ร่มญี่ปุ่น…วันนี้เราจึงขอเสนอเรื่องใกล้มือที่เรียกว่า “ร่ม” แสนธรรมดานี่แหละ แต่ว่ามันเป็นงานฝีมือแบบญี่ปุ่นแท้ๆ ที่ขอบอกว่าพอคุณเห็นละก็ จะต้องหลงไหลความงามของลวดลาย จนลืมอากาศที่แสนจะเข้าใจยากแบบนี้ไปเลยก็ได้!!!!
ช่วงนี้อากาศเดี๋ยวร้อน เดี๋ยวฝน ซักพักครึ้ม ฝนตก แดดออก อากาศช่างแปรปรวนยากจะรับมือซะจริง!!!
วันนี้เราจึงขอเสนอเรื่องใกล้มือที่เรียกว่า “ร่ม” แสนธรรมดานี่แหละ แต่ว่ามันเป็นงานฝีมือแบบญี่ปุ่นแท้ๆ ที่ขอบอกว่าพอคุณเห็นละก็ จะต้องหลงไหลความงามของลวดลาย จนลืมอากาศที่แสนจะเข้าใจยากแบบนี้ไปเลยก็ได้!!!!
ก่อนอื่นเราขอย้อนก่อนว่า เจ้าร่มญี่ปุ่นเนี่ยมีที่มายังไง???
ร่มญี่ปุ่น (wagasa) มีต้นกำหนดมาจากประเทศจีนราวสมัยเฮอัน (794 – 1185) เป็นร่มที่มีลักษณะพับเข้าด้านใน จึงควรพับขึ้นลงอย่างช้าๆ แต่ก่อน..เมื่อเริ่มมีการนำร่มชนิดนี้จากจีนเข้ามาในประเทศญี่ปุ่น มันไม่ได้ถูกเรียกว่า ร่มวากาสะ อย่างที่คนญี่ปุ่นเรียกกันอยู่ในปัจจุบัน แต่ถูกเรียกว่าร่ม karakasa อย่างไรก็ตามนักวิจัยหลายคนเชื่อว่าคำ karakasa เป็นคำย่อของ “ร่มวิเศษ” ตามความหมายของวลีในภาษาญี่ปุ่นที่อ้างอิงถึงการทำให้มีมนต์ขลัง ในสมัยคามาคุระ (Kamakura) ก็เริ่มมีการผลิตร่มวากาสะในญี่ปุ่น และในสมัยเอโดะก็ได้รับความนิยมไปทั่วประเทศ ทำให้เกิดโรงงานทำร่มกระดาษ ถึงกว่า 100 โรงงานที่คานาซาวะ (Kanazawa) ความต้องการร่มถึงจะมีมาก แต่ถึงอย่างไรก็ตาม พอเข้าปลายทศวรรษ 1950 ความต้องการร่มก็ได้ลดน้อยลงไป เนื่องจากมีร่มของทางประเทศตะวันตก ได้รับความนิยมมากกว่า แต่ยังพอมีร้านดั้งเดิมที่ยังขายร่มโบราณแบบนี้อยู่อีก ก็จะเป็นแถบนาโกย่า (Nagoya), เกียวโต (Kyoto), อิชิกาว่า (Ishikawa), โตโตริ (Tottori) และโทคุชิมะ (Tokushima)
ถึงวัสดุที่นำมาทำร่มวากาสะนั้น จะมีต้นแบบมาจากประเทศจีน แต่ชาวญี่ปุ่นก็ได้เรียนรู้และฝึกฝนฝีมือจนเกิดร่มญี่ปุ่นกระดาษในแบบของตนเองขึ้น กระดาษที่เป็นวัสดุที่มาทำร่มนั้นเรียกว่า washi แยกออกมามีคำว่าwa ซึ่งหมายถึงญี่ปุ่น และคำว่า shi ซึ่งมายถึงกระดาษ คำว่า “washi” จึงหมายถึงกระดาษญี่ปุ่น นั่นเอง
กระดาษนี้ทำมาจากต้นไม้สามชนิด เช่น kozo หรือ paper mulberry (ต้นปอ), Gampi และMitsumata ซึ่งมีความเหนียวและทนทานมาก
ความแตกต่างของร่มตะวันตกกับร่มญี่ปุ่น <ข้อแตกต่างเล็กๆ น้อยๆ>
- โครงสร้างร่มญี่ปุ่นนั้นเป็นงานไม้และส่วนใหญ่เป็นงานฝีมือ วัสดุที่ใช้เป็นวัตถุดิบจากธรรมชาติ
- ร่มญี่ปุ่นมีซี่ร่มที่ทำมาจากไม้ไผ่ ประมาณ 30 –70 ซี่ แต่ของตะวันตกเป็นพลาสติก มีประมาณ 8 ซี่
- คันร่มของญี่ปุ่น จะเป็นแนวตรง ไม่เหมือนกับร่มทั่วไปที่มีที่จับ
- เวลาการพับร่ม เนื่องจากร่มญี่ปุ่นมีความเบาะบางจึงต้องระมัดระวังมากกว่าร่มตะวันตก
ร่มตะวันตก
ร่มตะวันตก
มาฝึกทำร่มญี่ปุ่นกันเถอะ..วิธีการทำร่มแบบญี่ปุ่นโบราณ
1. เตรียมวัสดุ ไม้ไผ่ กระดาษ washi
2. ทำกรอบร่ม
3. ตัดกระดาษตามไซส์ แล้วนำกระดาษติดกาวแล้วรอให้แห้ง
4. ลงสีสีนและลวดลาย เคลือบแลคเกอร์แล้วนำไปตาก เป็นอันเรียบร้อย ^^
5. นำพู่หรือของตกแต่งมาประดับตามความชอบ เป็นอันว่าเรียบร้อยค่ะ
วิธีการผลิตก็แสนจะง่ายดาย ถ้าใครว่างๆ อยู่ก็สามารถลองทำดูได้ แต่มีข้อแม้ว่าต้องอดทนมากๆๆ ไม่งั้นคงอดได้ร่มมาถือเก๋ๆ แน่ๆ ในอดีตร่มญี่ปุ่นนั้นนอกจากจะมีความเป็นมาที่ยาวนานแล้ว ยังเป็นแฟชั่นที่ได้รับความนิยมทางอุตสาหกรรมหลักของประเทศญี่ปุ่นเลยทีเดียว และยังมีคุณสมบัติในการป้องกันฝนและแสงแดด ถึงตอนนี้ร่มญี่ปุ่นก็ยังเป็นสิ่งสำคัญที่ขาดไม่ได้ในงานพีธีชงชา คาบูกิ และงานสำคัญทางประวัติศาสตร์ แน่นอนเลยว่าประเทศญี่ปุ่นเป็นประเทศที่คงอารยธรรมดั่งเดิมจนเป็นที่ยอมรับของทั่วโลก
ขอบคุณข้อมูลและรูปภาพ :
-http://www.wagasa.com/en/kyowagasa/index.html
-http://www.wa-wa.jp/default.php/cPath/0_30/language/en
-http://oriental-decor.com/japanese_umbrellas.php
