“ในภาษาล้วนมีความเกี่ยวเนื่องกับวัฒนธรรม” วันหนึ่งผมลองค้นหาหนังสือของญี่ปุ่นที่มีการพยายามจะอธิบายเรื่องนี้ จนมาพบหนังสือที่ชื่อว่า “คำพูดกับวัฒนธรรม” (ことばと文化 : Kotoba to bunka)
“ในภาษาล้วนมีความเกี่ยวเนื่องกับวัฒนธรรม”
วันหนึ่งผมลองค้นหาหนังสือของญี่ปุ่นที่มีการพยายามจะอธิบายเรื่องนี้ จนมาพบหนังสือที่ชื่อว่า “คำพูดกับวัฒนธรรม” (ことばと文化 : Kotoba to bunka)
หนังสือเล่มนี้ตีพิมพ์ครั้งแรกในปี 1973
เล่มที่ผมซื้อมานั้นตีพิมพ์ครั้งที่ 76 ในปี 2015
คนเขียนหนังสือเล่มนี้คือ Suzuki Takao (鈴木孝夫) ผู้เป็นศาสตราจารย์ด้านภาษาศาสตร์ของมหาวิทยาลัยเคโอ และมีผลงานตีพิมพ์หนังสือที่เกี่ยวกับภาษาศาสตร์มากมาย
หนังสือเล่มนี้ยกประเด็นของภาษาไว้หลายจด ในบทความนี้ผมจะเขียนสั้น ๆ ไว้สัก 3 จุด ที่คิดว่าพออธิบายได้
1. ในภาษา คำ ๆ หนึ่งอาจแปลตรง ๆ เป็นอีกคำหนึ่งไม่ได้ตลอด เช่นคำว่า break ถ้าลองแปลเป็นไทย จะได้คำว่า “แตก” “ตัด” “ดิ้นหลุด” “เสีย” “หยุด” และอื่น ๆ อีก
ยกตัวอย่างเช่น
breaker = เครื่องตัดไฟ(ฟ้า)
ทุบให้พัง ก็ใช้คำว่า break
2. “วัตถุ” มาก่อน และค่อยตามมาด้วยภาษา การอธิบายคำ ๆ หนึ่งด้วยใช้คำอื่น ๆ มาอธิบายอาจจะทำได้ยากหรือเป็นไปไม่ได้ สู้เอา ยกเอา “วัตถุ”นั้นมาใช้อธิบายเลย
จะอธิบายว่า “ก้อนหิน” คืออะไร ก็ชี้ก้อนหินให้ดูแล้วก็บอก
เช่นเดียวกับการอธิบายคำว่า “ทราย” หรือ “นกยูง”
3. คำพูดสรรพนามในภาษาอังกฤษ และภาษาอื่นในทางยุโรปจะมีแค่คำๆเดียวเช่น I you ซึ่งล้วนแล้วมาจากรากภาษาเดียวกันคือภาษาละติน แต่ในภาษาญี่ปุ่นหรือภาษาไทยเรา มีคำสรรพนามหลายหลายกว่านี้ และมีการแบ่งใช้ตามลำดับอาวุโส
ภาษาญี่ปุ่นมีการแทนตัวเองว่า “พ่อ” “แม่” “พี่” ซึ่งมีลักษณะละม้ายคล้ายคลึงกับภาษาไทยเรามาก
+++
นี่เป็นตัวอย่างสั้น ๆ ที่ยกมาให้เห็นกัน
หนังสือเล่มนี้อย่างน้อยก็เป็นการชี้ให้เห็นว่า ภาษานั้นมีส่วนเกี่ยวเนื่องกับวัฒนธรรม แตกต่างไปตามแต่ละภาษา
ถ้าวันใดที่ Google translate และ AI เข้ามามีบทบาทมากๆ วัฒนธรรมบางอย่างจะหายไปกับภาษา หรือว่า Lost in translation.
ก็คงเป็นไปตามวิถีแห่งธรรมชาติ หรือ natural selection ครับ
ทักทายพูดคุยกับ Wasu ได้ที่ >>> Facebook Wasu’s thought on Japan
เรื่องแนะนำ :
– คิดถึง นักท่องเที่ยว
– ธันวา คริสต์มาส ยามาชิตะ ทะซึโร่
– คำว่า “ฝน” ในภาษาญี่ปุ่น
– ภาษาญี่ปุ่นน่ารู้ : “เดี๋ยวผู้คนเขาจะว่าเอาได้”
– ที่มาของตัวคันจิ คำว่า “หัวเราะ”