วิชายุทธ วิถีเซน by Lordofwar Nick
มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (78) คัมภีร์แห่งวาโย (ลม): หนึ่ง การรู้วิถีแห่งพิชัยสงครามสำนักอื่น
สวัสดีครับท่านผู้อ่าน
มาถึงตรงนี้แล้ว อยากจะบอกว่า เนื้อหาของ “คัมภีร์ห้าห่วง” นี่เราก็มาถึงจนจะถึง “โค้งสุดท้าย” แล้วนะครับ ถ้าเปรียบกับบีเจเจนี่ ก็ “สายน้ำตาล” แล้ว (อีกนิดเดียวจะสายดำแล้วนะ)
ที่จริงในขั้นของสายน้ำตาล หลายท่านก็เป็นโค้ชแล้ว ซึ่งการเป็นโค้ชนั้นผมเห็นว่า ดีต่อคนเรียน ดีต่อโค้ชเองด้วย เพราะอะไร? เพราะทุกครั้งที่เราสอนคนอื่น เท่ากับเราสอน (ทบทวนความรู้) ให้แก่ตัวเองด้วย ผมเองขนาดเป็นสายน้ำเงิน (ง่อยๆ) ยังมีบางทีที่ต้องแนะนำอะไรๆ ให้กับน้องๆ สายขาว (ไปจนถึงลูกของตัวเองด้วย)
…ฉะนั้น การที่เราจะแนะนำหรือสอนผู้อื่นได้ สำคัญคือ ต้องเตือนเขาได้ว่า อะไรที่เป็นทางที่ถูก อะไรที่เป็นทางที่ผิด เพราะอะไรถึงเป็นทางที่ผิดที่ไม่ควรเดินไป ซึ่งก่อนจะแนะนำคนอื่นได้ สิ่งนี้จะต้องแจ้งแก่ใจตนเองก่อน และนี่คือสิ่งที่ “คัมภีร์แห่งวาโย” พยายามจะนำเสนอครับ
ว่าแล้วก็ เรามาเริ่มกันเลยครับ
คำแปลข้อความต้นฉบับ
風の巻
คัมภีร์แห่งวาโย
一 兵法他流の道を知る事
หนึ่ง การรู้วิถีแห่งพิชัยสงครามสำนักอื่น
`他の兵法の流々を書付 `風の巻 `として此巻に顕す所也 `他流の道を知らずしては我一流の道慥に弁へがたく他の兵法を尋見るに大きなる太刀をとつて強き事を専らにして其わざをなすながれ有 `或は小太刀と云ひて短き太刀を以て道を勤るながれ有 `或は太刀かず多くくみ太刀の構を以て `おもて `と云ひ `奥 `として道をつたふる流も有 `是皆実の道に非る事此巻の奥に慥に書顕し善悪理非を知らする也 `我一流の道理各別の儀也 `他の流芸にわたつて身すぎの為にして色をかざり花をさかせうりものにこしらへたるによつて実の道に非る事歟 `亦世の中の兵法剣術斗にちひさく見たてて太刀をふり習ひ身をきかせて手のかるる所を以て勝事を弁へたるものか何れも慥なる道に非ず `他流の不足成所一々此書に書顕す也 `能々吟味して二刀一流の利を弁ふべきもの也
สำนักทั้งหลายแห่งพิชัยสงครามอื่นๆ (ข้าฯ ได้) เขียนใส่ไว้ในคัมภีร์นี้เป็น “คัมภีร์แห่งวาโย” หากไม่รู้วิถีของสำนักอื่นแล้ว จะรู้ซึ้งโดยแน่แท้ซึ่งวิถีของสายสำนักของข้าฯ ได้ยาก ในการถามดูพิชัยสงครามอื่น สายที่ถือทะจิใหญ่ เอาความเข้มแข็งเป็นหลัก สร้างกระบวนท่าดังกล่าว ก็มี หรือสายที่อาศัยทะจิสั้นที่เรียกว่าทะจิน้อย หมั่นเพียรซึ่งวิถี ก็มี หรือสายที่เอาทะจิจำนวนมากมารวบเป็นหมู่ อาศัยการตั้งท่าทะจิ เรียกว่า “นอก” “ใน” ถ่ายทอดวิถี ก็มี