ทีมต้องเก็บตัวงี่เง่าๆ ที่ขี้เกียจเอาไว้ซักคน เพื่อทำให้คนที่ฉลาดและขยันโดดเด่น เพราะถ้าทั้งทีมมีแต่อัจฉริยะ จะมีคนในทีมที่แข็งแกร่งแต่ไม่ได้ Promote ท้ายที่สุดเขาก็จะหนีเราไป คนญี่ปุ่นเชื่อว่าการรับบุคลากรที่สุโก้ยเข้ามาในองค์กรเป็นเรื่องยาก แต่การรักษาพวกเขาไว้นั้นยากและสำคัญยิ่งกว่า
เดือนมีนาคม เป็นเดือนที่มีความหมายพิเศษมากกับชีวิตคนทำงานในบริษัทญี่ปุ่น…
มันมีทั้งการเลื่อนตำแหน่ง การย้ายงาน การปรับเงินเดือน หรือแม้แต่โบนัส… มันเป็นเดือนที่ทำให้หัวใจชาวซาลารี่แมน เต้นแรงกว่าปกติ
ผมสนิทกับรุ่นพี่คนนึงเป็นรุ่นพี่สาว (จริงๆ ก็ไม่สาว) แล้ว เพื่อรักษาความเป็นส่วนตัว ผมขอเรียกรุ่นพี่คนนี้โดยใช้นามสมมติว่าฮิโรโกะซัง (ขอตั้งชื่อเดียวกับตัวการ์ตูนในเรื่อง Hataraki man – เรื่องวุ่นๆ ของสาวบ้างาน ตัวผู้เขียนเองชอบทั้งการ์ตูนและดราม่าเรื่องนี้มาก)
ผมเป็นครูสอนภาษาไทยให้คุณฮิโรโกะซัง และตั้งแต่ผมกลายเป็นซาลารี่แมนเธอกลับกลายเป็นเมนเทอร์ในวิถีชีวิตทำงานของผม (โดยความรู้สึกส่วนตัวคุณคนนี้น่าจะเป็นสไตล์เมนเทอร์เกดนะครับ ^_^)
ตอนผมเจอเธอใหม่ๆ เธอคือเซลล์ แต่พอเรามาพบอีกทีตอนผมเริ่มทำงาน ฮิโรโกะซังก็เป็นหัวหน้าทีมเซลล์ไปแล้ว เธอเคยคุยให้ฟังว่าเธอเป็นหัวหน้าเซลล์ที่อายุไม่น้อยที่สุด แต่ก็เกือบจะน้อยสุดในบริษัท รุ่นพี่คนนี้อวดผมหน่อยๆ ว่าได้รายได้ต่อปีอยู่ที่สิบกว่าล้านเยน!! (เอาจริงๆ ถือว่าเป็นตัวเลขที่คนญี่ปุ่นด้วยกันได้ยินก็ร้องซี้ดเหอะ)
ฮิโรโกะซังชอบประเทศไทย ชอบพูดถึงคนไทย… ด้านดีบ้างแย่บ้าง ตามประสาเซลล์ปากร้าย… เธอมีเกร็ดเล็กเกร็ดน้อยของชีวิตคนทำงานญี่ปุ่นที่น่าสนใจมาเล่าให้ผมฟังเสมอ
เธอเคยบอกว่าช่วงมีนาคมจะมีการประเมินผลงานในการทำงานตลอดปีที่แล้วที่ผ่านมา… คนไทยต่างจากคนญี่ปุ่นอย่างนึงที่เขาสังเกตเห็นในหลายๆ คนนะ (แต่ไม่ใช่ทุกคน…) คือคนญี่ปุ่นถ้าโดนติมักจะฮึดทำงาน ทำให้ตัวเองเก่งขึ้นในปีหน้า แต่ถ้าคนไทยโดนติแล้วมักจะลาออก หรือไม่ก็ทำงานดร็อปลงไปเลย….
ยิ่งไม่นานนี้… เธอพูดถึงการประเมินผลและลูกน้องในดวงใจ… เรื่องนี้ผู้เขียนสะดุดความคิดของฮิโรโกะซังมาก ผมคิดแค่ว่าแน่นอนลูกน้องในดวงใจก็คือ คนทำงานได้เร็ว ขยัน ผิดพลาดน้อย และช่วยคิดเคียงบ่าเคียงใหล่เจ้านาย….แต่คุณฮิโรโกะกลับพูดเรื่องนี้แปลกไป เป็นความคิดสไตล์ญี่ปุ่นที่ค่อนข้างแปลกมาก
เพื่อให้ทีมเดินไปได้อย่างมั่นคง ลูกน้องในดวงใจต้องมีอย่างน้อยสองแบบ..แบบนึงคือลูกน้องที่ฉลาดและขยัน อีกคนคือลูกน้องที่ขี้เกียจและไม่ฉลาด…. ฮิโรโกะซังต้องการแบบนั้น !?
