จุนไซ (Junsai) นั้นถือเป็นพืชตระกูลเดียวกับดอกบัวนั่นคือเป็นยอดของบัวสายที่อยู่ตามบึงหรือบ่อน้ำ โดยจะขึ้นตามโคลนใต้น้ำ
วันก่อนบ้านเรามีโอกาสไปตั้งแคมป์นอนดูดาวท่ามกลางป่าเขาธรรมชาติที่เมืองยูซาวะ จังหวัดอะคิตะมาค่ะ แล้วพึ่งทราบว่าจุดที่เราไปตั้งแคมป์นั้นเป็นสถานที่ที่มีบ่อจุนไซหรือบ่อโล่น้ำซึ่งเป็นพืชที่ชอบทานตั้งแต่ตอนเด็กๆ โดยที่ไม่รู้ว่ามันคืออะไร
พืชโปรดตั้งแต่สมัยเด็ก
สมัยเด็กๆ ตอนปิดเทอม โนจะที่ไปเยี่ยมคุณตาคุณยายที่จังหวัดโอซาก้า ซึ่งทุกครั้งที่ไปจะได้ไปทานร้านซูชิเจ้าอร่อยชื่อ たから (Takara) อยู่ในห้างสรรพสินค้า Aruza Tower หน้าสถานี Izumiotsu ซึ่งสิ่งหนึ่งที่โนชอบมากนอกจากการทานซูชิที่นี่คือการซดซุปมิโซะที่มีพืชอะไรไม่รู้ รู้แต่มันเหมือนโดนเคลือบด้วยวุ้น เคี้ยวกรุบๆ อร่อยดี จนเพิ่งมารู้ตอนโตว่าพืชชนิดนี้ชื่อ “จุนไซ”「じゅんさい」 มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่าBrasenia schreberi J.F.Gmel ชื่อสั้นๆ ภาษาไทยคือโล่น้ำ
คนญี่ปุ่นเองก็ไม่ค่อยรู้จัก
ด้วยการที่จุนไซเป็นพืชเฉพาะฤดูกาลและหาได้ยาก ทำให้คนญี่ปุ่นเองก็ไม่ค่อยรู้จักหรือมีโอกาสที่จะได้ทานกันสักเท่าไหร่
จุนไซนั้นถือเป็นพืชตระกูลเดียวกับดอกบัวนั่นคือเป็นยอดของบัวสายที่อยู่ตามบึงหรือบ่อน้ำ โดยจะขึ้นตามโคลนใต้น้ำ และ จะเก็บได้เพียงแค่ช่วงปลายเดือนเมษายนถึงปลายเดือนสิงหาคมเป็นเวลา 4 เดือนเท่านั้น
สำหรับจังหวัดที่ถือว่าเป็นแหล่งในการปลูกจุนไซจะมี 3 จังหวัดหลักๆ ได้แก่ จังหวัดอะคิตะ อะโอะโมะริ และยะมะกาตะ นอกจากนี้ยังพบได้ที่ประเทศแอฟริกาและออสเตรเลียด้วย ในญี่ปุ่นเองเมืองมิทาเนะ จังหวัดอาคิตะ ถือเป็นแหล่งผลิตจุนไซได้มากที่สุด ซึ่งร้อยละ 90 ของจุนไซที่รับประทานกันนั้นมาจากที่นี่นั่นเองค่ะ
จุนไซเติบโตอย่างไร
คุณลุงที่ดูแลสถานที่แคมป์เล่าว่าจุนไซจะเติบโตได้ดีในน้ำที่สะอาดและต้องเป็นน้ำจืดเท่านั้น บ่อที่นี้เป็นบ่อจุนไซมาหลายร้อยปีแล้ว แต่การที่อยู่ในป่าเขาทำให้การเก็บเกี่ยวล่าช้ากว่าที่อื่นเล็กน้อย รากของมันที่เติบโตจะอยู่ด้านล่างและตัวใบจะลอยขึ้นข้างบน สำหรับบางที่ที่มีการปลูกจุนไซไว้ตามทุ่งนา ยอดอ่อนที่เก็บได้ก็อาจจะเหม็นโคลนเล็กน้อยต่างจากเลี้ยงในบ่อที่มีความลึกมากกว่า เมื่อถึงฤดูกาลก็ต้องรีบเก็บเกี่ยวก่อนที่ใบจะโต และหลังหมดฤดูก็จะต้องตัดใบออกทั้งหมดด้วย
การเก็บเกี่ยว
จุนไซจะถูกเก็บเกี่ยวโดยคนที่ถูกเรียกว่า “ซึมิโกะ” พวกเขาจะเก็บโดยไปนั่งอยู่บนเรือไม้ และจะใช้ไม้พายที่ทำจากไม้คอยแหวกหายอดอ่อนเพื่อเก็บเกี่ยวกัน คุณลุงให้เราได้ลองไปเก็บเกี่ยวบนเรือด้วยค่ะ
สำหรับเหตุผลที่จะต้องใช้ไม้พายที่ทำจากไม้ก็เพราะว่าหากใช้วัสดุอื่นจะบาดและไปตัดก้านทั้งหลายแทน การเก็บเกี่ยวนั้นค่อนข้างละเอียดอ่อน โดยจะต้องหาและเด็ดยอดอ่อนจุนไซทีละยอด โดยต้องเลือกขนาดที่เหมาะสมตามมาตรฐานที่องค์กรเกษตรและสหกรณ์กำหนดไว้ด้วย ถึงแม้ว่าช่วงแรกจะกลัวเรือคว่ำและเด็ดยอดอ่อนของจุนไซยากเนื่องจากลื่นมือมากๆ แต่ผ่านไปสักพักก็เริ่มชินและสามารถเก็บจุนไซได้คล่องขึ้น เพลินและถือเป็นประสบการณ์ที่สนุกมากๆ เลยค่ะ
นำไปทานแบบไหนได้บ้าง
นอกจากส่วนของยอดอ่อนที่วางจำหน่ายกันแล้ว คุณลุงบอกว่าส่วนของใบและก้านก็สามารถนำมารับประมานได้เช่นกัน
ยอดอ่อนจะนำไปใส่ในซุปมิโซะ ท็อปปิ้งอุด้ง โซบะ ใส่ไข่ตุ๋น ใส่หม้อไฟหรือแค่จิ้มซอสมิโซะเปรี้ยวๆ แบบที่คุณลุงทำให้เราทานก็อร่อยมากๆ ค่ะ สำหรับใบสามารถนำมาทานเป็นเทมปุระได้ ส่วนของก้านนั้นลวกแล้วทานเหมือนเมนูโซบะได้เลยค่ะ
หากมีโอกาสได้มาญี่ปุ่นในช่วงที่จุนไซหรือโล่น้ำออกพอดี ก็อย่าลืมหารับประทานกันดูนะคะ
ขอนำคลิปบรรยากาศการเก็บจุนไซที่บึงมาให้ชมกันค่ะ
เรื่องแนะนำ :
– Kagami-numa ดวงตามังกร แห่งเมือง Hachimantai
– 12 มิถุนายน วันแห่งคนรัก
– Grow Burger Life ร้านแฮมเบอร์เกอร์แห่งความผูกพัน
– โยเกิร์ตญี่ปุ่นยอดฮิตประจำปี 2020 จากทั้งหมด 1,300 ยี่ห้อ
– 8 สูตรทำขนมหวานญี่ปุ่นเย็นๆ คลายร้อน
Cr.รูปภาพบางรูปจาก www.hotpepper.jp
#จุนไซ #Junsai