นี้ล้วนหาใช่วิถีที่แท้ไม่ ได้เขียนสำแดงไว้โดยแน่แท้ข้างในคัมภีร์นี้ ให้รู้ซึ่งดี (หรือ) ชั่ว ใช่ (หรือ) ไม่ใช่ หลักการของสายสำนักของข้าฯ เป็นหลักที่ต่างไป สายสำนักอื่น ข้ามไปยังศิลปะ เพื่อผ่านชีวิต (แผลงเป็น หาเลี้ยงชีพ) ประดับสี ทำดอกไม้ให้บาน ทำให้เป็นของขาย อาศัยการตกแต่ง (สิ่งนี้) หาใช่วิถีที่แท้ไม่ มิใช่หรือ อีกทั้ง วินิจฉัยพิชัยสงครามในโลกว่าเล็กแค่วิชาดาบ หัดแกว่งทะจิ อาศัยกายให้เป็นประโยชน์ อาศัยการทำมือให้แห้ง จะรู้ซึ้งถึงการชนะหรือ ไม่ว่าอย่างไรก็หาใช่วิถีที่แน่แท้ไม่ ที่ที่ไม่พอของสายสำนักอื่น แต่ละอันๆ เขียนสำแดงไว้ในหนังสือนี้ ควรคิดพินิจให้ดีๆ แล้วรู้ซึ้งถึงประโยชน์ของนิเท็นอิจิริว
การตีความและอภิปราย
เอ…ผู้ไม่รู้จะอภิปรายตรงนี้ยังไงดี ที่มันจะไม่เป็นการสปอยล์เนื้อหาของตอนถัดๆ ไปเนี่ย (ฮา)
จริงๆ แล้วเนื้อหาในตอนนี้ ก่อนหน้านี้มูซาชิเองก็ได้ “เปิดประเด็น” ในแล้วในปัจฉิมลิขิตของ “คัมภีร์แห่งเตโช” ว่า ไอ้การทำวิชาต่อสู้ให้ไม่เป็นวิชาต่อสู้ โดยเฉพาะการหาเรื่องสร้าง “จุดขาย” เพื่อ “การตลาด” เนี่ย มันไม่ดีหรอกนะ เพราะทำแบบนี้ไปมากๆ วิชาก็จะยิ่งผิดเพี้ยน มันจะกลายเป็นการทำลายกันไปเปล่าๆ (ทำลายทั้งองค์ความรู้ในวิชา และความน่าเชื่อถือของ “ชื่อ” วิชาด้วย)
อีกประเด็นหนึ่งที่ขอกล่าวในที่นี้ก็คือ การตีกรอบมองคุณค่าหรือความหมายของ “พิชัยสงคราม” ในทางแคบๆ แค่ว่า เป็นแค่กระบวนท่าต่อสู้เท่านั้น ความคิดที่คับแคบนี้ มันก็อาจจะเป็นผลของหลายๆ อย่าง เช่นประเพณีนิยมในวงการวิชาต่อสู้ที่แบบ ชอบทำตัวแบ่งค่ายแยกสี วิชานั้นไม่ถูกกับวิชานี้ สำนักนั้นเป็นศัตรูกับสำนักนี้ ยิ่งพอเข้าศตวรรษที่ยี่สิบ วิชาต่อสู้ถูกเอาไปผูกกับลัทธิชาตินิยม ต้องมี “วิชาต่อสู้ประจำชาติ” ยิ่งไปกันใหญ่ ต่างก็มีแต่เอาชนะคะคาน กีดกัน ปิดกั้น ไม่ยอมรับอะไรที่เป็นของ “คนอื่น ชาติอื่น” คุยโวว่าวิชาต่อสู้ของชาติตน ดีที่สุด ไร้เทียมทาน ไปเรียนวิชาต่างชาติทำไม บลาๆ พูดไปพูดมากันตามเว็บบอร์ดมากๆ แทบจะนัดไปต่อยกันแล้วมั๊ง คุยข่มกัน วัดความดีของวิชาตรงที่ว่าวิชาไหนอัดใครร่วงเก่งกว่า (สถิติเยอะกว่า) กันเท่านั้น นำไปสู่คำถามไม่สร้างสรรค์ประเภท วิชา…กับวิชา…อันไหนมันดีกว่ากันครับ?
