ซามูไรกับทรงผมชอนมาเกะ (chonmage, 丁髷)
ทำไมเรามักจะเห็นคนญี่ปุ่นในหนังแนวย้อนยุคประวัติศาสตร์ ไม่ว่าจะเป็นซามูไร หรือคนทั่วไป ต้องโกนผมบางส่วนออก และไว้จุกด้านหลัง ?
คำว่า “ชอนมาเกะ (chonmage, 丁髷)” แปลเป็นไทย หมายถึง “ผมจุก” คนญี่ปุ่นไว้ผมทรงนี้ เหตุผลเริ่มต้นตั้งแต่สมัยเฮอัน (Heian) ที่ขุนนางทั้งหลายต้องสวมหมวกที่เรียกว่า คันมูริ (kanmuri,冠) ในงานพิธีการต่างๆที่เป็นทางการ ดังนั้นจึงต้องมีการไว้ผมจุกเพื่อให้ใส่หมวกแล้วมั่นคง
จักรพรรดิ อากิฮิโตะ (Emperor Akihito) สวมหมวกคันมูริ และใส่ชุด โซกุไต (sokutai)
ต่อมาสมัยที่ญึ่ปุ่นมีการสู้รบภายในกันอย่างยาวนาน พวกซามูไรชนชั้นปกครองสวมใส่ชุดเกราะ รวมทั้งหมวกเกราะที่เรียกว่า คาบูโตะ (Kabuto, 兜, 冑) การมีผมจุกจึงเป็นสิ่งจำเป็นด้วยเหตุผลเดียวกัน
โด-มารุ คาบูโตะ (Dō-maru kabuto). สมัยมูโรมาจิ (Muromachi period),
คริสต์ศตวรรษที่ 15, พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติโตเกียว
เมื่อถึงสมัยเอโดะ ปี ค.ศ. 1603–1867 ซึ่งเป็นยุคแห่งสันติ การไว้ผมเต็มศีรษะและการไว้หนวด ซึ่งเป็นสิ่งที่แสดงถึงความเป็นชายชาตรีในยุคก่อน กลายเป็นสิ่งที่แสดงถึงความป่าเถื่อน การโกนผมบางส่วนแล้วไว้จุกจึงกลายเป็นสัญญลักษณ์ของความสงบสุข ยุคเอโดะช่วงต้นๆ การไว้ผมทรงชอนมาเกะเป็นสิ่งที่ซามูไรต้องทำ จนถึงช่วงปี ค.ศ. 1660 ทางการก็ห้ามไม่ให้ผู้ชายไว้หนวด และคนทั่วไปก็นิยมไว้ผมทรงนี้ ยกเว้นแต่พวกโรนิน คือซามูไรที่ไม่มีเจ้านาย ไม่ถูกบังคับให้ต้องไว้ผมทรงนี้
ซามูไรกับทรงผมชอนมาเกะ ในคริสต์ศตวรรษที่ 19
ร้านตัดผมในคริสต์ศตวรรษที่ 19
ต่อมาเมื่อเกิดการเปลี่ยนแปลงเข้าสู่ยุคเมจิ ปี ค.ศ. 1868-1912 สิ่งที่เกี่ยวข้องกับซามูไรกลายเป็นสิ่งล้าสมัย ดังนั้นในปี ค.ศ. 1871 ทางการออกคำสั่งให้ซามูไรตัดผมสั้น การไว้ผมทรงชอนมาเกะจึงหมดสิ้นไป ปัจจุบันที่ยังเห็นไว้ผมคล้ายๆทรงชอนมาเกะ แต่ไม่มีการโกนผม มีแต่ไว้จุกด้านหลัง ก็คือพวกนักซูโม่ และนักแสดงคาบูกิ เพราะถือกันว่าเป็นเกียรติยศ ศักดิ์ศรีของญี่ปุ่น นักซูโม่เมื่อถึงวันที่เลิกแข่งขัน ก็จะมีพิธีอย่างเป็นทางการในการตัดจุกทิ้ง เพื่อแสดงว่าเลิกเป็นนักซู่โม่แล้ว
รูปนักซูโม่ไว้ผมทรงชอนมาเกะ แต่ไม่โกนหัว
เรื่องแนะนำ :
– ดาบญี่ปุ่น: เทพดาบคนสุดท้าย ชิบะ ชูซากุ ไทระ โนะ นาริมาสะ (Chiba Shūsaku Taira no Narimasa, 千葉 周作 成政)
– ดาบญี่ปุ่น: ทำไมซามูไรต้องพกดาบ 2 เล่ม
– ดาบญี่ปุ่น: การเดินทางฝึกวิชาของผู้ฝึกยุทธ มูชะ ชูเกียว (Musha shugyō, 武者修行)
– ดาบญี่ปุ่น: เทพดาบ สึกาฮาระ โบคุเด็น (Tsukahara Bokuden, 塚原 卜伝)
– ดาบญี่ปุ่น:ดาบเทพสวรรค์ผู้รวบรวมเมฆ Ame-no-Murakumo-no-Tsurugi
ที่มาและรูปภาพ :
https://en.wikipedia.org/wiki/Chonmage
https://en.wikipedia.org/wiki/Kanmuri_(headwear)
https://thediplomat.com/2020/08/mongolias-sumo-champions/
#ซามูไรกับทรงผมชอนมาเกะ (chonmage, 丁髷)