ฤดูหนาวญี่ปุ่นตรงกับเดือนธันวาคม〜กุมภาพันธ์ แต่ว่าในฤดูกาลที่คั่นระหว่างท้ายปี-ต้นปีนี้ เราสามารถเพลิดเพลินกับงานเทศกาลพิเศษเฉพาะในหน้าหนาวได้ ซึ่งเดี๋ยวเราจะมาแนะนำในบทความนี้กันค่ะ ไปดูกันเลย!
ฤดูหนาวญี่ปุ่นตรงกับเดือนธันวาคม〜กุมภาพันธ์ หมู่เกาะญี่ปุ่นมีลักษณะทอดยาวจากทิศเหนือไปยังทิศใต้ จึงมีสภาพอากาศหลากหลายตั้งแต่เกาะทางใต้ที่มีอากาศอบอุ่นแม้ในหน้าหนาวไปจนถึงเกาะทางเหนือที่มีหิมะตกหนักม๊า〜กเลยล่ะค่ะ แต่ว่าในฤดูกาลนี้ที่คั่นระหว่างท้ายปี-ต้นปี เราสามารถเพลิดเพลินกับงานเทศกาลพิเศษเฉพาะในหน้าหนาวได้ซึ่งเดี๋ยวเราจะมาแนะนำในบทความนี้กันค่ะ ตามไปดูกันเลย!
งานเทศกาลเดือนธันวาคม
โอมิโซกะ(วันสิ้นปี)
ในญี่ปุ่นเราจะเรียกวันสุดท้ายของเดือนว่า「มิโซกะ」และเรียกวันที่ 31 ธันวาคมซึ่งเป็นวันสุดท้ายของปีว่า「โอมิโซกะ」โดยเป็นวันที่ทุกคนจะยุ่งกับการจัดเตรียมสำหรับปีใหม่ แต่เวลาพักผ่อนในตอนกลางคืน ผู้คนจำนวนมากจะรับประทาน「โทชิโคชิโซบะ」กับครอบครัวเพื่อต้อนรับปีใหม่ ขนบธรรมเนียมนี้แฝงความเชื่อว่าเป็นการต่ออายุยืนยาวให้「เรียวยาว」เหมือนกับเส้นโซบะนั่นเองค่ะ
ที่ศาลเจ้าและวัดทุกแห่งจะมีการจัดงานโทชิโคชิ(ส่งท้ายปีเก่าต้อนรับปีใหม่) ภายในศาลเจ้า เจ้าอาวาสซึ่งเป็นผู้นำอุทิศตนเพื่อเทพเจ้าจะก่อไฟตลอดทั้งคืนและจัดพิธี「โอฮาราเอะ」เพื่อชำระล้างบาปและความสกปรก(สภาพที่ร่างกายและจิตใจไม่ใสบริสุทธิ์)
Photo By วัดเนมบุทสึชูมุเรียวจุจิ(นิกายเนมบุทสึ) Art Project
พระจะตี「ระฆังโจยะโนะคาเนะ」108 ครั้งในเวลาเที่ยงคืนที่วัด หลายคนอาจสงสัยว่าแล้วทำไมถึงต้องตี 108 ครั้งด้วยล่ะ? มีทฤษฎีว่าตัวเลข「108」นี้แสดงถึงช่วงเวลา 1 ปีและเป็นจำนวนบนโน(※1)ของมนุษย์ด้วยล่ะค่ะ
※1……บนโน : คำศัพท์เฉพาะของศาสนาพุทธหมายถึง การทำงานของจิตใจสกปรกมีมลทินที่ทำให้ร่างกายและจิตใจของมนุษย์เป็นทุกข์ทรมาน
นามาฮาเกะ
เมืองโอกาชิและเมืองคาตากามิชิ จังหวัดอาคิตะจะมีการจัดงานเทศกาลท้องถิ่นโดยจะมียักษ์ที่ชื่อว่า「นามาฮาเกะ」ตระเวนไปเยี่ยมเยียนแต่ละบ้านในคืนวันโอมิโซกะ
จาก เว็บไซต์พิพิธภัณฑ์นามาฮาเกะ
