たば塩コレクションに見る ポスター黄金時代
The Golden Age of Posters Seen in the Tobacco and Salt Museum Collection
นิทรรศการงานแสดงภาพพิมพ์ ในยุคทองของโฆษณายาสูบ
นิทรรศการงานแสดงภาพพิมพ์ ในยุคทองของโฆษณายาสูบตั้งแต่ยุคเมจิจนถึงโชวะที่พิพิธภัณฑ์ยาสูบ (The Tobacco and Salt Museum) ซึ่งงานที่นำมาแสดง จะเป็นงานที่ผลิตขึ้นในช่วงปีค.ศ. 1890 จนถึงค.ศ. 1960 ทั้งงานโปสเตอร์ งานใบปลิว งานกล่องและซองบุหรี่ รวมผลงานกว่า 100 ชิ้น
ผลงานทั้งหมดนี้เป็นคอลเลคชั่นสะสมของพิพิธภัณฑ์ยาสูบ นอกเหนือจากการได้ไปสัมผัสกับงานนิทรรศการศิลปะ และของสะสมสวยๆ แล้ว การได้เรียนรู้ถึงประวัติศาสตร์เล็กๆ ก็น่าสนใจไม่แพ้กัน ดังนั้นอย่ารอช้าไปติดตามกันได้เลย
ในช่วงยุคทองของการผลิต และจำหน่ายยาสูบยังเป็นของเอกชน ในยุคนั้นมีบริษัทผลิต และจำหน่ายมากถึง 5,000 ราย และมีการแข่งขันกันสูงมาก การโฆษณา และประชาสัมพันธ์สินค้า ก็สามารถทำได้ผ่านหนังสือพิมพ์ และใบปิดโฆษณา ยิ่งถ้าใบปิด หรือโปสเตอร์มีความสวยงาม มีสีสันสดใสมากเท่าไหร่ ก็เป็นที่น่าสนใจของผู้บริโภคมากขึ้น เมื่อมีการแข่งขันสูง เทคโนโลยีการพิมพ์ ก็มีพัฒนาการอย่างก้าวกระโดดด้วยเช่นกัน
ในช่วงแรกเทคโนโลยีการพิมพ์ จะใช้กระบวนการพิมพ์ที่เรียกว่า 木版画 หรือภาพพิมพ์แกะไม้ (Woodcut) ภาพพิมพ์แกะไม้เป็นการนำแผ่นไม้มาแกะหรือเซาะร่อง ให้เกิดลวดลายเพื่อทำเป็นเพลท ยิ่งถ้างานนั้นมีการใช้หลายสี ยิ่งจะต้องทำเพลทมากขึ้นตามไปด้วยเช่นกัน และข้อจำกัดของกระบวนการพิมพ์ ด้วยเทคนิคประเภทนี้ ทำให้งานโฆษณา ไม่สามารถใส่รายละเอียดได้มากนัก และมีขั้นตอนยุ่งยาก บวกกับการแข่งขันของธุรกิจยาสูบ ที่เริ่มมีการนำสินค้าไปขายยังต่างประเทศ การนำเทคโนโลยีการพิมพ์สมัยใหม่เข้ามาจากต่างประเทศ จึงเป็นที่ต้องการมากขึ้น ซึ่งเทคโนโลยีการพิมพ์ในยุคต่อมา คือกระบวนการพิมพ์ที่เรียกว่า ภาพพิมพ์หิน リソグラフィー (Lithography)
ภาพพิมพ์แกะไม้ ปี 1902 Multicolor printing woodblock 25.7 × 38.0cmv
ภาพพิมพ์หิน リソグラフィー (Lithography) เป็นกระบวนการพิมพ์ภาพผ่านแผ่นหิน ข้อดีของภาพพิมพ์ชนิดนี้คือ การใส่รายละเอียด และการใช้สีได้มากกว่าภาพพิมพ์แกะไม้ กระบวนการพิมพ์ไม่ยุ่งยาก เพลทมีความคงทน สามารถพิมพ์ได้เป็นจำนวนมากโดยไม่เสียหาย ถ้าเทียบกับภาพพิมพ์แกะไม้ และเป็นที่ต้องการสูง ดังนั้นการโฆษณาและประชาสัมพันธ์สินค้า จึงหันมาใช้เทคโนโลยีภาพพิมพ์หินกันทั้งหมด
