ชาวญี่ปุ่นสมัยก่อนก็มีความเชื่อว่า การมีค้างคาวมาอาศัยในบ้าน ถือเป็นเรื่องดี ยิ่งมี 2 ตัวก็ยิ่งมีความสุขเป็นทวีคูณ
“นกมีหู หนูมีปีก” ปริศนาคำทายที่คนไทยส่วนมากจะรู้ว่าคำตอบของปริศนานี้ก็คือ “ค้างคาว” ช่วงนี้ถ้าเราพูดถึงค้างคาว ก็คงไม่วายคิดไปถึงเจ้าโคโรน่า ที่ไม่รู้ว่าแท้จริงแล้วมันมาจากการกินค้างคาวของคนจีนจริงหรือไม่ แต่นั่นก็ไม่ใช่เรื่องที่เราจะมาคุยกันในวันนี้
เพราะวันนี้เราจะมาพูดถึงค้างคาวในแง่ของสัญลักษณ์ เป็นที่ทราบกันดีอยู่ว่า ค้างคาวในประเทศต่างๆ มีความหมายที่แตกต่างกันไป ในทางตะวันตก ภาพลักษณ์ของค้างคาวเป็นตัวแทนของสิ่งชั่วร้าย เพราะมักถูกนำไปผูกโยงกับผีดูดเลือด เพราะฉะนั้นค้างคาวจึงให้ความรู้สึกน่ากลัวสำหรับฝรั่งมังค่า
แบทแมนผู้ผดุงความยุติธรรม
(ภาพจาก http://www.chaihezi.com/node/160125)
แต่ก็ไม่ใช่ว่าในสายตาชาวตะวันตกจะมองค้างคาวไม่ดีไปเสียหมด เพราะเมื่อค้างคาวถูกนำมาเป็นแรงบันดาลใจจนเกิดเป็นการ์ตูน “มนุษย์ค้างคาว” หรือ Batman ค้างคาวก็สามารถกลับมาเป็นสัญลักษณ์แห่งความยุติธรรม ขจัดคนชั่วและสิ่งไม่ดีได้เช่นเดียวกัน
แต่สำหรับคนตะวันออกแล้ว ค้างคาวถือเป็นสัญลักษณ์แห่งมงคล โดยเฉพาะชาวจีนที่ชื่นชอบค้างคาวเป็นพิเศษ เพราะคำว่าค้างคาว (蝙) 蝠 ในภาษาจีน พ้องเสียงกับคำว่าความสุข 福 และรูปภาพของค้างคาวก็ถูกนำมาตกแต่งอยู่บนที่พักอาศัยและสิ่งของเรื่องใช้มากมาย
ค้างคาวแบ๊วๆ
(ภาพจาก http://www.51yuansu.com/sc/seqxhgfudk.html)
ภาษาและวัฒนธรรมเป็นสิ่งที่อยู่คู่กัน ประเทศญี่ปุ่นเมื่อรับเอาวัฒนธรรมจีนเข้าไป โดยเฉพาะตัวอักษรจีน จึงทำให้ชาวญี่ปุ่นซึมซับเอาวัฒนธรรมจีนไปด้วยเช่นกัน รวมถึงความเชื่อและความหมายของสัตว์ที่เรียกว่าค้างคาว
ในสมัยเฮอัน ถือเป็นยุคหนึ่งของญี่ปุ่นที่มีความเจริญทางวัฒนธรรมอย่างสูง โดยส่วนหนึ่งได้รับอิทธิพลจากประเทศจีนภาพค้างคาวในรูปแบบต่างๆ จึงส่งผลต่อราชสำนักญี่ปุ่น เมื่อพวกเขาเชื่อว่าค้างคาวเป็นสัญลักษณ์แห่งสิริมงคลชนชั้นสูงจึงนิยมนมกระดูกปีกของค้างคาวมาทำเป็นพัด แม้แต่จักรพรรดิเองก็นิยมพัดประเภทนี้ ดังนั้นเราจะเห็นได้ว่านี่ไม่ใช่แค่ความเชื่อ แต่ได้พัฒนาไปอีกขั้นจนกลายเป็นธรรมเนียมปฏิบัติในสมัยนั้น
สำหรับชาวญี่ปุ่นสมัยก่อนก็มีความเชื่อว่า การมีค้างคาวมาอาศัยในบ้าน ถือเป็นเรื่องดี ยิ่งมี 2 ตัวก็ยิ่งมีความสุขเป็นทวีคูณ ถ้าบ้านไหนมีค้างคาว 5 ตัว ก็เท่ากับว่าบ้านนั้นมีความสุขห้าอย่างครบถ้วน ไม่ว่าจะเป็นความสำเร็จ อายุยืนสุขภาพดี ร่ำรวย และชีวิตคู่ที่สมบูรณ์ หรือถ้าไม่มีค้างคาวตัวจริงในบ้าน ก็อาจจะหาภาพหรือสัญลักษณ์ของค้างคาวมาประดับตกแต่งไว้แทนก็ได้
ภาพค้างคาวห้าตัวที่มักถูกนำมาตกแต่งในบ้าน
(ภาพจาก http://j.17qq.com/article/qfwgsnwy.html)
แต่เมื่อกาลเวลาผ่านไป ความเชื่อที่มีต่อค้างคาวของชาวญี่ปุ่นก็มีการเปลี่ยนแปลงไปตามวัฒนธรรมตะวันตกที่ญี่ปุ่นเปิดรับ เราเลยจะเห็นได้ค้างคาวในการ์ตูนญี่ปุ่นเป็นตัวแทนของความชั่วร้าย น่าเกลียดน่าชัง ต่างไปจากสมัยเฮอันที่นิยมค้างคาวจนถึงขนาดเอากระดูกมาทำพัดใช้ในวัง
แต่ไม่ว่าค้างคาวจะมีความหมายดีหรือร้าย มันก็เป็นแค่สัญลักษณ์ที่มนุษย์เราสร้างความหมายให้มัน ค้างคาวอาจจะเหมือนความสุขจากฟากฟ้าที่สวรรค์ประทานให้ และก็อาจเป็นดังความทุกข์ที่ธรรมชาติส่งมาให้โทษมนุษย์ได้ในขณะเดียวกัน
ดังนั้นความสุขและความทุกข์จึงเป็นสิ่งที่มนุษย์เราเป็นผู้กำหนดให้ตัวเอง ตราบใดที่เรายังมีลมหายใจ ก็ขอให้ทุกคนเข้มแข็งและฝ่าฟันกันต่อไป แล้ววันหนึ่งความสุขจะกลับมาอยู่กับเราอีกครั้งอย่างแน่นอน
เรื่องแนะนำ :
– ระบำหน้ากาก
– เรือมหาสมบัติ
– ถ้วยชาตุ๋น
– เหมียวๆๆ กวัก
– รักคือฝันไป
ขอบคุณภาพจาก:
– www.chaihezi.com
– www.51yuansu.com
– http://j.17qq.com/article