วิชายุทธ วิถีเซน by Lordofwar Nick
มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (27) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สิบเจ็ด สิ่งที่เรียกว่า การตีอย่างไร้นึกไร้คิด
สวัสดีครับท่านผู้อ่าน ตั้งแต่เดือนมิถุนายนที่ผ่านมา ผมเริ่มให้หนุ่มน้อยแปดขวบของผมได้เรียน bjj แล้ว ซึ่งก็จะเป็นการเรียนเสริม คู่ขนานไปกับการเรียนเทควันโดด้วย อย่างน้อยที่ต้องเป็นทักษะติดตัวเลยคือม้วนหน้าม้วนหลังนี่แหละ (ฝึกไว้เวลาหกล้มขึ้นมา เก็บคางที่คอได้ก็รอดจากการหัวฟาดพื้นแล้ว) และโค้ชก็สอนพื้นฐานท่า โอโซโตะการิ (大外刈) ให้ แต่จุดหมายที่อยากให้ลูกชายมาทาง bjj ในระยะยาวก็คือ ผมคิดว่า bjj นี่หละที่จะสอนปรัชญาชีวิตที่ว่า “ล้มแล้วต้องลุกให้ได้” และ “อย่ายอมแพ้แม้จะตกเป็นเบี้ยล่าง จงหาหนทางพลิกล่างเป็นบน” ได้ดีที่สุด
บางทีเราก็ไม่รู้ว่าลูกเราโตไป สังคมโรงเรียน มหาลัย รุ่นพี่ อาจารย์ มันจะทำร้ายลูกเราได้ขนาดไหน ด้วยเอาอำนาจมาบังคับก็ดี กฎหมู่ก็ดี (ถ้าท่านผู้อ่านได้ยินได้ฟังข่าว/เรื่องราวจำพวก เด็กรีดไถเงินกันในโรงเรียน รุ่นพี่ซ้อมรุ่นน้องหรือบังคับด้วยกฎหมู่ตามใจชอบ หรืออาจารย์ในมหาลัยใช้กิริยาวาจากดดันจนนักศึกษาบางคนทนไม่ได้ต้องไปฆ่าตัวตาย คงไม่เห็นว่าผมมองโลกในแง่ร้ายเกินไป) การที่จะอบรมสั่งสอนให้ลูกสามารถ “เอาตัวรอดได้” โดยที่ยังสามารถรักษา “ศักดิ์ศรีความเป็นมนุษย์” ไว้ได้ด้วยนั้น ผมถือว่าเป็นหน้าที่ของคนเป็นพ่อ ไม่มีอะไรที่พ่อจะหวังมากกว่าให้ลูก “อยู่รอดปลอดภัย” ในโลกที่อันตรายนี้
โอโซโตะการิ (大外刈) ที่มา wikipedia
ส่วนเทควันโดก็กะว่าจะให้เรียนจนได้สายดำ แล้วจากนั้นถ้ายังอยากฝึกต่อยอดสายเตะต่อยก็คงให้เรียนมวยไทยด้วย แต่ระยะยาวผมก็อยากเล่น bjj ด้วยกันกับลูกน่ะแหละ ถึงแม้ตอนนี้ลูกจะยังเด็ก (เกินกว่าจะเข้าท่า ทุ่ม กด กันได้) เรียนคลาสเด็ก แต่ก่อนคลาสเริ่มผมก็ใส่ชุดฝึกแล้วลงเบาะสอนอะไรอุ่นเครื่องให้ลููก ม้วนหน้า ม้วนหลัง สะพานโค้ง กุ้ง (shrimp) เดินเข่า (ชิกโก้ 膝行) เดินปู (crab walk) เดินหมี (bear crawl) ไปเรื่อย คล้ายเป็นเพื่อนเล่นกับลูกมากกว่า
ขอจบการเมาท์เรื่องลูกของมนุษย์พ่อแต่เพียงเท่านี้ มาศึกษาพิชัยสงครามของมูซาชิกันต่อนะครับ
คำแปลข้อความต้นฉบับ
水の巻
คัมภีร์แห่งอาโป
一七 一 無念無想の打と云事
สิบเจ็ด สิ่งที่เรียกว่า การตีอย่างไร้นึกไร้คิด
原文
`敵も打ださんとし我も打ださんと思ふ時身も打身になり心も打心になつて手はいつとなく空より後ばやにつよく打事是 `無念無想 `とて一大事の打也 `此打度々出合打也 `能く習ひ得て鍛錬有べき儀也
ยามคิดว่า ศัตรูจะฟัน ตนก็จะฟัน กายก็จะเป็นกายตี ใจก็จะเป็นใจตี มือนั้น หากจะตีแรงจากความว่างทีหลังโดยไวโดยไม่จำกัดว่า (จะตี) เมื่อไหร่ นี้ถือว่าเป็น “ไร้นึกไร้คิด” เป็นการตีอันใหญ่สำคัญอย่างหนึ่ง การตีนี้ จะเป็นการตีที่ได้ประสบเป็นคราวๆ เป็นกิจที่สมควรเรียนเอาให้ได้ ฝึกฝนให้บ่อยๆ
การตีความและอภิปราย