พอคนที่ฝึกวิชาต่อสู้ มีจิตแบบนี้แล้วว่า กูจะต้องชนะๆ ก็มุ่งจิตใจความสนใจไปใน “ทางลัด” ที่คิดว่าทำแล้ว “จะเก่งไวๆ” ไปเน้นกำลังกายบ้าง เน้นฝึกซ้ำย้ำไปย้ำมาบ้าง จะว่าไป ไอ้โรคบ้าคลั่งการฝึกจนเกินพิกัดมันก็มีนะครับในวงการบีเจเจเมืองนอก (เท่าที่อ่านๆ มา) จนต้องมีคนเขียนบทความเตือนๆ กันว่า การพักผ่อนกายใจก็เป็นส่วนหนึ่งของการพัฒนานะ ไอ้การเน้นกำลังกายจะเล่นกล้ามเล่นเวทหรือจะซ้อมท่าเดิมวันละห้าร้อยที ผิดไหม ไม่ผิดหรอกครับ ตราบใดที่คุณมีเป้าหมายและความคิดที่ชัดเจนในตัวว่า ทำไปแล้วจะได้ผลลัพธ์ที่ต้องการยังไง
แต่โปรดอย่าลืมว่า “พิชัยสงคราม” หรือหลักวิชาที่จะชนะคนให้ได้นั้น ไม่ใช่ว่าต้องพึ่งพาแต่ “กำลังกาย” กับ “กระบวนท่า” แค่นั้น มันยังมีมิติของกลยุทธ์ ลูกไม้ทางจิตวิทยา การใช้สภาพแวดล้อมให้เป็นประโยชน์ บลาๆ ด้วย ถ้าคุณไปมุ่งแค่ “กำลังกาย” กับ “กระบวนท่า” คุณจะได้แค่ train hard (ฝึกหนัก) ทั้งๆ ที่ ถ้าอยากจะยืนระยะได้นานในการฝึกการเรียน คุณต้อง train smart (ฝึกอย่างฉลาด) ด้วย
ยังไงที่เรียกว่า train smart (ฝึกอย่างฉลาด)? เอาเท่าที่ผมนึกได้ ที่กำลังทำอยู่
● รู้ข้อบกพร่อง ข้อจำกัด ของตัวเอง และทรัพยากรที่มี (ร่างกาย เวลา ฯลฯ)
● อันไหนแก้ได้ แก้ไปเลย
● อันไหนแก้ได้ยาก หาหนทางที่เอาอะไรมา “ชดเชย” สิ่งที่บกพร่อง
● ศึกษาหาความรู้ให้มาก สังเกตสิ่งต่างๆ แบบพยายามเก็บทุกเม็ด ดูคนอื่นเล่นบ้าง ดูตัวเองตอนเล่นบ้าง แล้วเอามาคิดใคร่ครวญ พยายามตั้งเป้าว่า ทุกๆ วันที่ฉันลงเบาะเล่นในคลาส ฉันได้อะไรใหม่มาบ้าง? (กระบวนท่าใหม่ ค้นพบข้อบกพร่องในการเล่นของตัวเอง ฯลฯ)
● เว้นระยะ รีเฟรชตัวเองบ้าง
● อย่าเปรียบเทียบตัวเองกับคนอื่นเพราะไม่มีประโยชน์ ถ้าอยากเปรียบเทียบ จงเปรียบเทียบตัวเราวันก่อน กับตัวเราวันนี้ สิว่า มีอะไรพัฒนาไปแล้วมั่ง
ประมาณนี้แหละครับ ว่าแล้วไปนั่งดื่มดีกว่า อันนี้ร้านประจำผมเลย ร้าน Kin-Lynn Izakaya มานั่งดื่มหลายทีละเพิ่งสังเกตเหมือนแมวกวักนักกล้ามนี่แหละ 5555
วันนี้ขอจบแค่นี้ก่อนนะครับ กลัวพูดเยอะกว่านี้จะไปสปอยล์เนื้อหาตอนถัดๆๆ ไป (อ้าว) อย่าลืมติดตามนะครับสวัสดีครับ (ไปแบบนี้ดื้อๆ เลย 5555)
เรื่องแนะนำ :
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (77) คัมภีร์แห่งเตโช (ไฟ): ยี่สิบเก้า ปัจฉิมลิขิต
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (76) คัมภีร์แห่งเตโช (ไฟ): ยี่สิบแปด สิ่งที่เรียกว่า กายแห่งหินผา
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (75) คัมภีร์แห่งเตโช (ไฟ): ยี่สิบเจ็ด สิ่งที่เรียกว่า การปล่อยด้ามดาบ
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (74) คัมภีร์แห่งเตโช (ไฟ): ยี่สิบหก สิ่งที่เรียกว่า การรู้นายทัพไพร่พล
– มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (73) คัมภีร์แห่งเตโช (ไฟ): ยี่สิบห้า สิ่งที่เรียกว่า หัวหนูคอวัว
#มาอ่าน “คัมภีร์ห้าห่วง” ของมูซาชิด้วยกันเถอะ (78) คัมภีร์แห่งวาโย (ลม): หนึ่ง การรู้วิถีแห่งพิชัยสงครามสำนักอื่น