「 ทีมต้องเก็บตัวงี่เง่าๆ ที่ขี้เกียจเอาไว้ซักคน เพื่อทำให้คนที่ฉลาดและขยันโดดเด่น เพราะถ้าทั้งทีมมีแต่อัจฉริยะ จะมีคนในทีมที่แข็งแกร่งแต่ไม่ได้ Promote ท้ายที่สุดเขาก็จะหนีเราไป คนญี่ปุ่นเชื่อว่าการรับบุคลากรที่สุโก้ยเข้ามาในองค์กรเป็นเรื่องยาก แต่การรักษาพวกเขาไว้นั้นยากและสำคัญยิ่งกว่า 」
หรือผมเคยบ่นให้ฮิโรโกะซังฟังด้วยซ้ำว่าบริษัทญี่ปุ่นให้เงินเดือนน้อยจุงเบย ขึ้นเงินเดือนก็ใช่เยอะยิ่งพอเทียบกับอุตสาหกรรมในภาคเดียวกันกับบริษัทฝรั่งยิ่งเห็นชัด… แต่คุณฮิโรโกะตอบไว้อย่างน่าฟังว่า
“บริษัทญี่ปุ่นไม่ให้เงินเดือนเยอะเพราะว่าเราเอาไปให้โบนัสแทน บริษัทญี่ปุ่นโดยเฉลี่ยจ่ายโบนัสเยอะกว่าทั้งบริษัทไทยและฝรั่ง และอีกเหตุผลสำคัญคือ เวลาบริษัทญี่ปุ่นพบกับมรสุมจะได้ไม่ต้องโละไล่พนักงานเหมือนที่บริษัทฝรั่งทำกัน แต่จะตัดรายจ่ายไปที่โบนัสแทน”
ในเดือนมีนาคมนอกจากจะมีเรื่องโบนัสแล้ว การปรับเงินเดือนหรือปรับตำแหน่งก็จะมาพร้อมกัน เรื่องเหล่านี้สำหรับชีวิตซาลารี่แมนแล้ว เป็นเรื่องละเอียดอ่อนมากคุณฮิโรโกะเคยพูดดักคอกับผมไว้ว่า…
「 ในหลายๆ ปีที่เราเห็นว่ามีชื่อผู้ได้เลื่อนตำแหน่งเกลื่อนกลาดมากมาย แต่อาจไม่มีชื่อของเรา ในบางทีเราอดสงสัยไม่ได้ว่าเหตุใดตัวเลขโบนัสหรือเรทเงินเดือนที่เพิ่มถึงได้น้อยจัง.. เธออาจจะตั้งข้อสงสัยไปทั้งบอสของเธอ สงสัยไปถึงเพื่อนร่วมงานด้วยซ้ำว่ามันมีดีอะไร (วะ) ไม่เห็นมันทำงานเยอะกว่าเราเลย หัวหน้าแฟร์หรือเปล่าเนี่ย!? แต่ชั้นบอกเธอได้แค่ว่า…. จงไม่ต้องสงสัย 」
คุณฮิโรโกะทิ้งท้ายก่อนจะบอกข่าวผมว่าเธอได้โปรโมทเป็นหัวหน้าฝ่ายว่าเวลาตัวเงินเดือนกับโบนัสออกมา จงอย่าตั้งข้อสงสัยว่าทำยังไงถึง “จะได้” มากกว่านี้ แต่จงตั้งคำถามสงสัยกับตัวเองไว้เพียงข้อเดียวว่า มีอะไรที่เราจะเสียสละ “ให้” เพื่อส่วนรวมได้มากกว่านี้ไหม?
คนญี่ปุ่นอาจดูโง่ที่บ้าทำงานไม่ลืมหูลืมตา… แต่เขาถือว่านั่นเป็นหน้าที่และความรับผิดชอบของเขา… คนญี่ปุ่นทำงานหวังเงินและหวังผลตอบแทนเช่นกัน แต่มากกว่านั้นคือคนญี่ปุ่นเชื่อว่าเขากำลังทำสิ่งที่ทำให้โลกใบนี้มันดีกว่าเมื่อวาน แม้มันจะแลกมาด้วยน้ำตาและการถูกเอาเปรียบก็ตาม
ถึงจะฟังดูงี่เง่า แต่ด้วยความประหลาดและดูโง่เง่าอันนี้แหล่ะ ทำให้ชนชาตินี้มี GDP มากกว่าประเทศไทยของเรายี่สิบเท่า ทั้งๆ ที่มีคนมากกว่าเราเพียงสองเท่า!!
เรื่องแนะนำ :
– วันที่หัวใจโตเกียวรวมเป็นหนึ่ง
– ว่าด้วยเรื่องสมอง
– Giri Choco ช็อกโกแลตแห่งม่านประเพณี
มีนาคม…. Season Change