สมเหตุสมผล ซึ่งมันสำคัญมากเพราะมันสามารถบอกต่อไปได้ว่า เราน่าจะใช้เวลาเท่าไหร่ในการทำงานให้เสร็จ
ญี่ปุ่นที่ผมรู้จัก จริงจังและให้ความสำคัญกับทักษะการ “กะ” และ “ประเมิน” มาก
หัวหน้าญี่ปุ่นคนนึง โดนจับย้ายแผนก เพราะเหตุผลว่า ประเมินงบที่ใช้ในการทำโครงการผิดไปมาก แน่นอนมันกระทบกับเรื่องกำไร-ขาดทุนของโปรเจคอย่างจัง ทั้งๆ ที่หัวหน้าคนนี้เป็นคนขยันขันแข็ง ทำงานหนักมาก… ไม่มีใครว่าเขาเรื่องความพยายามหรือการติดต่อกับฝ่ายงานต่างๆ เลย… แต่เพราะเซนส์การ “กะ” ของเขายังไม่ดีพอ ขนาดญี่ปุ่นที่บูชาความถึก ทรหดอดทนขนาดนี้ แต่ถ้ากึ๋นคุณไม่พอ ญี่ปุ่นก็ทำโทษเช่นกัน
ผมจำได้ว่า ตอนผมเข้าทำงานปีสองปีแรก เขาถามผมตั้งแต่ต้นปีว่า คุณน่าจะเขียนเอกสาร ออกแบบโปรแกรมหนึ่งปี ได้ประมาณกี่โครงการ ประมาณกี่หน้า (ไม่โม้นะ เขาสั่งให้ผมกะๆ เอาจริงๆ ว่าในหนึ่งปี น่าจะเขียนได้กี่หน้า) ตอนเป็นเด็กใหม่ เราก็รู้สึกมันดูเพี๊ยนและพิลึกมา ว่าใน KPI ของเราต้องตั้งเป้าหมายชัดเจนขนาดว่า ต้องเขียนจำนวนหน้าเอกสารที่เราจะพิมพ์ลงคอม ตลอดหนึ่งปี?!? ดูบ้าและติ๊งต๊องมาก
แต่พอถึงวันนี้… ผู้เขียนพบว่าทักษะตัวนี้ อภิมหาสำคัญและสุโก้ยมาก
เหมือนที่ผมจำลองวิธีคิดการประเมินจำนวนปั๊ม ถึงเราจะมีข้อมูลอันน้อยนิด แต่ถ้าเราค่อยๆ แยกส่วนประเมิน กะอย่างมีเหตุผล เราจะได้ค่าตัวเลขที่ไม่หนีจากความจริงมากนัก (ตามตำรา แค่คุณประเมินผิด แค่เท่าสองเท่า ก็ถือว่าเก่งมากแล้ว)
เพราะหากเราเริ่มฝึกและสามารถ กะ ตัวเลขเหล่านี้ได้ดีขึ้นเรื่อยๆ
เราก็จะ เริ่มกะเองได้ว่า โปรเจคขนาดประมาณนี้ ต้องใช้คนเท่าไหร่ ใช้กี่เดือน กี่ปี
เราก็จะ เริ่มเป็นคนที่มีจินตนาการเหนือกว่าความรู้ (หรือนี่ ^^)
เราก็จะ พอประมาณได้ว่า เงินเก็บของเราเพียงพอไปจนถึงอายุ เจ็ดสิบแปดสิบไหม
บางทีก็สงสัย
ที่เขียนมามากมาย ไม่ใช่อะไรหรอกครับ แค่บางทีผู้เขียนก็สงสัยนิดๆ ว่าบางประเทศ (ที่เราไม่ขอบอกว่าที่ไหน) มักจะ กะ ประมาณตัวเลขเหล่านี้ไม่ค่อยใกล้จริง
- เช่น โครงการสร้างบ้าน สร้างตึก เท่าที่เห็น ก็มักจะเกินเวลาที่ประเมิน
- เช่น คาดว่าจะเลือกตั้งได้ ภายในปีที่แล้ว แต่ก็มักเกินเวลาที่เคย กะ เอาไว้ จะเลยไปถึงปีหน้า (เดี๋ยว! บทความนี้จะโดนแบน ไหมนี่ ^^)
- เช่น มีหน่วยงานรัฐ อนุมัติงบเลี้ยงฉลองพิธีแต่งตั้งสมาชิกวุฒิสภา ประมาณ 250 คน ให้ประเทศ… เขากะว่างานเลี้ยงนี้ต้องใช้เงิน ตีค่าเป็นเงินไทย ที่ 1,300,000,000 ใช่ครับเขียนไม่ผิด พันสามร้อยล้านบาทไทย (ซึ่งผู้เขียนแอบงงเหมือนกันว่า กะ โดยประมาณจากค่าอะไร… เพราะนั่นหมายถึง สมาชิกวุฒิสภาหนึ่งคน มางานเลี้ยงนี้ ใช้งบแค่ห้าล้านต่อคนเอง)
แล้วผู้อ่านล่ะครับ… กะประเมินเวลา และเงินได้แม่นยำแค่ไหนครับ ?
เรื่องแนะนำ :
– Tokyo Marathon กับทฤษฎีรูหนอน
– “Fukugyou 副業” แล้วซักวันฉันจะได้ไม่ต้องเป็นซาลารี่แมน
– [ทดความคิด] ฝันโง่ๆ ของซามูไรสีน้ำเงิน บอกอะไรกับเรา…
– [ทดความคิด] เพราะวิถีญี่ปุ่น ปกติอาจไม่ใช่ปกติ?!
– ปรัชญาฟุตบอล x การทำงาน (Ep.01 Zanshin – 残心 ใจที่ยังหลงเหลืออยู่)