ผมอ่านแล้ว นึกได้คำเดียวสั้นๆ ครับ
MUSCLE MEMORY
ครับ
MUSCLE MEMORY คืออะไร? มันคือความทรงจำที่เกิดขึ้นผ่านการเคลื่อนไหวแบบซ้ำๆ สั่งสมกัน จนถึงระดับที่สามารถทำออกมาได้เลยแบบไม่ต้องหยุดคิด ซึ่งจริงๆ น่าจะเรียกว่า reflexive memory น่าจะเหมาะกว่า
ทำออกมาได้เลยอย่างไม่ต้องผ่านความคิด ร่างกายเรา จิตใจเรา มันตอบสนอง (หรือ “สะท้อน” reflex ต่อสิ่งที่เข้ามากระทำ คือเมื่อมี “กิริยา” จากคู่ต่อสู้หรือสิ่งแวดล้อม เราก็จะมี “ปฏิกิริยา” โต้ตอบ) ไปเอง นี้จึงเรียกว่่า กายตี (打身 อุจิมิ) ใจตี (อุจิโคโคโระ 打心) เมื่อตอบสนองฉับพลันโดยไม่ผ่านความคิดในระดับจิตสำนึก จึงเรียกว่า “ไร้นึกไร้คิด” (มุเน็นมุโซ 無念無想)
ฉะนั้น การจะฝึกวิชาให้ได้ดี ไม่มี “ทางลัด” หรอกนะครับ ในการสร้างความทรงจำเพื่อตอบสนองอัตโนมัติ มีแต่ต้อง “ฝึกบ่อยๆ” เท่านั้น
และไม่ใช่แค่ “ฝึกบ่อย” แต่ต้องใส่ใจที่จะ “ทำท่าให้ถูกต้อง” อยู่เสมอด้วยเวลาฝึก เพราะถ้าเราทำท่าผิดๆ ซ้ำๆ ก็จะกลายเป็นความจำที่ “ผิดๆ” ทำให้ตอบสนองอย่าง “ผิดๆ” ไปด้วย
และการจะทำอะไรให้ถูกต้อง ต้องทำด้วยความเร็วที่พอเหมาะ ค่อยๆ ใส่ใจมองรายละเอียด อย่าไปทำเอาไวเอามากเข้าว่า
การฝึกวิชาต่อสู้เป็นการฝึกใจฝึกนิสัยที่ดีที่สุด ดีกว่าการให้เด็กมานั่งฟังครูพูดย้ำๆ ซ้ำๆ จนเบื่อหน่ายเข้าหูซ้ายทะลุหูหมา เอ๊ย ขวา ให้เขาได้ลอง ให้เขาได้ลงมือทำ ลองถูกลองผิด ความรู้ใดที่เขาค้นพบนขณะที่ได้ลงมือทำ ความรู้นั้นจะเป็นของเขาไปตลอดชีวิต
ปรัชญาคำสอนของมูซาชิ ใช้ในการเลี้ยงลูกก็ได้นะครับ จากใจมนุษย์พ่อ
ทิ้งท้ายวันนี้ด้วยภาพขนมกับน้ำชาที่มนุษย์พ่อนั่งกินน้ำชากับขนม เตรียมจะนั่งทำงานไปด้วย คอยลูกเรียนเทควันโดค่อยไปรับ
ฉะนั้นวันนี้มนุษย์พ่ออย่างผมคงต้องขอตัวลาไปก่อน พบกันใหม่สัปดาห์หน้าสวัสดีครับ
เรื่องแนะนำ :
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (26) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สิบหก เรื่องของจังหวะเอวสอง
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (25) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สิบห้า การตีหนึ่งจังหวะในการตีศัตรู
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (24) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สิบสี่ การนับว่ามี (หรือ) ไร้การตั้งท่า
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (23) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สิบสาม เรื่องลำดับที่ห้าของเบื้องหน้า
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (22) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สิบสอง เรื่องลำดับที่สี่ของเบื้องหน้า
#มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (27) คัมภีร์แห่งอาโป (น้ำ): สิบเจ็ด สิ่งที่เรียกว่า การตีอย่างไร้นึกไร้คิด