กระบวนการของภาพพิมพ์หินแบบคร่าวๆ คือการนำแผ่นหินมาเขียนลาย แล้วนำไปกัดด้วยกรดอ่อนๆ จัดการแยกจำนวนเพลทที่จะใช้พิมพ์ จัดลำดับของสีที่จะพิมพ์ แล้วจึงเริ่มนำเข้าแท่นพิมพ์ จิตรกรหรือผู้ออกแบบผู้เขียนเพลท จะต้องมีความเข้าใจเรื่องของการแยกสี การทับซ้อนของสีที่พิมพ์ เมื่อทับซ้อนกันแล้ว จะทำให้เกิดสีใหม่ และการเขียนในแต่ละเพลทนั้น จะต้องตรงกันพอดี ไม่เหลื่อม ไม่เพี้ยน หรือบิดเบี้ยวไปได้ ดังนั้นผลงานที่จะได้เห็นในนิทรรศการครั้งนี้ จึงเป็นงานที่หาดูได้ยากมากๆ งานหนึ่งเลยทีเดียว
ภาพถ่ายห้องทำงานของจิตรกร (ซ้าย) , ภาพถ่ายห้องกระบวนการพิมพ์ (ขวา) ที่มา https://www.artagenda.jp/exhibition/detail/3400
ภาพพิมพ์หิน Murai Brothers Shokai “Peacock” poster Around 1902 Multicolored stone slab 74.9 × 52.0cm (ซ้าย)
ภาพเขียนต้นฉบับ Murai Brothers Shokai “Peacock” poster original picture Eikuro Fushiki (Toyo Printing Co., Ltd.) Around 1902 Watercolor 75.3 × 50.6cm (ขวา) ที่มา https://www.jti.co.jp/Culture/museum/exhibition/2019/1912dec/index.html
ภาพพิมพ์หิน หญิงสาวในชุดกิโมโน เป็นภาพพิมพ์ที่ใช้เทียบกับงานต้นฉบับ 1894 Multicolored stone plate 83.6 × 56.2cm (ซ้าย)
ภาพพิมพ์หิน หญิงสาวในชุดกิโมโน ที่มีการแก้ไขรายละเอียดของชุดกิโมโน 1894 Multicolored stone plate 72.5 × 50.4cm (ขวา)
ที่มา https://www.jti.co.jp/Culture/museum/exhibition/2019/1912dec/index.html
ภาพพิมพ์หิน ของบริษัท Chiba store “Peony cigarette” poster 1903 Multicolored stone plate 62.0 × 44.4cm (ซ้าย)
ภาพพิมพ์หิน ของบริษัท W.S.KIMBALL & CO.”OLD GOLD” poster 1890s Multicolored stone plate 60.0 × 46.0cm (ขวา)
ที่มา https://www.jti.co.jp/Culture/museum/exhibition/2019/1912dec/index.html
ภาพพิมพ์หิน Iwatani Shokai “Tengu Tobacco” Poster C. 1900 Multicolor lithograph 56.6 × 43.5cm (ซ้าย)
ภาพพิมพ์หิน Iwatani Shokai “Yoshino” poster 1903 Multicolored stone plate 110.0 × 36.6cm (ขวา)
ที่มา https://www.jti.co.jp/Culture/museum/exhibition/2019/1912dec/index.html
จะเห็นได้ว่าโปสเตอร์โฆษณายาสูบส่วนใหญ่ จิตรกรหรือนักออกแบบจะดีไซน์เป็นรูปหญิงสาวเกือบทั้งหมดแต่หลังจากยุคเฟื่องฟูของเทคโนโลยีการพิมพ์หินเข้ามา ในช่วงปีค.ศ.1955 ก็เริ่มมีการใช้ภาพถ่าย ในการผลิตงานโฆษณาประชาสัมพันธ์ เนื่องจากภาพถ่ายนั้นมีมิติ และสามารถออกแบบดีไซน์ได้อย่างอิสระ ที่ภาพวาดไม่สามารถทำได้ และเมื่อเข้าสู่ช่วงสงคราม การโฆษณาก็ทำได้ยากขึ้น รวมถึงการล้มหายของผู้ประกอบการยาสูบ จนกระทั่งกิจการยาสูบเหลือผู้ประกอบการไม่กี่ราย และกลายเป็นการผูกขาดทางการค้าไปจนถึงปัจจุบัน
Ministry of Finance Monopoly Bureau “Minori” poster Design: 杉浦非水1930 Offset 52.9 × 38.6cm (ซ้าย)