ความจริงแล้วพวกผู้ชายท้องถิ่นจะรับหน้าที่แต่งกายเป็นยักษ์ตัวนี้โดยสวมหน้ากากยักษ์ขนาดใหญ่และถือมีดมาในท่าทางขึงขังน่ากลัว พวกเขาจะไปเยือนแต่ละบ้านพร้อมกับพูดว่า「มีเด็กไม่ดีอยู่รึเปล่า」เพื่อสั่งสอนตักเตือนให้รู้จักผิดชอบชั่วดีและเป็นการปัดเป่าเคราะห์อีกด้วยค่ะ นอกจากนี้ยังมีงานเทศกาลในแบบเดียวกันแพร่กระจายไปในพื้นที่ที่มีอากาศหนาวหลายแห่ง เช่น จังหวัดอาโอโมริ จังหวัดอิวาเตะ จังหวัดนีงาตะ และจังหวัดอิชิกาว่า เป็นต้น แต่ที่โด่งดังมากที่สุดก็คงเป็น「นามาฮาเกะ」ในจังหวัดอาคิตะนี่แหละค่ะ
งานเทศกาลเดือนมกราคม
โชกัทสึ
「โชกัตสึ」คืออีกชื่อหนึ่งของเดือนมกราคมโดยจะมีงานเทศกาลต้อนรับเทพโทชิกามิซามะผู้ดลบันดาลให้พืชผลของปีนั้นๆอุดมสมบูรณ์และปกป้องรักษาครอบครัวให้อยู่อย่างมีสุขภาพร่างกายแข็งแรง ในปัจจุบันมักจะเรียกวันที่ 1-3 มกราคมว่า「ซังงะนิจิ」, ถึงวันที่ 7 ว่า「มัทสึโนะอุจิ」และเรียกช่วงนี้ว่า「โชกัทสึ」แต่บางพื้นที่ก็นับโชกัทสึไปจนถึงวันที่ 20 เลยล่ะค่ะ
ว่ากันว่า「โชกัทสึ」เป็นงานเทศกาลของญี่ปุ่นที่เก่าแก่ที่สุดและก็ยังคงสืบทอดขนบธรรมเนียมประเพณีหลายอย่างมาจนถึงปัจจุบัน
Photo by imgdive
เช่น「โชกัทสึคาซาริ」ก็เป็น 1 ในนั้นด้วย ในแต่ละบ้านจะมีการประดับตกแต่งของที่เรียกว่า「ชิเมะนาวะ」ซึ่งถักด้วยฟางไว้ที่ประตูทางขึ้นบ้านเพื่อแสดงให้เห็นว่าเป็นสถานที่ศักสิทธิ์ที่เหมาะกับการต้อนกับเทพโทชิกามิซามะและวาง「คางามิโมจิ」ซึ่งเป็นโมจิทรงกลมซ้อนกันเป็นของเซ่นไหว้เทพโทชิกามิซามะนั่นเอง
เราจะเรียกการไปไหว้พระครั้งแรกของปีในช่วงปีใหม่ว่าฮัทสึโมเดะสามารถไปที่วัดหรือศาลเจ้าก็ได้ โดยเฉพาะศาลเจ้าเมจิจิงกู(เขตชิบูย่า จังหวัดโตเกียว) ศาลเจ้าฟุชิมิอินาริ(จังหวัดเกียวโต) หรือวัดคาวาซากิไดชิ(เมืองคาวาซากิ จังหวัดคานากาว่า)จะมีผู้มาไหว้สักการะเป็นจำนวนมากถึงขนาดออกข่าวทางโทรทัศน์ทุกปีเลยเอ้อ ดังขนาดไหนคิดดู
photo by Hajime NAKANO
ในช่วงโชกัทสึ ผู้คนจะรับประทาน「โอเซจิเรียวริ」คู่กับซุป「โซนิ」ที่ใส่โมจิ(※2) แต่เดิมแล้วโอเซจิเรียวริเป็นของเซ่นไหว้เทพโทชิกามิซามะที่เรียกว่า「เซจิคุ」และสมัยก่อนแต่ละครอบครัวจะลงมือทำด้วยตัวเอง แต่ในสมัยนี้คนนิยมซื้อตามท้องตลาดเพิ่มมากขึ้น
การทักทายในช่วงโชกัทสึจะพูดว่า「อาเคมาชิเตะ โอะเมเดโต」โดยเป็นประโยคที่ผู้คนเจอกันครั้งแรกในช่วงปีใหม่จะใช้กล่าวทักทายกัน ถ้าเกิดว่าเพื่อนๆ อยู่ญี่ปุ่นในช่วงปีใหม่พอดีก็อย่าลืมจำไปใช้กันนะคะ ถ้าคนต่างชาติพูดได้จะดูเก๋มากๆ เลยนะจะบอกให้!
