บทบาทของ J-Pop และ K-Pop ที่น่าจับตามองจากนี้ต่อไป
สำหรับคอญี่ปุ่นหลายท่านที่เป็นแฟนคลับอย่างเหนียวแน่นของสื่อบันเทิงประเภท J-Pop เช่น ภาพยนตร์หรือซีรีส์ญี่ปุ่น, มังงะหรืออนิเมะญี่ปุ่น ก็คงอดใจไม่ให้ลองติดตามสื่อทางเกาหลี (หรือ K-Pop) ไม่ได้ และหลายคนก็พบว่า K-Pop นั้นช่างมีเสน่ห์น่าหลงใหล จนกระทั่งบางคนถึงกับปันใจจาก J-Pop ไปเลยก็มี บางคนถึงขั้นเลิกเรียนภาษาญี่ปุ่นแล้วหันไปเรียนภาษาเกาหลีก็มีเช่นกัน
วันนี้เลยอยากจะมาเปรียบมวยระหว่าง J-Pop และ K-Pop เสียหน่อย ว่ามีจุดเหมือนและจุดต่างกันอย่างไร รวมทั้งบทบาทในเวทีสากลที่ผ่านมาและจากนี้ไปว่าน่าจะมีแนวโน้มไปในทิศทางใดบ้าง
เริ่มที่ด้านเพลงกันก่อน เพลงแนว J-Pop เริ่มมีอิทธิพลในทวีปเอเชียตั้งแต่ปลายทศวรรษที่ 80s จนกระทั่งถึงกลางทศวรรษที่ 90s และ J-Pop จะหมายถึงเพลงญี่ปุ่นที่มีกลิ่นอายตะวันตกที่ไม่ใช่ญี่ปุ่นจ๋าแบบแนวเพลงเอ็งกะ (演歌: ENKA หรือเพลงออกแนวพื้นบ้านญี่ปุ่น) โดย J-Pop นี้แพร่ขยายจนโด่งดังไปทั่วเอเชียพร้อม ๆ กับการขยายฐานทางธุรกิจของญี่ปุ่นที่ขยายฐานการผลิตไปทั่วเอเชียในช่วงเวลาใกล้ ๆ กันคือตั้งแต่ทศวรรษที่ 80s จนกระทั่งถึงทศวรรษที่ 90s
ส่วนเพลงแนว K-Pop นั้นเริ่มมีการใช้คำนี้ในปลายทศวรรษที่ 90s เพื่อแยกเรียกดนตรีแนวใหม่ที่ต่างจาก J-Pop คือเรียกว่าเป็นเครือญาติกันกับ J-Pop ก็ว่าได้ คือ J-Pop เป็นการรับแนวดนตรีตะวันตกมาผสมกับแนวญี่ปุ่น ส่วน K-Pop เป็นการเอาแนวเพลงญี่ปุ่นมาผสมกับอเมริกันแล้วผสมกับเกาหลีอีกทีหนึ่ง (ผสมเยอะแฮะ) โดยจุดเด่นของ K-Pop โดยเฉลี่ยที่ต่างจาก J-Pop (แปลว่าไม่ใช่ K-Pop ทุกเพลงที่เป็นแบบนี้) คือมีการเน้นท่าเต้นหนักกว่า J-Pop และมีการรวมเอาแนวเพลงพวก Reggae, Rap, Hip-hop จากทางแอฟริกันมากกว่าที่ทาง J-Pop ทำกัน (แฟน ๆ K-Pop คงไม่เถียงว่า K-Pop เต้นโหดกว่า J-Pop มากนัก โดยเฉลี่ยทั่วไป)
อย่างไรก็ตาม เพลง J-Pop นั้นโด่งดังเฉพาะในเอเชียแต่ไม่สามารถไปถึงระดับโลกได้ ในขณะที่เพลง K-Pop แม้จะเริ่มออกวิ่งช้ากว่า แต่ก็ไปแตะระดับโลกได้สำเร็จแบบที่ J-Pop ยังไม่เคยทำได้
ส่วนซีรีส์และภาพยนตร์นั้น J-Pop เหนียวแน่นมากในการแสดง “ความญี่ปุ่น” ออกมาในซีรีส์และภาพยนตร์ของตัวเอง ในขณะที่แม้ทาง K-Pop จะเริ่มด้วยพล็อตซ้ำซากแนวพระเอกหรือนางเอกตาย, พระเอกหรือนางเอกเป็นมะเร็ง, พระเอกหรือนางเอกความจำเสื่อม, พระเอกหรือนางเอกเป็นพี่น้องกัน แต่ในที่สุดก็ค้นพบแนวทางใหม่และเปิดจักรวาลไปสู่พล็อตใหม่ ๆ ฉีก ๆ ไปจากตำรับเดิมได้สำเร็จ ทำให้ตอบโจทย์ตลาดสากลได้มากกว่าเพราะชาวโลกดูแล้วเข้าใจง่ายและย่อยง่ายกว่าซีรีส์และภาพยนตร์ของทางญี่ปุ่นมากนัก
J-Pop ที่ยังคงเหนือกว่า K-Pop เห็นจะมีแต่มังงะหรืออนิเมะที่ยังคงครองแชมป์อยู่ชนิดที่เกาหลียังคงวิ่งตามญี่ปุ่นอยู่หลายช่วงตัว ซึ่งตลาดมังงะและอนิเมะมีการปรับตัวไปตามตลาดโลกมากกว่าตลาดเพลงญี่ปุ่นและซีรีส์รวมทั้งภาพยนตร์ญี่ปุ่นด้วยจึงยังเอาตัวรอดอยู่ได้ในระดับโลก