Ministry of Finance’s Monopoly Bureau “Hibiki” Poster Design: Nomura Noboru, 1932, Offset, Tobacco and Salt Museum Collection (ขวา)
ที่มา https://www.jti.co.jp/Culture/museum/exhibition/2019/1912dec/index.html
Ministry of Finance Monopoly Bureau “御贈答にタバコ” poster 1935 HB plate making offset 53.2 × 38.0cm (ซ้าย)
Japan Monopoly Corporation “いこい” poster 1958 Offset 55.1 × 74.0cm (ขวา)
ที่มา https://www.jti.co.jp/Culture/museum/exhibition/2019/1912dec/index.html
นิทรรศการงานแสดงภาพพิมพ์ ในยุคทองของโฆษณายาสูบ ตั้งแต่ยุคเมจิจนถึงโชวะจึงเป็นงานที่เหมาะมากๆ สำหรับนักออกแบบ ดีไซน์เนอร์รุ่นใหม่ การได้เห็นวิวัฒนาการ รากเหง้าของเทคโนโลยีการพิมพ์ รวมถึงเรื่องเล่ามากมาย จะถูกถ่ายถอดในงานนี้ รวมถึงมีการบรรยายพิเศษ เฉพาะในงานนี้อีกด้วย เช่น
- การบรรยาย “โปสเตอร์ยาสูบในประวัติศาสตร์โปสเตอร์ญี่ปุ่นสมัยก่อนสงคราม” ( วันเสาร์ที่ 11 มกราคม 2563 เวลา 14.00 น.) ผู้บรรยาย: Natsuko Tajima (นักวิจัยโปสเตอร์ภัณฑารักษ์ที่พิพิธภัณฑ์ศิลปะเมืองโอเมะ)
- การบรรยาย “เทคโนโลยีการพิมพ์และการออกแบบโปสเตอร์” (วันอาทิตย์ที่ 19 มกราคม 2563 เวลา 14.00 น.) ผู้บรรยาย: Minako Teramoto (ภัณฑารักษ์ผู้บรรยายพิเศษที่ Musashino Art University)
- การบรรยายเรื่องชีวิตและการทำงานของนักออกแบบกราฟฟิคชาวญี่ปุ่น Hisui Sugiura วันเสาร์ที่ 8 กุมภาพันธ์ 2020 เวลา 14.00 น. ผู้บรรยาย: Ken Nagai (ภัณฑารักษ์ของพิพิธภัณฑ์ศิลปะ เอฮิเมะ)
たば塩コレクションに見る ポスター黄金時代
The Golden Age of Posters Seen in the Tobacco and Salt Museum Collection
นิทรรศการงานแสดงภาพพิมพ์ ในยุคทองของโฆษณายาสูบ
จัดแสดงงานในวันที่ 14 ธันวาคม พ.ศ. 2562 – 16 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2563
สถานที่จัดงาน : Tobacco & Salt Museum บริเวณชั้น 2
พิกัดสถานที่จัดงาน : https://goo.gl/maps/9ng1FH1znwxjMtYx5
ค่าเข้าชม : ผู้ใหญ่/นักศึกษามหาวิทยาลัย 100 เยน , นักเรียนประถม / มัธยมต้น / มัธยมปลาย 50 เยน , ผู้ที่อายุมากกว่า 65 ปี 50 เยน
เว็บไซต์ : https://www.jti.co.jp/Culture/museum/exhibition/2019/1912dec/index.html
ทักทายพูดคุยกับทีมงานเจแปนโบรชัวร์ได้ที่ www.facebook.com/JapanBrochure/
เรื่องแนะนำ :
– Arakawa Sento Seal Rally ชวนอาบน้ำร้อนพร้อมกับกิจกรรมสะสมสติกเกอร์น่าสนุก ที่เซนโตย่าน Arakawa โตเกียว
– ชวนเที่ยว MASHIKO เมืองแห่งเครื่องปั้นดินเผา
– ชวนแวะ : ร้านซักผ้าแบบบริการตนเองที่ได้รางวัลการันตี
– มาสคอตแบบนี้ก็มีด้วย!!
– จิ๋วแต่แจ๋วกับร้านซูชิสไตล์มินิมอล ที่ฟุกุโอกะ
#tobacco and salt museum collection #นิทรรศการงานแสดงภาพพิมพ์