※2……โมจิ : อาหารดั้งเดิมของญี่ปุ่นทำโดยการนำข้าวโมจิไปนึ่งและบดจนไม่เหลือเมล็ดข้าว
ชิจิฟุกุจิมโมเดะ
Photo By PV9007 Photography
「ชิจิฟุกุจิน」คือ 7 เทพเจ้าแห่งโชคลาภ ชิจิฟุกุจิมโม คือการเวียนไปไหว้สักการะที่วัดหรือศาลเจ้าที่บูชาเทพชิจิฟุกุจินในช่วงปีใหม่ จึงมีธรรมเนียมขอพรให้มีความสุขและความมั่งคั่งในปีนั้นๆ
เช่น ในวันจันทร์ที่ 2 ของเดือนมกราคมของทุกปีที่วัดเซ็นนิวจิ เขตฮิกาชิยามะ จังหวัดเกียวโตจะมีการเปิดให้สักการะบูชาเทพฟุคุจินโดยจะมีผู้คนจากทั่วประเทศมารวมตัวกันที่นี่เลยล่ะค่ะ ใครที่อยากได้โชคลาภรับขวัญปีใหม่ก็ลองไปเคารพเทพเจ้าทั้ง 7 ที่ให้พรแตกต่างกันไปดูกันนะคะ
โทกะเอบิสุ
「โทกะเอบิสุ」คืองานเทศกาลที่ศาลเจ้าเอบิสุซึ่งจัดขึ้นในวันที่ 10 มกราคมและประมาณวันที่ 9 และ 11 ของทุกปี ศาลเจ้าที่บูชาเทพ「เอบิสุ」หนึ่งใน 7 เทพชิจิฟุกุจินจะตั้งอยู่ในภูมิภาคคันไซเป็นหลักเช่น โอซาก้า เฮียวโกะ และเกียวโต เป็นต้น เราจะเรียกเทพเจ้ายิ้มแก้มป่องที่ถือคันเบ็ดและปลาไทอย่างคุ้นเคยว่า「เอเบ็ทซัง」
Photo By peter-rabbit
แต่ที่โด่งดังมากที่สุดในงานเทศกาลก็คือ ศาลเจ้าอิมามิยะเอบิสุแห่งเมืองโอซาก้านั่นเอง ถึงขนาดว่ามีผู้คนเดินทางมาสักการะขอพรให้ค้าขายเจริญรุ่งเรืองมากกว่า 1 ล้านคนเลยทีเดียว
งานเทศกาลเดือนกุมภาพันธ์
เซ็ทสึบุน
「เซ็ทสึบุน」หมายถึง วันแบ่งฤดูกาล ผู้คนในอดีตจึงเรียกช่วงต้นของฤดูใบไม้ผลิ ฤดูร้อน ฤดูใบไม้ร่วง และฤดูหนาวทั้งหมดว่าเซ็ทสึบุน แต่ในปัจจุบันนำมาใช้เรียกฤดูใบไม้ผลิเท่านั้น เซ็ทสึบุนจะตรงกับประมาณวันที่ 3 กุมภาพันธ์ของทุกปีและในปี 2016 ก็เช่นกันค่ะ
Photo By Nobuhiro Suhara
วันเซ็ทสึบุนจะมีการจัดพิธีดั้งเดิม「มาเมะมากิ」เพื่อขับไล่สิ่งชั่วร้ายออกไปโดยจะใส่ถั่วเหลืองลงในมาสุ(สิ่งของคล้ายถ้วยดั้งเดิมของญี่ปุ่น)ซึ่งทำจากไม้และโปรยถั่วพร้อมกับพูดว่า「โอนิวะโซโตะ ฟุกุวะอุจิ(สิ่งชั่วร้ายจงออกไป ความสุขจงเข้ามา)」
ในวันเซ็ทสึบุนของทุกปีที่วัดนาริตะซังชินโชจิ จังหวัดชิบะจะมีนักซูโม่รุ่นใหญ่และดารานักแสดงมาทำพิธีโปรยถั่วด้วยจึงเป็นที่รู้จักกันดีเลยล่ะค่ะ
ซัปโปโรยูกิมัตสึริ
Photo By かがみ〜
ที่เมืองซัปโปโร เกาะฮอกไกโดจะมีการจัดงานเทศกาล「ซัปโปโรยูกิมัตสึริ(เทศกาลหิมะที่ซัปโปโร)」ในช่วงต้นเดือนกุมภาพันธ์ของทุกปี และที่สวนโอโดริซึ่งทอดยาวจากทิศตะวันออก – ตะวันตกประมาณ 1.5 กิโลเมตรในใจกลางเมืองซัปโปโรก็จะมีการจัดแสดงผลงานรูปปั้นน้ำแข็งหิมะขนาดใหญ่เล็กมากกว่า 100 ชิ้นอีกด้วยโดยมีการแสดงไลท์อัพสุดอลังการไปจนถึง 4 ทุ่มเลยล่ะค่ะ
งานเทศกาลเหล่านี้นับเป็นโอกาสที่เหมาะเจาะมากให้เราได้สามารถสัมผัสกับวัฒนธรรมดั้งเดิมของญี่ปุ่นแบบใกล้ชิดกันเลยทีเดียว เพียงแค่ได้เข้าไปก็ฟินแล้ว〜 ถ้าใครมีโอกาสก็ขอแนะนำให้ลองไปสัมผัสประสบการณ์น่าประทับใจนี้กันให้ได้นะคะ
ขอบคุณข้อมูลและรูปภาพ : MATCHA http://mcha-th.com
เรื่องแนะนำ :
– สถานที่ชมอิลลูมิเนชั่นสุดเริ่ด 4 แห่งในฟุกุโอกะ