ความสำเร็จของเพลง, ซีรีส์และภาพยนตร์ K-Pop และความสำเร็จของมังงะหรืออนิเมะญี่ปุ่นในฐานะ J-Pop นั้นมีจุดคล้ายกันดังนี้คือ
1) มีการปรับตัวจากธุรกิจขาย Products ไปเป็นธุรกิจขาย Contents: ธุรกิจเพลง, ซีรีส์และภาพยนตร์ของญี่ปุ่นยังคงทำมาหากินกับการขายแผ่น CD และ DVD ในขณะที่ทางเกาหลีเอาดีทางดิจิตอลแทน สังเกตได้ว่าเพลงญี่ปุ่นพอลง Youtube จะโดนตามกระหน่ำลบจนหมดเพราะซีเรียสเรื่องลิขสิทธิ์มาก ในขณะที่ทางเกาหลีลงให้ดูฟรียิ่งเข้าไปมียอด view เยอะ ๆ ยิ่งดี คือทาง K-Pop ปรับตัวตามบริบทโลกได้มากกว่าคือเน้นการขาย Digital Contents แล้ว ไม่เน้นการขาย Products ในฐานะเป็นสิ่งของอีกต่อไป ในขณะที่ญี่ปุ่นมีตลาดในประเทศที่ยิ่งใหญ่มากเลยยังไม่ค่อยเห็นความสำคัญของการปรับตามโลกเพราะขายแต่สิ่งของอย่าง CD และ DVD ก็รวยมากพอแล้ว ยกเว้นธุรกิจมังงะและอนิเมะที่ปรับตัวเป็นธุรกิจ Contents ได้เร็วกว่า J-Pop สายอื่นจึงยังคงครองแชมป์เหนือกว่าการ์ตูนสายเกาหลีอย่างมันฮวา (만화) ได้
2) K-Pop มีการปรับตัวให้เข้ากับบริบทโลกได้มากกว่า: คือมีแนวคิดที่พูดถึงความไม่เท่าเทียม, การกดขี่, ภาวะทางสังคมและวัฒนธรรมรวมทั้งปัญหาช่องว่างระหว่างชนชั้นในบริบทโลก มากกว่าแนว J-Pop ที่แนวโน้มพูดถึงความฝัน, และการค้นหาตัวเอง, หรือละครเน้นสัมพันธภาพตัวละครแบบของญี่ปุ่น ซีรีส์หรือภาพยนตร์ทาง K-Pop ก็มีความพยายามปรับสู่บริบทโลกมากกว่า เนื้อเรื่องโกอินเตอร์ เล่นใหญ่กว่า ในขณะที่ J-Pop จะยังมีตัวละครแบบ domestic มาก ๆ ญี่ปุ่นสุด ๆ อยู่ และแทบจะไม่มีคนต่างชาติปรากฏตัวอยู่ในละครญี่ปุ่นเลยแม้ว่าในความเป็นจริงจะมีชาวต่างชาติอาศัยอยู่ในญี่ปุ่นเกือบ 3 ล้านคนก็ตาม
อย่างไรก็ตามในการแข่งขันวงการบันเทิง ไม่มีใครแพ้หรือชนะ เพราะต้องดูกันยาว ๆ และทางญี่ปุ่นเองก็เริ่มตระหนักถึงปัญหาความปรับตัวยากของตัวเองและมีความพยายามดัน J-Pop เข้า Netflix บ้างแล้ว และยอมให้ลง Contents บางอันใน Youtube ได้บ้างแล้ว คือพยายามอย่างยิ่งที่จะเอาชนะ “ความญี่ปุ่น” เพื่อก้าวเข้าสู่เวทีโลกให้จงได้ ผู้อ่านทุกท่านรวมทั้งตัวผู้เขียนเองในฐานะที่เป็นแฟนเหนียวแน่นของ J-Pop มายาวนานก็ได้แต่เอาใจช่วยให้สิ่งดี ๆ จากญี่ปุ่นก้าวไปสู่ตลาดโลกได้สำเร็จทัดเทียมกับทาง K-Pop เช่นกัน ในฐานะผู้บริโภคเราก็มีแต่กำไรที่จะได้เสพสื่อบันเทิงมีคุณภาพ จริงไหมทุกท่าน
ติดตามผลงานเขียนทั้งหมดของวีรยุทธได้ที่ >> https://www.facebook.com/Weerayuths-Ideas
เรื่องแนะนำ :
– กระบองสองท่อน เป็นประวัติศาสตร์ของชาติใดกันแน่? จีน, ญี่ปุ่น, หรือฟิลิปปินส์?
– ทำไมญี่ปุ่นปัจจุบันในยุคเฮเซ (Heisei) และยุคเรวะ (Reiwa) จึงไม่สามารถรุ่งเรืองได้เหมือนยุคทองอย่างยุคโชวะ (Showa) ที่ผ่านมา
– การตั้งคำถามกับ “ครอบครัวร่วมสายเลือด” และ “ครอบครัวต่างสายเลือด” ในการ์ตูนญี่ปุ่น
– ประวัติศาสตร์สงคราม 3+1 ชาติที่อยู่เบื้องหลัง “บะหมี่ถ้วยนิสชิน”
– ทำไมพระโพธิสัตว์กวนอิมในประเทศญี่ปุ่นถึงมีทั้งปางบุรุษและปางสตรี?
#บทบาทของ J-Pop และ K-Pop ที่น่าจับตามองจากนี้ต่อไป